การพัฒนาองค์กรรอบรู้ด้านสุขภาพในคลินิกฝากครรภ์: ผลดีที่เกิดขึ้นและการสื่อสารเพื่อส่งเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพ

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่ออธิบายการพัฒนาองค์กรความรอบรู้ด้านสุขภาพของคลินิกฝากครรภ์ 2) ศึกษาผลลัพธ์ของการพัฒนา และ 3) เพื่อสรุปเทคนิคการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ อุปสรรคการให้บริการ และข้อเสนอแนะเพื่อการพัฒนา โดยศึกษาจากคลินิกฝากครรภ์ 11 แห่งของโรงพยาบาลในจังหวัดสระบุรี  การพัฒนามี  4 ขั้นตอนคือ 1) กำหนดนโยบายโดยผู้นำองค์กร และประสานองค์กรสนับสนุนงบประมาณ 2) พัฒนาหลักสูตรและฝึกอบรมบุคลากรสุขภาพ 3) สนับสนุนงบประมาณ และกำกับติดตาม และ 4) ประเมินผลลัพธ์การดำเนินการ ได้แก่ 1) การเพิ่มของความเข้มข้นเลือด (Hematocrit) ของหญิงฝากครรภ์ครั้งแรก 28 คนที่มี Hematocrit ต่ำกว่า 33 % และติดตามการเพิ่มขึ้นเมื่ออายุครรภ์ 32 สัปดาห์ 2) ติดตามการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักหญิงตั้งครรภ์ 154 คน จากอายุครรภ์ 20 สัปดาห์ ถึง 34 สัปดาห์ และ 3) สรุปเทคนิคการสื่อสารเพื่อส่งเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพสำหรับหญิงตั้งครรภ์ เก็บข้อมูลจากการสนทนากลุ่มกับพยาบาลวิชาชีพ 10 คน สัมภาษณ์เชิงลึก 2 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติความถี่ และร้อยละ และข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า

1. หญิงตั้งครรภ์ 28 คน Hematocrit เพิ่มขึ้น (≥ 33 %) 57.1 % 2) หญิงตั้งครรภ์ 154 คน ประกอบด้วยกลุ่ม น้ำหนักต่ำหว่าเกณฑ์ 30 คน น้ำหนักปกติ 81 คน น้ำหนักเกินเกณฑ์ 27 คน และอ้วน 16 คน ผลพบว่ากลุ่มน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ และน้ำหนักปกติมีมีน้ำหนักขึ้นตามเกณฑ์ 60 % และ 34.6% ตามลำดับ ส่วนกลุ่มน้ำหนักเกินเกณฑ์ และอ้วน มีน้ำหนักเพิ่มเกินเกณฑ์ทั้ง 2 กลุ่ม และ 3) เทคนิคการสื่อสาร ได้แก่ 1) ค้นหาปัญหาสุขภาพ 2) ขอข้อมูลเพิ่ม 3) สร้างการมีส่วนร่วม และเลือกวิธีการจัดการสุขภาพตามศักยภาพของหญิงตั้งครรภ์ 4) แนะนำ เว็บไซต์ที่มีประโยชน์ และ 5) กำหนดเป้าหมายทางสุขภาพเมื่อมาตรวจครั้งต่อไป อุปสรรคการให้บริการคือ ใช้เวลาบริการมากเกินไป

สถานบริการที่ให้บริการฝากครรภ์ สามารถนำเทคนิคการสื่อสารที่พบจากการศึกษานี้ไปใช้ในการให้บริการสุขภาพประชาชนกลุ่มที่มีความรอบรู้ทางสุขภาพต่ำได้