การสร้างและพัฒนาหลักสูตรนักบริหารยุทธศาสตร์สุขภาพปฐมภูมิ

บทคัดย่อ

การวิจัยและพัฒนานี้เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการณ์และความต้องการพัฒนาตนเองด้านการบริหาร ยุทธศาสตร์สุขภาพปฐมภูมิของบุคลากรสาธารณสุข 2) สร้างและพัฒนาหลักสูตรนักบริหารยุทธศาสตร์สุขภาพ ปฐมภูมิ และ 3) ศึกษาประสิทธิผลของหลักสูตรนักบริหารยุทธศาสตร์สุขภาพปฐมภูมิ ดำเนินการวิจัย 3 ระยะ โดยมี 6 ขั้นตอน คือ ระยะที่ 1 ศึกษาสภาพการณ์ มี 1 ขั้นตอน โดย 1) ศึกษาความต้องการพัฒนาตนเอง กลุ่มตัวอย่าง 385 คน ที่เป็นผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลใน 12 เขตพื้นที่สุขภาพ ระยะที่ 2 สร้างและพัฒนาหลักสูตร มี 3 ขั้นตอน โดย 2) ศึกษาแนวคิดทฤษฎีและจัดประชุมร่างหลักสูตร 3) ทดลอง ใช้หลักสูตร กลุ่มตัวอย่าง 50 คน 4) สรุปผลการทดลองใช้หลักสูตร และระยะที่ 3 ประเมินประสิทธิผลของ หลักสูตร มี 2 ขั้นตอน โดย 5) ประเมินประสิทธิผลและการปรับปรุงหลักสูตร โดยการจัดประชุมสัมมนาอิงผู้ เชี่ยวชาญ 6) ขยายใช้หลักสูตรที่ปรับปรุงแล้ว เจาะจงกลุ่มตัวอย่างพื้นที่เขต 10 โดยการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพ ที่ได้จากการทดลองใช้หลักสูตร การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ โดยใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วน เบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ Independent t-test ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า 1. บุคลากรสาธารณสุข มีความต้องการพัฒนาตนเองมากที่สุด ด้านเทคนิคการวางแผนเชิงกลยุทธ์ 2. หลักสูตรนักบริหารยุทธศาสตร์สุขภาพปฐมภูมิ ประกอบด้วย ดังนี้ 1) หลักการและเหตุผล 2) วัตถุประสงค์ 3) โครงสร้างของหลักสูตร ประกอบด้วย หลักการบริหารข้อมูลเพื่อการตัดสินใจ หลักการวางแผน ยุทธศาสตร์สุขภาพเชิงพื้นที่ นโยบายที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ และหลักการบริหารการเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพ ชุมชน 3. ผลการประเมินประสิทธิผลการทดลองใช้หลักสูตร พบว่า ผู้เข้ารับการฝึกอบรมหลักสูตรนักบริหาร ยุทธศาสตร์สุขภาพปฐมภูมิ มีความรู้ ความเข้าใจ ในการจัดทำแผนยุทธศาสตร์สุขภาพเชิงพื้นที่หลังการฝึก อบรม อยู่ในระดับมากที่สุด (M=4.74, SD=0.28) กลุ่มที่ทดลอง และกลุ่มที่ขยายการใช้หลักสูตรฯ หลังการฝึก อบรมหลักสูตรบริหารยุทธศาสตร์สุขภาพปฐมภูมิ มีแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 หลักสูตรนักบริหารยุทธศาสตร์สุขภาพปฐมภูมิ จะเป็นหลักสูตรต้นแบบในการพัฒนาทักษะผู้บริหาร ด้านสาธารณสุขระดับปฐมภูมิต่อไป