การพัฒนาชุดฝึกอบรมเสริมสร้างภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียววัดผลก่อนและหลังการทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพือ 1) ศึกษาความต้องการเสริมสร้างภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทย 2) เพือพัฒนาชุดฝึกอบรมเสริมสร้างภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทย และ 3) เพือประเมินประสิทธิผลของชุดฝึกอบรมเสริมสร้างภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทย โดยใช้รูปแบบการวิจัยและพัฒนา (Research and development) ผู้วิจัยได้ดำาเนินการวิจัย 3 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาความต้องการเสริมสร้างภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทย กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ปฏิบัติหน้าที่ให้บริการในสปาไทย จำานวน 400 คน ได้จากการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครืองมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสอบถามซึ่งได้จากการศึกษาเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปา เป็นแบบมาตรประมาณค่า 5 ระดับ ที่ผ่านการตรวจสอบคุณภาพของเครืองมือมีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ 0.96 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติการหาค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ขั้นตอนที่ 2 พัฒนาชุดฝึกอบรมเสริมสร้างภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทย ที่ได้จากการวิเคราะห์ข้อมูลในขั้นตอนที่ 1 ประกอบด้วย ความเป็นมาและความสำาคัญของปัญหา วัตถุประสงค์โครงสร้างเนื้อหา วิธีการอบรม การวัดและประเมินผล และหน่วยอบรม 4 หน่วย นำาโครงร่างชุดฝึกอบรมให้ผู้เชี่ยวชาญ จำานวน 5 ท่าน ประเมินความสอดคล้องและความเหมาะสมของโครงร่างชุดฝึกอบรม และปรับปรุงแก้ไขก่อนนำาไปทดลองใช
ขั้นตอนที่ 3 ประเมินชุดฝึกอบรมโดยนำาชุดฝึกอบรมไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่ให้บริการในสปาไทยที่ธารธาราสปา จังหวัดภูเก็ต จำานวน 30 คน ดำาเนินการทดลองแบบกลุ่มเดียววัดก่อนและหลังการทดลอง และวัดความคงทนของความรู้ความสามารถหลังสิ้นสุดการฝึกอบรม 12 สัปดาห์เครืองมือ คือ แบบประเมินความรู้และความสามารถเกี่ยวกับภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทย และแบบประเมินความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที ผลการวิจัยสรุปว่า
1. ผู้ปฏิบัติหน้าที่ให้บริการในสปาไทยมีความต้องการเสริมสร้างภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยในสปาไทยโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก เมือพิจารณาเป็นรายด้านอยู่ในระดับมากทั้ง 4 ด้าน เรียงลำาดับ ได้แก่ ด้านเภสัชกรรมไทย ด้านหัตถเวชกรรมไทย ด้านผดุงครรภ์ไทย และด้านเวชกรรมไทย
2. ผู้เชี่ยวชาญมีความคิดเห็นเกี่ยวกับโครงร่างชุดฝึกอบรมทุกองค์ประกอบมีระดับความเหมาะสมมากถึงมากที่สุด (X = 4.00 - 4.60) และมีค่าความสอดคล้องอยู่ระหว่าง 0.60 - 1.00
3. ผลการประเมินชุดฝึกอบรม พบว่า 1) ความรู้และความสามารถเกี่ยวกับภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทย โดยภาพรวมและทุกด้านหลังการสิ้นสุดการอบรมสูงกว่าก่อนการอบรมอย่างมีนัยสำาคัญทางสถิติที่ระดับ .05 2) ความรู้ผู้ปฏิบัติหน้าที่ให้บริการในสปาไทยโดยภาพรวมหลังการอบรม 12 สัปดาห์ สูงกว่าหลังสิ้นสุดการอบรมอย่างมีนัยสำาคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ส่วนความสามารถผู้ปฏิบัติหน้าที่ให้บริการในสปาไทยโดยภาพรวมหลังการอบรม 12 สัปดาห์ สูงกว่าหลังสิ้นสุดการอบรมอย่างไม่มีนัยสำาคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และ 3) การประเมินความพึงพอใจของผู้เข้ารับการอบรบที่มีต่อการใช้ชุดฝึกอบรมเสริมสร้างภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในสปาไทยหลังการสิ้นสุดการอบรมอยู่ในระดับความพึงพอใจมากถึงระดับมากที่สุด (X = 4.27 - 4.83)