การเข้าถึงบริการของผู้ที่มีประสบการณ์คล้ายโรคจิตในกรุงเทพมหานคร: การวิเคราะห์จากการสำรวจระบาดวิทยาสุขภาพจิตของคนไทยระดับชาติ ปี 2566
คำสำคัญ:
ประสบการณ์คล้ายโรคจิต, การเข้าถึงบริการ, ระบาดวิทยา, กรุงเทพมหานครบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาความชุกตลอดชีวิต และความชุก 12 เดือนของประสบการณ์คล้ายโรคจิต รูปแบบการเข้าถึงบริการ และปัจจัยที่เกี่ยวข้องในผู้ที่มีประสบการณ์คล้ายโรคจิตในกรุงเทพมหานคร
วัสดุและวิธีการ : วิเคราะห์ข้อมูลจากการสำรวจระบาดวิทยาสุขภาพจิตของคนไทยระดับชาติ ปี 2566 เฉพาะในส่วนของกรุงเทพมหานคร (n=643) ที่เก็บข้อมูลระหว่างเดือนมกราคมถึงธันวาคม พ.ศ. 2566 โดยใช้แบบสัมภาษณ์ World Health Organization-Composite International Diagnostic Interview 3.0 (WHO-CIDI 3.0) ฉบับภาษาไทย วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างการเข้าถึงบริการกับปัจจัยทางประชากร และสังคมด้วยการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกแบบพหุตัวแปร
ผล : พบความชุกตลอดชีวิตของประสบการณ์คล้ายโรคจิตที่ร้อยละ 2.9 (95% CI: 1.3-4.5) และความชุก 12 เดือนที่ร้อยละ 0.9 (95% CI: 0.1-1.7) อัตราการเข้าถึงบริการอยู่ที่ร้อยละ 15.8 (95% CI: 5.5-37.6) สำหรับผู้ที่เคยมีประสบการณ์คล้ายโรคจิตตลอดชีวิต และร้อยละ 16.7 (95% CI: 3.0-56.4) สำหรับผู้ที่เคยมีประสบการณ์คล้ายโรคจิตใน 12 เดือน กลุ่มผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป และผู้ที่มีการศึกษาต่ำกว่าปริญญาตรีมีแนวโน้มที่เข้าถึงบริการน้อยกว่าอย่างมีนัยสำคัญ ในขณะที่การมีโรคร่วมทางจิตเวชสัมพันธ์กับการเข้าถึงบริการที่สูงขึ้น
สรุป : อัตราการเข้าถึงบริการในผู้ที่มีประสบการณ์คล้ายโรคจิตยังอยู่ในระดับต่ำ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ และผู้ที่มีการศึกษาน้อย จำเป็นต้องมีการพัฒนาระบบบริการที่เหมาะสมกับแต่ละกลุ่มวัยและระดับการศึกษา
เอกสารอ้างอิง
Staines L, Healy C, Murphy F, Byrne J, Murphy J, Kelleher I, et al. Incidence and Persistence of Psychotic Experiences in the General Population: Systematic Review and Meta-Analysis. Schizophr Bull 2023; 49(4): 1007-20.
Healy C, Brannigan R, Dooley N, Coughlan H, Clarke M, Kelleher I, et al. Childhood and adolescent psychotic experiences and risk of mental disorder: a systematic review and meta-analysis. Psychol Med 2019; 49(10): 1589-99.
Williams R, Ostinelli EG, Agorinya J, Minichino A, De Crescenzo F, Maughan D, et al. Comparing interventions for early psychosis: a systematic review and component network meta-analysis. EClinicalMedicine 2024; 70: 102537.
Anant Y. Overview of internal migration in Thailand. Bangkok, Thailand: United Nation Educational, Scientific and Cultural Organization, Thailand Office; 2017.
Van der Ven E, Yang X, Mascayano F, Weinreich KJ, Chen EY, Tang CY, et al. Early intervention in psychosis programs in Africa, Asia and Latin America; challenges and recommendations. Glob Ment Health (Camb) 2025; 12: e3.
Kittirattanapaiboon P, Tantirangsee N, Chuta W, Tanaree A, Kwansanit P, Assanangkornchai S. Prevalence of mental disorders and mental health problems: Thai national mental health survey 2013. J Ment Health Thai 2017; 25(1): 1-19.
Supanya S, Morgan C, Reininghaus U. Psychotic experiences in Thailand: results from the 2013 Thai National Mental Health Survey. Proceedings of the 6th European Conference on Schizophrenia Research; 2017 Sep 14-16; Berlin, Germany. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2017; 267(Suppl 1): S1-106.
Cooper L, Peters L, Andrews G. Validity of the Composite International Diagnostic Interview (CIDI) psychosis module in a psychiatric setting. J Psychiatr Res 1998; 32: 361-8.
Kittirattanapaiboon P, Tantirangsee N, Chuta W, Assanangkornchai S, Supanya S. Thai National Mental Health Survey 2013: Methodology and Procedure. J Ment Health Thai 2016; 24(1): 1-14.
Hanssen MSS, Bijl RV, Vollebergh W, van Os J. Self-reported psychotic experiences in the general population: a valid screening tool for DSM-III-R psychotic disorders?. Acta Psychiatr Scand. 2003; 107: 369-77.
Degenhardt L, Hall W, Korten A, Jablensky A. Use of a brief screening instrument for psychosis: Results of an ROC analysis. Sydney: National Drug and Alcohol Research Centre, University of New South Wales; 2005.
Linscott RJ, van Os J. An updated and conservative systematic review and meta-analysis of epidemiological evidence on psychotic experiences in children and adults: on the pathway from proneness to persistence to dimensional expression across mental disorders. Psychol Med 2013; 43(6): 1133-49.
McGrath JJ, Saha S, Al-Hamzawi A, et al. Psychotic experiences in the general population: A cross-national analysis based on 31 261 respondents from 18 countries. JAMA Psychiatry 2015;72(7): 697-705.
McGrath JJ, Saha S, Al-Hamzawi AO, Alonso J, Andrade L, Borges G, et al. Age of Onset and Lifetime Projected Risk of Psychotic Experiences: Cross-National Data from the World Mental Health Survey. Schizophr Bull 2016; 42(4): 933-41.
Supanya S, Morgan C, Reininghaus U. Systematic review and meta-analysis of the prevalence of psychotic experiences in countries outside North America, Europe and Australasia. Proceedings of the 5th Biennial Schizophrenia International Research Society Conference; 2016 Apr 2-6; Florence, Italy. NPJ Schizophr. 2016; 2: 16009.
Lilford P, Wickramaseckara Rajapakshe OB, Singh SP. A systematic review of care pathways for psychosis in low-and middle-income countries. Asian J Psychiatr 2020; 54: 102româniei.
Oh H, Waldman K, Stickley A, DeVylder JE, Koyanagi A. Psychotic experiences and physical health conditions in the United States. Compr Psychiatry 2018; 87: 29-34.
Oh H, Waldman K, Stubbs B, Koyanagi A. Psychotic experiences in the context of mood and anxiety disorders and their associations with health outcomes among people of color in the United States. J Psychosom Res 2019; 118: 27-33.
Oh H, Smith L, Koyanagi A. Health Conditions and Psychotic Experiences: Cross-Sectional Findings from the American Life Panel. Front Psychiatry. 2020; 11: 612084.
Oh HY, Singh F, Koyanagi A, Jameson N, Schiffman J, DeVylder J. Sleep disturbances are associated with psychotic experiences: Findings from the National Comorbidity Survey Replication. Schizophr Res 2016; 171(1-3): 74-8.
Knight C, Russo D, Stochl J, Croudace T, Fowler D, Grey N, et al. Prevalence of and recovery from common mental disorder including psychotic experiences in the UK Primary Care Improving Access to Psychological Therapies (IAPT) Programme. J Affect Disord 2020; 272: 84-90.
Wiedemann A, Stochl J, Russo D, Patel U, Ashford P-A, Ali N, et al. Clinical presentation of psychotic experiences in patients with common mental disorders attending the UK primary care improving access to psychological therapies (IAPT) Programme. J Affect Disord 2024; 344: 233-41.
Venkataraman S, Hazan H, Li F, Ferrara M, Harper A, Ma J, et al. Role of Early Psychosis Detection in the Relationship Between Personal Income and Duration of Untreated Psychosis. Psychiatr Serv 2024; 75(5):427-33.
Ma R, Wang Y, Wang X-q, Yu K, Zhang C-c, Zhou Y-q. Analysis of hindering and facilitating factors of help-seeking behavior in schizophrenia based on COM-B model: a descriptive qualitative study. BMC psychiatry 2023; 23(1): 784.
Yalvac HD, Mutlu EA, Kotan Z, Ozer I, Karslioglu EH, Caykoylu A. Explanatory Models of Illness, Help Seeking Behaviours and Related Factors in Patients with Schizophrenia: A Comparative Study from Two Different Provinces of Turkey. Community Ment Health J 2016; 52(8): 1002-9.
Wendt D, Shafer K. Gender and Attitudes about Mental Health Help Seeking: Results from National Data. Health & Social Work 2016; 41(1): e20-8.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา
