การพยากรณ์อัตราผู้สูงอายุที่มีปัญหาความเครียดในจังหวัดลพบุรี

ผู้แต่ง

  • คชาภรณ์ ศรีพารัตน์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยปทุมธานี
  • วัฒนา ชยธวัช คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยปทุมธานี

คำสำคัญ:

การพยากรณ์, ผู้สูงอายุ, ปัญหาความเครียด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : พัฒนาแบบจำลองอนุกรมเวลาพยากรณ์อัตราผู้สูงอายุที่มีปัญหาความเครียดในจังหวัดลพบุรี ปีงบประมาณ 2567

วัสดุและวิธีการ : พยากรณ์ทางสถิติด้วยข้อมูลทุติยภูมิอนุกรมเวลาโดยรวบรวมข้อมูลจากรายงานมาตรฐานส่งเสริม    และป้องกันปัญหาสุขภาพจิต การคัดกรองความเครียด (ST-5) ในกลุ่มผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปของกระทรวงสาธารณสุข ปีงบประมาณ 2561 ถึง 2567 (ประมวลผลวันที่ 20 เมษายน 2567) ด้วยแบบจำลองการถดถอยพหุนาม       และทฤษฎีระบบเกรย์ วัดค่าความถูกต้องของการพยากรณ์ด้วยสัมประสิทธิ์การทำนาย และค่าเฉลี่ย ร้อยละ         ความคลาดเคลื่อนสัมบูรณ์

ผล : แบบจำลองตามสมการถดถอยพหุนามให้ค่าพยากรณ์ปีงบประมาณ 2567 คือ 341 ต่อผู้สูงอายุที่คัดกรอง        10,000 คน เพิ่มจากปีงบประมาณ 2566 ร้อยละ 305.97 เมื่อเทียบกับค่าจริงปีงบประมาณ 2567 (ประมวลผลวันที่         20 เมษายน 2567) อัตราผู้สูงอายุที่มีปัญหาความเครียด คือ 262 เพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 30.34 ค่าพยากรณ์ด้วยสมการถดถอยพหุนามสหสัมพันธ์กับค่าจริง 0.97 มีสัมประสิทธิ์การทำนายร้อยละ 94.11 ค่าเฉลี่ยร้อยละความคลาดเคลื่อนสัมบูรณ์ 12.53 อยู่ในเกณฑ์ที่แบบจำลองมีความแม่นยำในการพยากรณ์ดี ขณะที่แบบจำลอง GM(1,1) และ GM(1,1)EPC           มีสหสัมพันธ์ค่าพยากรณ์กับค่าจริงต่ำมาก ค่าเฉลี่ยร้อยละความคลาดเคลื่อนสัมบูรณ์ก็สูงกว่าแบบจำลองตามสมการถดถอยพหุนาม

สรุป : ข้อมูลปีงบประมาณ 2561 ถึง 2567 มีความผันผวนจากเริ่มต้นลดลงมาครึ่งหนึ่งเพิ่มขึ้นแล้วลดลงต่อเนื่องสองปีจากนั้นเพิ่มขึ้นถึงสามเท่าในปีงบประมาณ 2567 การตัดสินใจเลือกแบบจำลองเพื่อการพยากรณ์บนพื้นฐานของความสอดคล้องกับข้อมูลเดิมมากที่สุดและความแตกต่างจากข้อมูลเดิมต่ำสุดแบบจำลองตามสมการถดถอยพหุนามอาจไม่ใช่ทางเลือกที่เหมาะสมอีกต่อไป ดังนั้นจึงต้องใช้ข้อมูลเชิงคุณภาพประกอบการตัดสินใจร่วมด้วย ได้แก่ ปัจจัยภายนอก และการดำเนินโครงงานต่าง ๆ ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยที่มีส่วนลดความเครียดในกลุ่มผู้สูงอายุ

References

World Health Organization. Stress. [online]. Available from:https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/stress [2024 Apr 21].

Mental Health Foundation. How to manage and reduce stress. [online]. Available from: https://www.mentalhealth. org.uk/explore-mental-health/publications/how-manage-and-reduce-stress [2024 Apr 21].

Wilson D. The most and least stressed countries in the world 2024. [online]. Available from: https://ceoworld. biz /2024/03/26/the-most-and-least-stressed-countries-in-the-world-2024/ [2024 Apr 21].

สุจริต สุวรรณชีพ, นันทนา รัตนากร, กาญจนา วณิชรมณีย์, พรรณี ภาณุวัฒน์สุข, นันท์นภัส ประสานทอง, บรรณาธิการ. แนวทางการดูแลทางด้านสังคมจิตใจของผู้สูงอายุเพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพจิต (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 1). พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด; 2558.

Seangpraw K, Auttama N, Kumar R, Somrongthong R, Tonchoy P, Panta P. Stress and associated risk factors among the elderly: a cross-sectional study from rural area of Thailand. F1000Res 2019; 8: 655. doi: 10.12688/f1000 research.17903.2.

ดุษฎี คาวีวงศ์, รุจิรา ดวงสงค์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ กับภาวะความเครียดของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลนครขอนแก่น.วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2563; 13(2): 36-46.

กระทรวงสาธารณสุข. กลุ่มรายงานมาตรฐาน ส่งเสริมและป้องกันปัญหาสุขภาพจิต การคัดกรองความเครียด (ST-5)

ในกลุ่มผู้สูงอายุ. [online]. Available from: https:// hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php?&cat_id=574437c29aff8d1709da55677abc4b03&id=7bd56fb9f20abea2eb72dfca24155e6a# [2024 Apr 21].

Hyndman RJ, Athanasopoulos G. Forecasting: principles and practice. 2nd edition. Melbourne, Australia: OTexts; 2018.

Pennstate Eberly College of Science. STAT 462 Applied Regression Analysis, 7.7 - Polynomial Regression. [Online]. Available from: https://online.stat.psu.edu/stat 462/node/158/ [2024 Apr 18].

Liu S, Lin Y. Grey systems theory and application. Verlag: Springer; 2010.

Lin YH, Chiu CC, Lin YJ, Lee PC. Rainfall prediction using innovative grey model with the dynamic index. Journal of Marine Science and Technology 2013; 21(1): 63-75.

Makridakis SG. Accuracy Measures: Theoretical and Practical Concerns. International Journal of Forecasting 1993; 9(4): 527–29. https://doi.org/10.1016/0169-2070 (93)90079-3.

Pennstate Eberly College of Science. STAT 200 Elementary Statistics, 3.4.2- Correlation. [Online]. Available from: https://online.stat.psu.edu/stat 200/lesson/3/3.4/3.4.2 [2024 Apr 18].

Lewis CD. Industrial and business forecasting methods. London: Butterworths; 2023.

เบ็ญจมาศ พฤฒารา, วิภาพร สิทธิจันทร์. การพยากรณ์สถานการณ์ของผู้ป่วยนิติจิตเวชที่มารับบริการที่สถาบันกัลยาณ์ราชนครินทร์. วารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา 2565; 16(2): 14-28.

Center of Reinforcement for Research , Mahidol University. Self-Assessment form whether an activity is human subject research which requires ethical approval (Eng, Thai) [Internet]. 2024 [cited 2024 April 18]; Available from: https://sp.mahidol.ac.th/th/ethics-human/ forms/checklist/2022-Human%20Research%20Checklist-researcher.pdf

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2024-10-17