พฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพในการป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง สำหรับผู้ที่มีภาวะเสี่ยงในชุมชน: การวิจัยเชิงปฏิบัติการ
คำสำคัญ:
พฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพ, การป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง, ผู้ที่มีภาวะเสี่ยบทคัดย่อ
โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุสำคัญที่สามารถป้องกันได้ของการเสียชีวิต และความพิการทั่วโลก การป้องกันด้วยการส่งเสริมให้มีพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพจึงมีประสิทธิภาพมากกว่ารักษาเมื่อเกิดโรค การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนา และประเมินผลรูปแบบพฤติกรรมในการสร้างเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองโดยการมีส่วนร่วมของผู้ที่มีภาวะเสี่ยงในชุมชน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วย อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) ที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง 20 คน และกลุ่มผู้ที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง จำนวน 100 คน โดยคัดเลือกกลุมตัวอยางแบบเฉพาะเจาะจง ตามเกณฑที่กำหนด การศึกษาประกอบด้วย 3 ระยะ ตามแนวคิดของสตริงเจอ (Stringer, 2014) คือ ดูว่ามีปัญหาอะไร (Look) คิดพิจารณา (Think) และลงมือปฏิบัติ (Act) ตั้งแต่เดือนเมษายน – กันยายน 2565 เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วย แนวคำถามในการทำสนทนากลุ่ม การใช้แบบประเมินภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง แบบสอบถามความรู้โรคหลอดเลือดสมอง และแบบสอบถามพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพสำหรับผู้ที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง เครื่องมือได้ผ่านการตรวจสอบความน่าเชื่อถือโดยมีค่าความเชื่อมัน 0.74 และ 0.75 ตามลำดับ ข้อมูลเชิงคุณภาพวิเคราะห์โดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา และข้อมูลเชิงปริมาณ ใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติทดสอบที และแมน-วิทนีย์ยู ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพเพื่อป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองสำหรับผู้มีภาวะเสี่ยงในชุมชน ประกอบด้วย การสร้างความตระหนักให้แก่ประชาชนกลุ่มเสี่ยง การเพิ่มศักยภาพ การสนับสนุนสื่อความรู้ และการเพิ่มความมั่นใจของ อสม. โดยภายหลังการดำเนินโครงการ กลุ่มตัวอย่างมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการสร้างเสริมสุขภาพ มีคะแนนความรู้ในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง และพฤติกรรมการป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) จากผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า แนวทางการสร้างเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองสำหรับผู้มีภาวะเสี่ยงในชุมชน โดย อสม. มีประโยชน์ในการเพิ่มความรู้ และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการสร้างเสริมสุขภาพในการป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองสำหรับผู้ที่มีภาวะเสี่ยงในชุมชนได้
References
Anunta, P., & Tonganake, J. (2012). The effectiveness of home visit and training program in village health volunteers in Khwao, Selaphum, Roi Et. 2012. Journal of the Office of DPC 7 Khon Kaen, 20(1), 1-8. (in Thai)
Bauer, M., Fetherstonhaugh, D., Winbolt, M. (2018). Perceived barriers and enablers to conducting nursing assessments in residential aged care facilities in Victoria, Australia. Aust J Adv Nurs, 36(2), 14-22.
Bekele, H., Asefa, A., Getachew, B., Belete, A.M. (2020). Barriers and strategies to lifestyle and dietary pattern interventions for prevention and management of TYPE-2 diabetes in Africa, systematic review. J Diabetes Res, Jul 11; 2020: 7948712. doi: 10.1155/2020/7948712.
Belizan, M., Alonso, J.P., Nejamis, A., Caporale, J., Copo, M.G., Sánchez, M., et al. (2020). Barriers to hypertension and diabetes management in primary health care in Argentina: qualitative research based on a behavioral economics approach. Transl Behav Med, 10(3), 741-50. doi:10.1093/tbm/ibz040.
Caprio, F.Z., Sorond, F.A. (2019). Cerebrovascular disease: primary and secondary stroke prevention. Med Clin North Am, 103(2): 295-308. doi: 10.1016/j.mcna.2018. 10.001.
Chanaphan, Y, & Settheetham, D. (2561). Factors Associated with Stroke Prevention Behavior among Hypertension Patients in Kumpawapi District, Udon Thani Province. Journal of Sakon Nakhon Hospital, 21(2), 109-19. (in Thai)
Chianngpiew, N., Boonchieng, W., & Aungwattana, S. (2018). Effects of Participatory Learning Regarding Stroke Prevention on Knowledge and Self-efficacy among Village Health Volunteers. Nursing Journal, 44(1), 87-99. (in Thai)
Daengsuwan, P. (2007). Stroke – Kat-ta-korn Ngiab. (2nd Edition). Bangkok: Krai-more. (in Thai)
Department of Health Service Support and Primary Health Care Division. (2021). Naethang Kan Dumnern Ngan Sukkapab Pak Prachachone Pee Ngobpramarn 2564 [Operational Guideline for Public Health during Fiscal Year 2021]. [Internet]. Retrieved December 10, 2022, from https://hss.moph.go.th/HssDepartment/file_reference/20210506935772122.pdf (in Thai)
Department of Health Service Support. (2011). Rabeab Krasuangsataranasuk Waduay Arsasamuksatsranasuk Prajummoobarn Por Sor 2554 [Regulation of Ministry of Public Health regarding Health Village Volunteers 2011]. Bangkok: commercial news agency, Department of Foreign Trade. (in Thai)
Department Of Provincial Administration. (2017). Khu Mue Marttratharn Kan Doo Lae Sukkapab Bueng Ton [Standardized Handbook for Primary Health Care]. Bangkok: The Agricultural Co-operative Federation of Thailand. (in Thai)
Diener, H.C., Hankey, G.J. (2020, April 21). Primary and secondary prevention of ischemic stroke and cerebral hemorrhage: JACC focus seminar. Journal of the American College of Cardiology, 75(15), 1804-18.
Feigin, V.L., Norrving, B., George, M.G., Foltz, J.L., Roth, G.A., Mensah, G.A. (2016). Prevention of stroke: a strategic global imperative. Nat Rev Neurol; 12(9): 501. doi: 10.1038/nrneurol.107.
Intolo, S. (2020). The Integrated Stroke Preventive Care Services for Older Persons. Royal Thai Navy Medical Journal.47(3), 687-703.
Loyha, K., Srisura, D., raksilp, M., Kuasiri, C., Charoenbut, P., Moolsil, R., Nasa, S., & Wongprasert, J. (2017). The empowerment for the role of health management on themselves among village health volunteer at Bupueai sub-district, Namyuen district Ubon Ratchatani province. Journal of the Office of DPC 7 Khon Kaen, 24(1), 1-13. (in Thai)
Panwilai, J., Fongkaew, W., Soivong, P., & Chaiard, J. (2022). Development of A Stroke Prevention Model for Risk People in A Tertiary Hospital (Doctoral Dissertation). Faculty of Nursing, Chiang Mai University.
Panwilai, J., Soivong, P., & Somrarnyart, M. (2018). Health Promoting Behaviors Among Persons at Risk of Stroke. Nursing Journal, 45(2), 14027. (in Thai)
Pender NJ. (1996). Health promotion in nursing practice (3th ed). NewYork: Appleton & Lange. Saeko, U., & Jitpanya, C. (2014). A Study of Stroke Awareness among Patients at Risk of Stroke in Bangkok Metropolitan. Prince of Naradhiwas University Journal, 6(2), 13-23. (in Thai)
Sirikan, C., Khaikham, J., Maleelai, K., & Boonsu, T. (2021). The Role of Village Health Volunteers in Advocating Health Promotion among the Elderly at That Sub-district, Warin Chamrap District, Ubon Ratchathani Province. Thai Journal of Public health and Health Science, 4(2), 176-89. (in Thai)
Srisathitnarakul, B. (2010). Research Methodology in Nursing Science. (5th Edition). Bangkok: U & I intermedia. (in Thai)
Stringer ET. (2014). Action research in education. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
Tarnant, R., Kompayak, J., & Seekaw, O. (2561). Awareness of Stroke Warning Signs Management Among Patients with High-Risk Hypertension. HCU Journal of Health Science, 22 (43-44), 13-26. (in Thai)
Thananuwatsak, R., Harnchaipibulkul, S., & Worakijthamrongchai, T. (2019). The Primary Prevention of Stroke. Thai Stroke Soc, 18(2), 29-39. (in Thai)
Tiparat, W., Suwanweala, S., & Sumrit, W. (2017). The Effects of Self-Awareness Development Program on Stroke Prevention Behaviors among Hypertension Patients in Muang District, Trang Province. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 4(2), 94-107. (in Thai)
Yahya, T., Jilani, M.H., Khan, S.U., Mszar, R., Hassan, S.Z., Blaha, M.J., Blankstein, R., Virani, S.S., Johansen, M.C., Vahidy, F., Cainzos-Achirica, M. (2020). Stroke in young adults: Current trends, opportunities for prevention and pathways forward. American journal of preventive cardiology, 3:100085.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2023 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครลำปาง
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสารวารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือก่อนเท่านั้น
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
อนึ่ง ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ เป็นของผู้เขียนบทความนั้นๆ ไม่ถือเป็นความเห็นของวารสารฯ และวารสารฯ ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับข้อความและข้อคิดเห็นใดๆ ของผู้เขียน วารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์ในการพิจารณาตีพิมพ์ตามความเหมาะสม รวมทั้งการตรวจทานแก้ไขหรือขัดเกลาภาษาให้ถูกต้องตามเกณฑ์ที่กำหนด
33.png)
