ถอดบทเรียนความสำเร็จการบริหารจัดการ การควบคุมและป้องกันการแพร่กระจายการติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 โดยการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน พื้นที่ของศูนย์บริการสาธารณสุขบ้านศรีหมวดเกล้า อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดบทเรียนความสำเร็จการบริหารจัดการ การควบคุมและป้องกันการแพร่กระจายการติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 โดยการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน พื้นที่ของศูนย์บริการสาธารณสุขบ้านศรีหมวดเกล้า อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง กลุ่มตัวอย่าง คือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จำนวน 256 คน  เครื่องมือวิจัยเป็นแบบสอบถามกึ่งโครงสร้างจำนวน 7 ข้อและทีมผู้วิจัย ที่ดำเนินกระบวนการสนทนากลุ่ม และวิเคราะห์เชิงเนื้อหาจากการถอดเทป

ผลการวิจัยพบว่า ความสำเร็จการบริหารจัดการ แบ่งเป็น 3 ช่วงเวลา คือ 1) ช่วงก่อนการระบาด มีการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้  สำรวจพื้นที่ ติดตามข่าวสารสถานการณ์การระบาด และ เยี่ยมบ้านเชิงรุก 2) ช่วงการระบาด ปฏิบัติการบริการด่านหน้า มีต้นทุนสนับสนุน  มีช่องทางสื่อสาร และธรรมนูญป้องกันโควิด 3) ช่วงผ่อนคลาย เป็นช่วงที่ต้องควบคุมกำกับสถานการณ์อย่างต่อเนื่อง ได้ประยุกต์การพัฒนา/อบรมความรู้เกี่ยวกับการป้องกันและควบคุมการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ในชุมชน อย่างเต็มศักยภาพ ส่วนปัจจัยการบริหารจัดการการควบคุมและป้องกันการแพร่กระจายการติดเชื้อโรคโควิด-19 ในชุมชน ประสบความสำเร็จได้แก่ 1) ปัจจัยภายใน คือ กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านที่เข้มแข็ง ทำงานมุ่งมั่น จริงใจ ความรับผิดชอบ ทำงานเชิงรุก 2) ปัจจัยภายนอก คือ ภาคีเครือข่ายที่เข้มแข็งทั้งในและนอกชุมชน สหสาขา ทั้งหน่วยงานสาธารณสุขทุกระดับ มีการบริหารจัดการงานที่มีประสิทธิภาพ 3)กระบวนการที่ทำให้สำเร็จ คือ การมีส่วนร่วมในการตัดสิน (Decision Making) การริเริ่มคิด วางแผนการเรียนรู้ วิเคราะห์ ติดตามสถานการณ์ การตัดสินใจ การมีส่วนร่วมในการปฏิบัติ (Implementation) ที่ครอบคลุมทั้งด้านทรัพยากร การบริหาร และประสานความร่วมมือภาคีเครือข่ายทั้งในและนอกชุมชน  การมีส่วนร่วมในผลประโยชน์ (Benefits) ได้รับการพัฒนา/อบรมความรู้เพิ่มศักยภาพเกี่ยวกับการป้องกันและควบคุมการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ในชุมชนอย่างต่อเนื่อง  และการมีส่วนร่วมในการประเมิน (Evaluation) โดยการมีส่วนร่วมในมาตรการ ธรรมนูญป้องกันโควิด ร่วมประเมินสถานการณ์การเฝ้าระวังและควบคุมสถานการณ์อย่างต่อเนื่อง โดยใช้ช่องทางและเทคโนโลยีที่เหมาะสม ผลจากการวิจัยครั้งนี้ สามารถใช้เป็นแนวทางการกำหนดแผนเพื่อเตรียมความพร้อมในการบริหารจัดการ การควบคุมป้องกันปัญหาโรคอุบัติวิกฤติอื่น ที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต