การพัฒนาแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการอ่านฉลากโภชนาการในกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ชุมชนบ้านป่าเหียง ตำบลบ่อแฮ้ว อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

             การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการป้องกันการเกิดโรคเรื้อรังในชุมชนและประเมินผลลัพธ์ของของการพัฒนา  โดยดำเนินการ 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 วิเคราะห์สถานการณ์ที่เกี่ยวข้องกับปัญหาพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยเรื้อรังจากเวชระเบียนและสนทนากลุ่มกับทีมสุขภาพ  ระยะที่ 2 การพัฒนาแนวทางทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการป้องกันการเกิดโรคเรื้อรังโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มแกนนำในชุมชน จำนวน 20 คน และนำข้อมูลที่ได้มาเป็นแนวทางที่พัฒนาขึ้นไปใช้กับผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ระยะที่ 3 การประเมินผลจากการใช้แนวทางและถอดบทเรียนการใช้แนวทางการพัฒนาในผู้ป่วยจำนวน 100 คน ด้วยแบบสอบถามความรู้และพฤติกรรมและถอดบทเรียนการพัฒนาแนวทาง เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามและการทบทวนหลังปฏิบัติ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติ Paired t-test และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

        ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการพัฒนา ได้แก่ 1) อบรมให้ความรู้โดยแบ่งเป็นฐาน 2) การสร้างแกนนำที่เข้มแข็งในการให้ความรู้และลงพื้นที่เยี่ยมบ้านติดตามการบริโภคอาหาร การอ่านฉลากโภชนาการที่ถูกต้อง 3) การมีหน่วยงานคุ้มครองผู้บริโภคในชุมชนที่ให้บริการแบบเชิงรุกและประชาสัมพันธ์อย่างต่อเนื่อง 4) การสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อพฤติกรรมสุขภาพ  และ 5) มีการใช้เทคโนโลยีตรวจสอบข้อมูลฉลากโภชนาการอาหารอย่างถูกต้องผ่านโทรศัพท์มือถือ  หลังการใช้แนวทางพัฒนา พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนความรู้และพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการอ่านฉลากโภชนาการหลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนเข้าร่วมการอบรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.5  ผลการถอดบทเรียน พบว่า แนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการการบริโภคอาหารและการอ่านฉลากโภชนาการในกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ควรส่งเสริมให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการกระตุ้นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างต่อเนื่อง การสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพในพื้นที่ และการใช้เทคโนโลยีอย่างชาญฉลาดในการรู้เท่ากันฉลากโภชนาการอย่างถูกต้อง