ผลของการฝึกสติฐานการสุขศึกษาต่อพฤติกรรมการสร้างเสริมสุขภาพของผู้ป่วย โรคความดันโลหิตสูง ในบริบทศูนย์บริการสุขภาพปฐมภูมิของไทย: วิจัยเชิงคุณภาพ Mindfulness-based Health Education on The Prevention and Promotion Health Behaviors among Hypertensive Patients in A Primary Health Care Unit: A Qualitative Research

Abstract

การฝึกสติเป็นสภาวะอย่างหนึ่งของจิตใจในปัจจุบันขณะ เกิดจากการตั้งใจ ใส่ใจ เกิดความตระหนัก เข้าใจ และการยอมรับเห็นคุณค่าต่อทุกสิ่งอย่างผ่อนคลาย การคิดวิเคราะห์จะเพิ่มความสามารถในการควบคุมความคิดและพฤติกรรมของผู้ป่วยความดันโลหิตสูงได้ทางหนึ่ง

           วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาผลของการฝึกสติฐานการสุขศึกษาต่อพฤติกรรมการป้องกันและสร้างเสริมสุขภาพของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง เกรด 1 ในบริบทศูนย์บริการสุขภาพปฐมภูมิแห่งหนึ่งของไทย เก็บรวบรวมข้อมูลจากการอภิปรายกลุ่มแบบเจาะจง หลังร่วมกิจกรรมฝึกสติฐานการสุขศึกษา 6 สัปดาห์

           ผลการวิจัย พบว่า ด้านพฤติกรรม 3 ด้าน คือ อาหาร การออกกำลังกาย และอารมณ์ความรู้สึกเปลี่ยนแปลงเป็นการสร้างเสริมสุขภาพและมีเป้าหมายชีวิตมากขึ้น จากการสังเกตอาการทางกายร่วมกับอาการทางใจ เกิดความตระหนักและยอมรับต่อทุกสิ่งที่เกิดขึ้น ผลที่ตามมา คือ ความผ่อนคลาย นอนหลับได้ดี  อารมณ์หงุดหงิดลดลง  ด้านร่างกายมีความดันโลหิต อัตราการเต้นของหัวใจ และอัตราการหายใจลดลง

           สรุปและข้อเสนอแนะ จากผลการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นของการฝึกสติต่อจิตใจและสุขภาพกาย เกิดปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเป็นการสร้างเสริมสุขภาพ ดังนั้นควรมีนโยบายเพิ่มนำการฝึกสติเป็นส่วนหนึ่งของการสอนสุขศึกษาอย่างสม่ำเสมอ สำหรับผู้ป่วยความดันโลหิตสูงในศูนย์บริการสุขภาพปฐมภูมิต่อไป