การปรับปรุงสถานีงานด้านการยศาสตร์ของพนักงานปฏิบัติงานกับสายพานลำเลียงกระสอบน้ำตาล : กรณีงานลาก
คำสำคัญ:
การปรับปรุงสถานีงาน , งานลาก , โรงงานน้ำตาล , การประเมินความเสี่ยงทางการยศาสตร์บทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อปรับปรุงสถานีงานของพนักงานที่ทำงานกับสายพานลำเลียงกระสอบน้ำตาลตามหลักการยศาสตร์ ในส่วนของงานลากกระสอบน้ำตาลลงบนสายพานลำเลียง และเปรียบเทียบคะแนนความเสี่ยงทางการยศาสตร์ อาการผิดปกติของระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ รวมถึงประสิทธิผลของงานก่อนและหลังการปรับปรุง กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยพนักงาน 30 ราย เก็บข้อมูลผ่านแบบสัมภาษณ์และแบบประเมินความเสี่ยงด้วยเทคนิค Rapid Entire Body Assesment (REBA) ก่อนการปรับปรุงสถานีงาน พนักงานทั้งหมด ร้อยละ 100 อยู่ในระดับความเสี่ยงสูงมาก โดยอาการปวดพบมากที่สุดที่หลังส่วนล่าง ร้อยละ 60 และความถี่ของอาการปวดบริเวณดังกล่าวอยู่ที่ 1-2 ครั้งต่อสัปดาห์ ร้อยละ 41.94 หลังการปรับปรุงโดยเพิ่มระบบรอกไฟฟ้าสำหรับปรับระดับสถานีงาน พบว่าคะแนนความเสี่ยงทางการยศาสตร์ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) อย่างไรก็ตาม ความรุนแรงและความถี่ของอาการปวดที่รยางค์ส่วนบน มีแนวโน้มลดลงหลังการปรับปรุงสถานีงานอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ ความรุนแรงและความถี่ของอาการปวดที่รยางค์ส่วนล่าง มีความแตกต่างกัน อย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ ด้านประสิทธิผลของงาน พบว่า ระยะเวลาที่ใช้ในการลากกระสอบน้ำตาลที่ช่วงเวลา 08.00 น. 13.00 น. และ 15.00 น. มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.020, p=0.050, p<0.001) การศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่าการปรับปรุงสถานีงานตามหลักการยศาสตร์ มีแนวโน้มที่สามารถลดความรุนแรงและความถี่ของอาการปวดของรยางค์ส่วนบนได้ ช่วยลดความเสี่ยงทางการยศาสตร์ ดังนั้นควรมีการศึกษาเพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยงเพิ่มเติมเพื่อพัฒนาการปรับปรุงสถานีงานให้มีประสิทธิภาพในการลดความเสี่ยงทางการยศาสตร์และเพิ่มประสิทธิผลของงาน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
สุนิสา ชายเกลี้ยง. สรีรวิทยาการทำงานและการยศาสตร์. ขอนแก่น: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2562.
วรพล สงชุม, เสรีย์ ตู้ประกาย, ปิยะรัตน์ ปรีย์มาโนช, นันท์นภัสร อินยิ้ม, โกวิท สุวรรณหงษ์, วัฒนา จันทะโคตร. การปรับปรุงสถานีงานและท่าทางการทำงาน เพื่อลดความเสี่ยงด้านการยศาสตร์และความเมื่อยล้าของกล้ามเนื้อ สำหรับผู้ปฏิบัติงานในโรงงานผลิตชิ้นส่วนพลาสติกยานยนต์. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อม และสุขภาพชุมชน. 2567;9(6):346-54.
องุ่น สังขพงศ์, กลางเดือน โพชนา, วรพล เอื้อสุจริตวงศ์. การปรับปรุงสถานีงานตามหลักการยศาสตร์เพื่อลดความเสี่ยงที่ก่อให้เกิด ความเมื่อยล้ากล้ามเนื้อของแรงงานในกระบวนการผลิตปลาทูน่า: กรณีศึกษาโรงงานแปรรูปอาหารทะเลแห่งหนึ่ง. วารสารวิชาการพระจอมเกล้าพระนครเหนือ. 2556;23(3):654-63.
ธมนภัทร นิยม, มงคล รัชชะ, เสรีย์ ตู้ประกาย, นันท์นภัสร อินยิ้ม, สิรวัลภ์ เรืองช่วย ตู้ประกาย, พรนิภา บริบูรณ์สุขศรี. การปรับปรุงสถานีงานและท่าทางการบรรจุสินค้าเพื่อลดความเสี่ยงด้านการยศาสตร์ของพนักงานกรณีศึกษาบริษัทกระจายสินค้าแห่งหนึ่ง. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อม และสุขภาพชุมชน. 2567;9(1):10-6.
วีรชัย มัฎฐารักษ์, รังสิมา หอมเศรษฐี, องุ่น สังขพงศ์. การปรับปรุงสถานีงานตามหลักการยศาสตร์เพื่อลดความเหนื่อยล้าในการทำงานของพนักงานโรงงานผลิตยางแผ่นรมควัน. วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม. 2567;20(2):165-83.
อรุณ จิรวัฒน์กุล. สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย.พิมพ์ครั้งที่ 4.กรุงเทพฯ: วิทยพัฒน์; 2558.
Jari A, Niazmand-Aghdam N, Mazhin SA, Poursadeghiyan M, Sahlabadi AS. Effectiveness of training program in manual material handling: A health promotion approach. J Educ Health Promot. 2022;11:1-9.
Hignett S, McAtamney L. Rapid Entire Body Assessment (REBA). Appl Ergon. 2000;31:201-5.
สุนิสา ชายเกลี้ยง. การยศาสตร์อาชีวอนามัย. ขอนแก่น: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2566.
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รู้ตัวเลข รู้ความเสี่ยงสุขภาพ [อินเตอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม2568]. แหล่งข้อมูล: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1064820201022081932.pdf
ชนิกาพร ใหม่ตัน, นิวิท เจริญใจ. การประเมินความเสี่ยงในงานยกย้ายในการผลิตโถสุขภัณฑ์แบบนั่งยอง. วารสารข่ายงานวิศวกรรมอุตสาหการไทย. 2558;1(1):31-6.
วีรชัย มัฎฐารักษ์. การลดความสูญเสียในการทางานของเกษตรกรชาวสวนยางพารา ด้วยวิธีการประเมินผลทางการยศาสตร์: กรณีศึกษาในพื้นที่อาเภอมะนัง จังหวัดสตูล. วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม. 2561;14(1):13-21.
วีรชัย มัฎฐารักษ์, นิพนธ์ มณีโชติ, อรสา แนมใส. แนวทางการปรับปรุงการทำงานเพื่อลดปัญหาทางการยศาสตร์ของเกษตรกรชาวสวนยาง: กรณีศึกษาในพื้นที่อำเภอมะนัง จังหวัดสตูล. วารสารบทคัดย่อกลุ่มวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. วารสารข่ายงานวิศวกรรมอุตสาหการไทย. 2558;1: 452-63.
ธนาภรณ์ บํารุงธรรม, จุฑาทิพย์ สุรารักษ์. การประเมินการปรับปรุงการปฏิบัติงาน สําหรับการยกและเคลื่อนย้ายด้วยแรงกายตามหลักการยศาสตร์: กรณีศึกษาผู้ให้บริการโลจิสติกส์แห่งหนึ่งในอุตสาหกรรมอีสเทิร์นซีย์บอร์ด จังหวัดระยอง. Procedia of Multidisciplinary Research. 2566;1(12) :1-11.
สุเวช พิมน้ำเย็น, เคียวสุเกะ ฟูกูม่า, ธีรพัฒน์ อินทร์ธรรม, ชนกนันท์ ฝากมิต. การประเมินความเสี่ยงทางการยศาสตร์เพื่อปรับปรุงสภาพการทำงานของพนักงานในโรงงานผลิตวงล้อยานพาหนะแห่งหนึ่ง. วารสารวิชาการ สถาบันวิทยาการจัดการแห่งแปซิฟิค สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 2565;8(2):573-80.
เคียวสุเกะ ฟูกูม่า, สุเวช พิมน้ำเย็น, จตุพร แพงจักร, กาญจนา ปินตาคำ. การประเมินความเสี่ยงทางการยศาสตร์ในพนักงานแผนกหนึ่งของโรงงานผลิตวงล้อยานพาหนะ. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนอร์ทเทิร์น. 2565;3(2):79-87.
นราพร สิงห์ไชย. ประสิทธิผลของการปรับปรุงสถานีงานตามหลักการยศาสตร์ในกลุ่มพนักงาน ฝังพลอยในอุตสาหกรรมผลิตเครื่องประดับแห่งหนึ่ง. [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการอาชีวอนามัยและความปลอดภัย]. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2565.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอกเพื่อการพัฒนางานด้านวิชาการ แต่ต้องได้รับการอ้างอิงที่ถูกต้องเหมาะสม
