คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุที่ใส่ฟันเทียมทั้งปากฐานอะคริลิก โรงพยาบาลตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี
คำสำคัญ:
ฟันเทียมทั้งปากฐานอะคริลิก, คุณภาพชีวิต , สุขภาพช่องปาก , ผู้สูงอายุ, ดัชนี OIDPบทคัดย่อ
การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุที่ใส่ฟันเทียมทั้งปากฐานอะคริลิก และศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก ในกลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้สูงอายุ จำนวน 136 คน เข้ามารับการรักษาที่โรงพยาบาลตระการพืชผลได้ใส่ฟันทัยม 6 เดือน ถึง 5 ปี โดยใช้แบบสัมภาษณ์เกี่ยวกับข้อมูลส่วนบุคคล การติดตามการใช้งานฟันเทียม การตรวจประเมินฟันเทียมทางคลินิกหลังการใช้งาน และแบบสัมภาษณ์คุณภาพชีวิตมิติสุขภาพช่องปากดัชนี OIDP วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา และ สถิติ Fisher’s exact test ผลการศึกษา พบว่าความถี่ในการใส่ฟันเทียม อายุการใช้งาน และจำนวนชุดฟันเทียมที่เคยใช้ คุณภาพของฟันเทียมในด้านการยึดอยู่ ความเสถียร การสบฟัน และการออกเสียง มีความสัมพันธ์กับดัชนี OIDP อย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ 0.05 ในขณะที่ปัจจัยส่วนบุคคล เช่น อายุ เพศ รายได้ ไม่พบความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ 0.05 สรุปได้ว่าการตรวจติดตามและการดูแลคุณภาพของฟันเทียมอย่างสม่ำเสมอมีความจำเป็นต่อการส่งเสริมคุณภาพชีวิตมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุที่ใช้ฟันเทียมทั้งปากฐานอะคริลิก
Downloads
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร. รายงานสถิติรายปีประเทศไทย 2567 [อินเตอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2567] แหล่งข้อมูล: https://www.nso.go.th/public/e-book/Statistical-Yearbook/SYB-2024/18/index.html
United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. World Population Ageing 2020 Highlights [Internet]. [cited 2025 May 31]. Available from:
สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. รายงานการสำรวจสภาวะทันตสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 9 พ.ศ. 2566 [อินเตอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2567]. แหล่งข้อมูล: https://dental.anamai.moph.go.th.
Maopome G, Gullion CM, White BA, Wyatt CC, Williums PM. Oral disorders and chronic systemic diseases in very old adults living in institutions. Spec Care Dentist. 2003;23(5):199-208.
Gerritsen AE, Allen PF, Witter DJ, Bronkhorst EM, Creugers NH. Tooth loss and oral health-related quality of life: a systematic review and meta-analysis. Health Qual Life Outcomes 2010;8:126.
Srisilapanan P, Korwanich N, Sheiham A. Assessing prosthodontic dental treatment needs in older adults in Thailand: normative vs. sociodental approaches. Gerodontology 2003;20(3):123–9.
ณฤดี ลิ้มปวงทิพย์. คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้ที่ใช้ฟันเทียมทั้งปากและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง: บทความปริทัศน์. วารสารวิจัยและพัฒนาด้านสุขภาพ 2562;15(1):45–58.
นภาพร ศรีบุญเรือง. การศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้ฟันเทียมพระราชทาน และคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ภายใต้โครงการฟันเทียมพระราชทานอำเภอเมืองลำปาง. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาจัดการระบบสุขภาพ]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2559.
Adulyanon S, Sheiham A. Oral impacts on daily performances. In: Slade GD, editor. Measuring oral health and quality of life. Chapel Hill: University of North Carolina; 1997.
Srisilapanan P. Assessing dental treatment needs in older people: a socio-dental approach [PhD thesis]. London: London University; 1997.
บุญชม ศรีสะอาด. วิธีการทางสถิติสำหรับการวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น; 2535.
จุฑารัตน์ รัศมีเหลืองอ่อน. อายุการใช้งานฟันเทียมแบบถอดได้ คุณภาพฟันเทียม และความพึงพอใจของผู้ป่วยหลังใส่ฟันเทียม โรงพยาบาลเถิน จังหวัดลำปาง. วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อมไทย 2561;8(3):35–46.
พิมพ์วิภา เศรษฐวรพงศ์, ทรงชัย ฐิติโสมกุล, ไพฑูรย์ ดาวสดใส. คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุที่ใส่ฟันเทียมทั้งปาก และความสัมพันธ์กับคุณภาพฟันเทียมและประสิทธิภาพการบดเคี้ยวที่ประเมินด้วยดัชนี OHIP–EDENT ในรูปแบบภาษาไทย. วิทยาสารทันตแพทยศาสตร์ 2557;64(1):26-46.
Srisilapanan P, Sheiham A. The prevalence of dental impacts on daily performances in older people in Northern Thailand. Gerodontology 2001;18(2):102-8.
Seo H, Lee BA, Lim H, Yoon JH, Kim YT. The socioeconomic impact of Korean dental health insurance policy on the elderly: a nationwide cohort study in South Korea.J Periodontal Implant Sci. 2019;49(4):248-25.
Kawai Y, Murakami M, Tohara H, Hironaka S. The effects of denture quality on masticatory function and nutritional intake in older adults. J Prosthodont Res. 2020;64(1):98–105.
บุษกร ธีรนุลักษณ์. การติดตามผลการใส่ฟันเทียมทั้งปากของผู้สูงอายุในโครงการฟันเทียมพระราชทาน โรงพยาบาลพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม: 3–5 ปี ภายหลังการรักษา. วารสารแพทย์เขต 4–5 2561;37(1):22–32.
Marchini L, Tamashiro E, Nascimento DFF, Cunha VPP. Self-reported denture hygiene of a sample of edentulous attendees at a university dental clinic and the relationship to the condition of the oral tissues. Gerodontology 2004;21(4):226-8.
นิพัทธ์ สมศิริ.สุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุหลังใส่ฟันเทียมพระราชทานในมิติคุณภาพชีวิต. วารสารสุขศึกษา 2558;38(129):1–13.
อุศิรา กลัดจำนงค์. ผลการรักษาฟื้นฟูสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุไร้ฟันด้วยการใส่ฟันเทียมทั้งปาก: กรณีศึกษาผู้ป่วยแผนกทันตกรรม โรงพยาบาลพระนารายณ์มหาราช จังหวัดลพบุรี. วารสารโรงพยาบาลสิงห์บุรี 2565;31:180–92.
Carlsson GE, Omar R. The future of complete dentures in oral rehabilitation: A critical review. J Oral Rehabil. 2010;37(2):143-56.
Felton D, Cooper L, Duqum I, Minsley G, Guckes A, Haug S, et al. Evidence-based guidelines for the care and maintenance of complete dentures: A publication of the American College of Prosthodontists. J Prosthodont. 2011;20(Suppl 1):S1-S12.
หยาดฝน พลศรี. ผลของกาวติดฟันเทียมต่อประสิทธิภาพการบดเคี้ยวและแรงบดเคี้ยวสูงสุดในผู้ป่วยที่ใส่ฟันเทียมทั้งปาก [วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต สาขาทันตกรรมประดิษฐ์]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2561.
Rosa LB, Bataglion C, Siéssere S, Palinkas M, Mestriner Júnior W, de Freitas O, et al. Bite force and masticatory efficiency in individuals with different oral rehabilitations. Open J Stomatol. 2012;2(1):21–6.
Limpuangthip N, Somkotra T, Arksornnukit M. Modified retention and stability criteria for complete denture wearers: A risk assessment tool for impaired masticatory ability and oral health-related quality of life. J Prosthet Dent. 2018;120(1):43-9.
Chen YF, Yang YH, Chen JH, Lee HE, Lin YC, Ebinger J, et al. The impact of complete dentures on the oral health-related quality of life among the elderly. J Dent Sci. 2012;7(3):289-95.
Rueanphoo S, Sinavarat P, Rattanasuwan K, Muangpaisan W, Jitramontree N, Rojanavipart P, et al. Effects of using oral hygiene care pamphlets for housebound older persons. Mahidol Dent J. 2021;41(1):35–48.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอกเพื่อการพัฒนางานด้านวิชาการ แต่ต้องได้รับการอ้างอิงที่ถูกต้องเหมาะสม
