ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อภาวะเตี้ยในเด็กชาติพันธุ์ อายุ 0-5 ปี และการสังเคราะห์ แนวทางการจัดการภาวะเตี้ยในระบบสุขภาพอำเภอ อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะเตี้ยและสังเคราะห์แนวทางระบบสุขภาพอำเภอเพื่อการจัดการภาวะเตี้ยในเด็กชาติพันธุ์ อายุ 0-5 ปี อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่ แบ่งเป็น 2 ระยะ โดยระยะที่ 1 ศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะเตี้ยในเด็กชาติพันธุ์ จำนวน 261 คน เก็บข้อมูลโดยแบบสอบถาม วิเคราะห์โดยการถดถอยโลจิสติก 2 กลุ่ม ระยะที่ 2 สังเคราะห์แนวทางระบบสุขภาพอำเภอในกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 7 คน เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก ตามแนวคิด Six building blocks วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษา พบว่า เด็กที่ไม่ได้ดื่มนมระหว่างวันและดื่มนมระหว่างวัน 1 ถึง 2 ครั้ง/กล่อง/แก้ว มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเตี้ยมากกว่าเด็กที่ดื่มนมระหว่างวัน 5 ถึง 6 ครั้ง/กล่อง/แก้ว เป็น 4.875 เท่า และ 2.785 เท่า (p-value = 0.05 และ 0.03) เด็กที่ได้รับอาหารประเภทข้าวและผัก มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเตี้ยมากกว่าเด็กที่ได้รับอาหารประเภทข้าวและผักและเนื้อสัตว์ เป็น 2.159 เท่า (p-value = 0.02) และเด็กที่นอนหลับ 6 ถึง 8 ชั่วโมงต่อคืน มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเตี้ยมากกว่าเด็กที่นอนหลับมากกว่า 10 ชั่วโมงต่อคืน เป็น 2.967 เท่า (p-value = 0.03) จากผลการศึกษาระยะที่ 1 นำมาสังเคราะห์แนวทางระบบสุขภาพอำเภอ ได้บทบาทหน้าที่ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ได้แก่ ระบบบริการเน้นการคัดกรองภาวะโภชนาการเด็ก กำลังคนด้านสุขภาพเน้นการพัฒนาความรู้แก่บุคลากร ระบบข้อมูลข่าวสารและเทคโนโลยีใช้การเน้นติดต่อสื่อสารผ่านสื่อออนไลน์ ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพควรได้รับสนับสนุนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และการนำ/อภิบาลระบบ เน้นการเป็นต้นแบบด้านการเลี้ยงเด็กชาติพันธุ์อย่างถูกวิธี เพื่อให้ภาวะเตี้ยในเด็กชาติพันธุ์ลดลงต่อไป