ผลของการเปลี่ยนขอบเขตของภาพ (FOV) ต่อปริมาณรังสีและคุณภาพของภาพในการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอกแบบ HRCT ผู้ป่วยโรคปอด โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์
คำสำคัญ:
ขอบเขตของภาพ, ปริมาณรังสี, คุณภาพของภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์, การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอกความละเอียดสูง, ผู้ป่วยโรคปอดบทคัดย่อ
การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ความละเอียดสูงของทรวงอก (High-resolution computed tomography of the chest; HRCT chest) เป็นวิธีการวินิจฉัยโรคที่เกี่ยวกับปอดและทางเดินหายใจ การศึกษาแบบกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการเปลี่ยนขอบเขตของภาพที่ใช้สแกนต่อปริมาณรังสีและคุณภาพของภาพ ในการตรวจ HRCT chest ในผู้ป่วยโรคปอด การศึกษาแบ่งเป็น 2 ระยะ ได้แก่ 1) การศึกษาในแฟนทอม VCT QA 2) การศึกษาในผู้ป่วยโรคปอด ที่มาตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอกความละเอียดสูง HRCT chest น้ำหนักไม่เกิน 55 กิโลกรัม ผลการศึกษาในแฟนทอม พบว่า ค่า dose length product (DLP) โดยใช้ขอบเขตของภาพในการสแกน (sFOV) ขนาด large body (500 มม.) และ small body (320 มม.) ที่ 80- 120 kVp เท่ากับ 9.99 -253.00 และ 9.25 -221.28 มิลลิเกรย์.ซม. ตามลำดับ ความแตกต่างของค่า DLP ที่ 120 กิโลโวลต์เท่ากับร้อยละ 12.53± 0.08 คำนวณค่า CNR ได้ 0.45-2.68 และ 0.41- 2.84 ตามลำดับ ผลการเก็บข้อมูลในผู้ป่วยที่ตรวจ HRCT chest ใช้ sFOV ขนาด small body 40 ราย พบว่าค่า CTDIvol สแกนช่วงหายใจเข้าและหายใจออกเท่ากับ 4.84 ±1.24 และ 3.78± 0.90 มิลลิเกรย์ ตามลำดับ ค่า DLP (รวม) เท่ากับ 290.72 ±69.91 มิลลิเกรย์.ซม โดยการทบทวนข้อมูลผู้ป่วย HRCT chest ที่ใช้ sFOV ขนาด large body จำนวน 40 รายพบว่า ค่า CTDIvol สแกนช่วงหายใจเข้าและหายใจออกเท่ากับ 5.70 ±1.57 และ 4.54 ± 0.76 มิลลิเกรย์ ตามลำดับ ค่า DLP (รวม) ต่อรายเท่ากับ 355.49 ± 79.38 มิลลิเกรย์.ซม. ค่าปริมาณรังสี (DLP) ทั้งสองกลุ่มมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p <0.001) ผลการประเมินคุณภาพโดยรังสีแพทย์ ในหัวข้อรายละเอียดและความคมชัดของภาพ ได้คะแนนเฉลี่ย 4.47 และ 4.40 คะแนน เท่ากันทั้งสองกลุ่ม ขอบเขตของภาพในการสแกนที่ลดลงช่วยลดปริมาณรังสีโดยคุณภาพของภาพยังเหมือนเดิม
References
American College of Radiology. ACR-STR practice parameter for the performance of high resolution computed tomography (HRCT) of the lungs in adults 2020 [Internet]. [cited 2022 July 23]. Available from: https://www.acr.org/-/media/ACR/Files/Practice-Parameters/HRCT-Lungs.pdf.
สมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทยฯ (2018). หลักง่ายๆในการอ่านHRCT [อินเตอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2565]. แหล่งข้อมูล: http://www.thaiildtst.com/2018/03/17
Shah JV, Shah C, Shah S, Gandhi N, Dikshit NA, Patel P, et al. HRCT chest in COVID-19 patients: An initial experience from a private imaging center in western India. Indian J Radiol Imaging. 2021; 31(Suppl 1): S182-6.
Kumar I, Prakash A, Ranjan M, Chakrabarti SS, Shukla RC, Verma A. Short-term follow-up HRCT Chest of COVID-19 survivors and association with persistent dyspnea. Egypt J Radiol Nucl Med. 2021; 52(1): 227.
สมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ และคณะ. แนวทางการตรวจวินิจฉัย รักษาและติดตามผู้ป่วย systemic sclerosis-associated interstitial pneumonia พ.ศ. 2564 [อินเตอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 23 กรกฎาคม 2565]. แหล่งข้อมูล: https://thairheumatology.org/phocadownload/138/-%20SSc-ILD-%202564.pdf
Goo HW. CT radiation dose optimization and estimation: an update for radiologists. Korean J Radiol. 2012; 13 (1): 1-11.
Raman SP, Mahesh M, Blasko RV, Fishman EK. CT scan parameters and radiation dose: Practical advice for radiologists. J Am Coll Radiol. 2013; 10 (11): 840-6.
Weerawanich W and Krisanachinda A. Effect of field of views on cone beam computed tomography radiation dose: phantom study. Chula Med J. 2015; 59 (1): 23-35.
SUNY Upstate Medical University. Image Reconstruction; Field of View. [Internet]. [cited 2022 July 23], Available from: https://www.upstate.edu/radiology/education/rsna/ct/reconstruction.php.
General Electric Company. TiP Training in Partnership, CT Definitions and Formulas. [Internet]. [cited 2022 July 23], Available from: https://www.gehealthcare.com/-/jssmedia/cbe584e1152c457391981cdf44fe88f6.pdf?la=en-us
Liang CR, Chen PXH, Kapur J, Ong MKL, Quek ST, Kapur SC. Establishment of institutional diagnostic reference level for computed tomography with automated dose-tracking software. J Med Radiat Sci. 2017; 6: 82–89.
Shirazu I, Mensah YB, Schandorf C, Mensah SY and Owasu A. Comparison of measured values of CTDI and DLP with standard reference values of different CT scanners for dose management. Int J Sci Res Sci Technol. 2017; 1:185-190.
Rehani MM, Berry M. Radiation doses in computed tomography. The increasing doses of radiation need to be controlled. BMJ 2000; 320(7235): 593-4.
Berrington de González A, Mahesh M, Kim KP, Bhargavan M, Lewis R, Mettler F et al. Projected cancer risks from computed tomographic scans performed in the United States in 2007. Arch Intern Med. 2009; 169(22): 2071-7.
Kumar N, Pradhan A, Kadavigere R, Sukumar S. Low dose protocol for high resolution CT thorax: influence of matrix size and tube voltage on image quality and radiation dose [version 1; peer review: 1 approved]. F1000Research 2022, 11:399.
ศูนย์บริการวิชาการ สถาบันส่งเสริมการวิจัยและพัฒนานวัตกรรม. การกําหนดขนาดของกลุ่มตัวอย่างเพื่อการวิจัย มหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรีธรรมราช [อินเตอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 19 ตุลาคม 2565]. แหล่งข้อมูล: http://dspace.nstru.ac.th:8080/dspace/bitstream/123456789/1580/3/เอกสารหมายเลข2.pdf
Pauwels R, Jacobs R, Bogaerts R, Bosmans H, Panmekiate S. Reduction of scatter-induced image noise in cone beam computed tomography: effect of field of view size and position. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol. 2016; 121: 188–95.
Niamsawan S, Krongkietlearts K, Potup P, Sookpeng S. The impact of the variation of parameters on image quality and patient dose from computed tomography simulator. JTARO. 2020; 26(2): R77-R88.
Lindfors N, Lund H, Johansson H, Ekestubbe A. Influence of patient position and other inherent factors on image quality in two different cone beam computed tomography (CBCT) devices. Eur J Radiol Open 2017; 4: 132-7.
Foley SJ, McEntee MF, Rainford LA. Establishment of CT diagnostic reference levels in Ireland. Br J Radiol 2012; 85 (1018): 1390-7.
Tack D, Gevenois PA. Radiation dose in computed tomography of the chest. JBR-BTR. 2004; 87(6): 281-8.
Jang J, Jung SE, Jeong WK, Lim YS, Choi JI, Park MY, et al. Radiation Doses of Various CT Protocols: a Multicenter Longitudinal Observation Study. J Korean Med Sci 2016; 31 (Suppl1): S24-31.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2023 วารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอกเพื่อการพัฒนางานด้านวิชาการ แต่ต้องได้รับการอ้างอิงที่ถูกต้องเหมาะสม
