การพัฒนายาสมุนไพรไทยในยุคหลังโควิด-19
คำสำคัญ:
ยาจากสมุนไพร, ยาแผนโบราณ, โควิด-19, การแพทย์แผนไทยบทคัดย่อ
การระบาดของโรคโควิด-19 ส่งผลให้ผู้คนหันมาสนใจดูแลสุขภาพมากขึ้น รวมถึงความนิยมในการใช้ยาจากสมุนไพรที่เพิ่มมากขึ้น ประเทศไทยเป็นประเทศที่สามารถผลิตสมุนไพรได้หลากหลายและมีองค์ความรู้ในการใช้ยาจากสมุนไพรมาอย่างยาวนานทั้งการแพทย์แผนไทยและการแพทย์พื้นบ้าน จึงเป็นโอกาสที่ประเทศไทยจะสามารถส่งเสริมและพัฒนาการใช้ยาจากสมุนไพรให้เติบโตได้ อย่างไรก็ตามข้อจำกัดในการพัฒนามีหลายประการไม่ว่าจะเป็นปัญหาด้านวัตถุดิบต้นน้ำ มาตรฐานของผู้ผลิต รายการยาไม่เพียงพอต่อการรักษาอย่างครอบคลุม และขาดงานวิจัยที่มีคุณภาพสูงมาสนับสนุนการสั่งใช้ยา ทั้งนี้ จากการที่ประเทศไทยมีปัจจัยเอื้อต่อการเติบโตของยาสมุนไพรหลายด้าน หากทุกฝ่ายร่วมมือกัน จะสามารถผลักดันการพัฒนายาสมุนไพรไทยได้อีกมาก บทความนี้มีวัตถุประสงค์ให้ผู้อ่านได้ทราบข้อมูลเกี่ยวกับปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับข้อจำกัด และโอกาสในการพัฒนาหลังการระบาดของโรคโควิด-19 เพื่อนำข้อมูลไปใช้ในการพัฒนายาแผนไทยและยาจากสมุนไพรสู่การเพิ่มมูลค่าและพัฒนาศาสตร์การแพทย์แผนไทยต่อไป
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพานิชย์. บทวิเคราะห์ธุรกิจ ธุรกิจผลิตและแปรรูปผลิตภัณฑ์จากสมุนไพร ประจำเดือนกันยายน 2564[อินเตอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 25 มีนาคม 2565]. แหล่งข้อมูล: https://www. dbd.go.th/download/document_file/Statisic/2564/T26/T26_202109.pdf
สำนักพัฒนาและส่งเสริมธุรกิจบริการ กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ. Factsheet สมุนไพรเดือนมีนาคม (มกราคม-มีนาคม 2565) พ.ศ.2565 [updated 10 พ.ค. 2565. Available from: https://www.ditp.go.th/ditp_web61/article_sub_view.php?filename=contents_attach/777079/777079.pdf&title=777079&cate=1143&d=0.
Lyu M, Fan G, Xiao G, Wang T, Xu D, Gao J, et al. Traditional Chinese medicine in COVID-19. Acta Pharmaceutica Sinica B. 2021;11(11):3337-63.
World Health Organization. WHO supports scientifically-proven traditional medicine WHO Africa2020 [updated 4 May 2020. Available from: https://www.afro.who.int/news/who-supports-scientifically-proven-traditional-medicine?gclid=Cj0KCQjwpv2TBhDoARIsALBnVnkvkeqSvjDRqezFg3YaDrFeQaIjxdFIftgsyLzfpSulaNXyqhZZHm4aAue9EALw_wcB.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. สถิติ ฯ เผยพฤติกรรมการดูแลรักษาตนเองด้วยแพทย์แผนไทยและสมุนไพรของครัวเรือน: กลุ่มประชาสัมพันธ์ สำนักสถิติพยากรณ์ พ.ศ.2557 [23 กันยายน 2565]. Available from: http://www.nso.go.th/sites/2014/DocLib14/A07-05-57-3.pdf.
ศูนย์สำรวจความคิดเห็นนิด้าโพล. รายงานผลการสำรวจการรับรู้ ความเชื่อมั่น และความนิยมเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์สมุนไพรและบริการด้านการแพทย์แผนไทยของผู้บริโภค ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2562. สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์; 2562.
พิชชาภัช ตาลเพชร, จันทรรัตน์ สิทธิวรนันท์. ความพร้อมและผลกระทบของการขึ้นทะเบียนตำรับยาตามข้อกำหนดอาเซียนต่อผู้ประกอบการยาแผนโบราณในประเทศไทย. วารสารอาหารและยา. 2560.
กระทรวงสาธารณสุข, องค์กรภาครัฐ - เอกชน. รายงานประจำปี 2560 แผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย. นนทบุรี: กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข; 2561.
รัชนี จันทร์เกษ, มนนิภา สังข์ศักดา, ปรียา มิตรานนท์. สถานการณ์การใช้บริการการแพทย์แผนไทยปี พ.ศ.2552, 2554 และ 2556. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข. 2559;10(2):103-16.
กองวิชาการและแผนงาน กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. แผนยุทธศาสตร์กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2560 – 2564) ภายใต้แผนยุทธศาสตร์ชาติ ระยะ 20 ปี ด้านสาธารณสุข ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 1 (พ.ศ. 2562). นนทบุรี; 2562.
ศิระประภา เอื้อวิวัฒน์สกุล. ผลกระทบและทิศทางของภาคอุตสาหกรรมหลังสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19: สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม; [23 พฤษภาคม 2565]. Available from: https://www.oie.go.th/view/1/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1/TH-TH/?page=3.
คณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ. ประกาศคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ เรื่อง บัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2564 ลงวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2564 พ.ศ.2564 [29 พ.ค.2565]. Available from: http://ndi.fda.moph.go.th/ndi_news_detail/index/220.
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. บทบาทของสมุนไพรไทยและยาแผนไทยในสถานการณ์โรคโควิด-19 ระบาด. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพ: บริษัท เอส.บี.เค. การพิมพ์ จำกัด; 2564. 53.
จุฑามาศ สัตยวิวัฒน์. ฟ้าทะลายโจร: งานวิจัยบูรณาการสู่การใช้รักษาโรคติดเชื้อโควิด-19. วารสารวิชาการราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ 2565;4(1):1-14.
มูลนิธิฟื้นฟูส่งเสริมการแพทย์ไทยเดิม, โรงเรียนอายุรเวทธำรง สถานการแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล. ตำราการแพทย์ไทยเดิม (แพทยศาสตร์สงเคราะห์ ฉบับอนุรักษ์) เล่มที่ ๑ ฉบับชำระ พ.ศ.๒๕๕๐. กรุงเทพฯ: ศุภวนิชการพิมพ์; 2550.
Maifaey V. Opportunity for Thai entrepreneurs in the super-aged society. Business Review. 2021;13(2):409-23.
Chang C-TAJ-YIMAAUCH-KCW-KGSHTIPoD-RP, Complementary, Alternative Medicine Use in Malaysia ASR, Meta-Analysis of OA. Pharmaceuticals [Internet]. 2021; 14(3).
กระทรวงสาธารณสุข และองค์กรภาครัฐ - เอกชน. แผนแม่บทแห่งชาติ ว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย ฉบับที่ 1 พ.ศ. 2560-2564. นนทบุรี: กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข; 2559. 200.
คณะกรรมการนโยบายสมุนไพรแห่งชาติ. (ร่าง) แผนปฏิบัติการด้านสมุนไพรแห่งชาติ ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2566 – 2570พ.ศ. 2564 4 ก.ค. 2565 4 ก.ค. 2565]. Available from: https://www.dtam.moph.go.th/index.php/th/news/dtam-news/7816-pr1463.html.
Weeraphan P. Rights Protection of The Farmer on Contract Farming. Rajapark Journal. 2019;13(31):139-56.
Booker A, Johnston D, Heinrich M. Value chains of herbal medicines—Research needs and key challenges in the context of ethnopharmacology. Journal of Ethnopharmacology 2012;140(3):624-33.
ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรนครสวรรค์. ร่วมกับเจ้าหน้าที่จากสำนักงานในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จังหวัดนครสวรรค์ ร่วมพิธีเปิดและจัดนิทรรศการความรู้ด้านวิชาการเกษตร ในงานโครงการคลีนิคเกษตรเคลื่อนที่ในพระราชานุเคราะห์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ครั้งที่ 3 ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 พ.ศ.2565 [28 มิ.ย. 2565]. Available from: https://www.doa.go.th/ac/nakhonsawan/?p=4034.
กรมวิชาการเกษตร. เทคโนโลยีการผลิตบัวหลวง 2021 [updated 27 ก.ย. 256428 มิ.ย. 2565]. Available from: https://www.doa.go.th/share/showthread.php?tid=2454.
ณัชกร ล้ำเลิศกิจ, นฤมล พูนไพบูลย์โรจน์, ประวิทย์ อัครเสรีนนท์. เวชศาสตร์เชิงประจักษ์กับการแพทย์แผนไทย. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก 2554;9(2):94-9.
Lumlerdkij N, Mamak C, Duangdamrong J, Phayakkhawisai T, Trakoolsilp B, Jamparngernthaweesri K, et al. Evaluation of Evidence Related to Medical Uses and Health Claims of Fingerroot. SMB 2021;14(2):61-72.
Thai Pharmacopoeia Committee. Thai Herbal Pharmacopoeia 2021: Bureau of Drug and Narcotic, Department of Medical Sciences, Ministry of Public Health; 2021 [28 มิ.ย.2565]. Available from: https://bdn.go.th/thp/home.
พรทิพย์ เติมวิเศษ, บุษราภรณ์ ธนสีสังกูร, ธนาธิป ฉิมแพ, ขวัญเรือน จันที, (บรรณาธิการ). ประมวลสรรพคุณสมุนไพรไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2555.
Taiwan Herbal Pharmacopoeia 3rd Edition Committee. Taiwan Herbal Pharmacopoeia 3rd Edition English Version. Taiwan: Ministry of Health and Welfare Taiwan, Republic of China; 2019.
กองยา. สถิติใบอนุญาตประกอบธุรกิจเกี่ยวกับยา ประจำปี พ.ศ. 2564: สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข; พ.ศ. 2564 [updated 7 มิ.ย. 25644 ก.ค. 2565]. Available from: https://www.fda.moph.go.th/sites/drug/SitePages/Statistic.aspx.
กลุ่มกำกับดูแลหลังออกสู่ตลาด. รายนามสถานที่ผลิตยาแผนโบราณในประเทศไทย ที่ได้มาตรฐานวิธีการที่ดีในการผลิต: สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข; พ.ศ. 2563 [updated 1 มิ.ย. 25634 ก.ค. 2565]. Available from: https://www.fda.moph.go.th/sites/drug/Post/SitePages/Certificate.aspx.
Sirikwin P, Pongpirul K, Sirikwin K, Anantsuksomsri S. Situation of Public and Private Herbal Pharmaceutical Factories of Thailand. Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine 2020;18(1):99-110.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอกเพื่อการพัฒนางานด้านวิชาการ แต่ต้องได้รับการอ้างอิงที่ถูกต้องเหมาะสม
