การศึกษาการกระจายของโรคและสายพันธุ์ที่ก่อโรคเลปโตสไปโรสิสตามลุ่มน้ำในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ

ผู้แต่ง

  • นวรัตน์ บุญกัณหา กลุ่มงานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลศรีสะเกษ
  • นิธิกุล เต็มเอี่ยม กลุ่มงานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลศรีสะเกษ
  • พงศ์ศิริ ชิดชม กลุ่มงานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลศรีสะเกษ

คำสำคัญ:

เลปโตสไปโรสิส, ลุ่มน้ำ, ซีโรวาร์

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา เพื่อศึกษาการกระจายของโรคตามแนวลุ่มน้ำ และสายพันธุ์ที่ก่อโรคเลปโตสไปโรสิสในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ โดยศึกษาในผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยหรือสงสัยว่าเป็นโรคเลปโตสไปโรสิส รับการรักษาในโรงพยาบาลจังหวัดศรีสะเกษ มีผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการด้วยวิธี Microscopic Agglutination Test (MAT)  ระหว่างพ.ศ.2551 – 2561 ผลการศึกษาพบว่า มีการตรวจทั้งหมด 653 คน พบเชื้อ 122 ราย ร้อยละ 18.63 ส่วนใหญ่อาศัยในพื้นที่ลุ่มน้ำสาขาห้วยสำราญ 68 ราย ร้อยละ 55.73 รองลงมาคือ ห้วยทา 39 ราย ร้อยละ 31.97 พบการกระจายเชื้อในพื้นที่ 15 อำเภอ ร้อยละ 68.18 ตรวจพบเชื้อมากที่สุดคือ ขุขันธ์และขุนหาญแห่งละ 23 ราย ร้อยละ 18.85 ตรวจพบทั้งหมด 20 ซีโรวาร์ ได้แก่ Australis, Autumnalis, Ballum, Bataviae, Cynopteri, Djasiman, Grippotyphosa, Hebdonadis, Icterohaemorrhagiae, Javanica, Louisiana, Manhao, Mini, Panama, Pamona, Pyrogenes, Sarmin, Sejroe, Semaranga และ Shermani ซีโรวาร์ที่พบมากที่สุดคือ Shermani 15 อำเภอ รองลงมาคือ Australis 13 อำเภอ ร้อยละ 86.67 ขุขันธ์พบมากที่สุด 17 ซีโรวาร์ ร้อยละ 85.00 รองลงมาคือ อุทุมพรพิสัย 14 ซีโรวาร์ ร้อยละ 70.00 ลุ่มน้ำสาขาห้วยสำราญพบมากที่สุด 19 ซีโรวาร์ ร้อยละ 95.00 รองลงมาคือ ห้วยทา 16 ซีโรวาร์ ร้อยละ 80.00 ผู้ป่วยในพบ 20 ซีโรวาร์ ร้อยละ 100 ผู้ป่วยนอกพบ 10 ซีโรวาร์ ร้อยละ 50.00 เชื้อสามารถพบได้ในสัตว์เลี้ยงประเภท วัว ควาย สุนัข แมวและหมู การควบคุมป้องกันโรคควรเน้นการดำเนินการร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตามแนวคิดสุขภาพหนึ่งเดียว (One Health) เพื่อบูรณาการป้องกันและแก้ไขปัญหาร่วมกัน

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

กองระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ประจำปี 2562 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 11 กุมภาพันธ์ 2565]. แหล่งข้อมูล : https://apps-doe.moph.go.th/boeeng/download/MIX_AESR_2562.pdf.

สำนักโรคติดต่อทั่วไป กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือวิชาการโรคเลปโตสไปโรสิส. พิมพ์ครั้งที่ 2 กรุงเทพมหานคร ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรประเทศไทย, 2558.

สำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ประจำปี 2555 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2560]. แหล่งข้อมูล : https://apps-doe.moph.go.th/boeeng/annual/Annual/AESR2012/index.html.

สำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ประจำปี 2556 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2560]. แหล่งข้อมูล : https://apps-doe.moph.go.th/boeeng/annual/Annual/AESR2013/annual/Leptospirosis.pdf

สำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ประจำปี 2557 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2560]. แหล่งข้อมูล : https://apps-doe.moph.go.th/boeeng/annual/Annual/AESR2014/aesr2557/Part%201/1-4/leptospirosis.pdf.

สำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ประจำปี 2558 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2560]. แหล่งข้อมูล : https://apps-doe.moph.go.th/boeeng/annual/Annual/AESR2015/aesr2558/Part%201/04/leptospirosis.pdf.

สำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ประจำปี 2559 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2560]. แหล่งข้อมูล : https://apps-doe.moph.go.th/boeeng/annual/AESR2016/static/documents/sum-aesr/4/โรคเลปโตสไปโรสิส.pdf.

สำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. รายงานโรคในระบบเฝ้าระวัง 506 Leptospirosis [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2560]. แหล่งข้อมูล : https://apps-doe.moph.go.th/boeeng/download/AESR-6112-24.pdf.

สำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. รายงานโรคในระบบเฝ้าระวัง 506 Leptospirosis [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2560]. แหล่งข้อมูล : https://apps-doe.moph.go.th/boeeng/download/AW_Annual_Mix%206212_14_r1.pdf.

World Health Organization. Human lepto spirosis: Guidance for diagnosis, surveillance and control. Geneva: World Health Organization; 2003.

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข. โรคเลปโตสไปโรสิส (โรคฉี่หนู) และการตรวจวินิจฉัย [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 8 ธันวาคม 2563]. แหล่งข้อมูล : http://nih.dmsc.moph.go.th/data/data/fact_sheet/7_60.pdf.

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์และกระทรวง วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. ระบบแผนที่เกษตรเพื่อการบริหารจัดการเชิงรุก ออนไลน์ (Agri-Map-Online) [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 14 กุมภาพันธ์ 2560]. แหล่งข้อมูล : https://agri-map-online.moac.go.th/

ศูนย์ป้องกันวิกฤติน้ำ กรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. ระบบลุ่มน้ำ [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 19 พฤษภาคม 2561]. แหล่งข้อมูล : http://mekhala.dwr.go.th/knowledge-basin-mun.php

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ทหาร. Leptospira Surveillance Conducted in Rodent Populations and Environmental Samples in Sisaket province, Thailand. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ทหาร, 2561.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ. ฐานข้อมูลจากโปรแกรมR506 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 8 มกราคม 2562]. แหล่งข้อมูล : http://203.157.165.115/r506/upload_file/EPE02561.DBF

นวรัตน์ บุญกัณหา, นิธิกุล เต็มเอี่ยม, ปาริชาติ เมืองไทย, ลักษณะเลิศ วรรณภาสนี, ชยันตร์ธร ปทุมานนท์. ปัจจัยพยากรณ์ความรุนแรงและการเสียชีวิตของผู้ป่วยเลปโตสไปโรสิสที่มารับไว้รักษาเป็นผู้ป่วยใน โรงพยาบาลศรีสะเกษ. ใน การประชุมวิชาการเลปโต สไปโรสิสประจำปี 2561 ;12 – 13 กรกฎาคม 2561 ; ณ โรงแรมเซนทาราและคอนเวนชันเซ็นเตอร์. อุดรธานี ; 2561. หน้า 159-160.

Chadsuthi S, Bicout DJ, Wiratsudakul A, Suwancharoen D, Petkanchanapong W, Modchang C, et al. Investigation on predominant Leptospira serovars and its distribution in humans and livestock in Thailand, 2010-2015. PLoS Negl Trop Dis 2017; 11(2): e0005228.

Narkkul U, Thaipadungpanit J, Srisawat N, Rudge J W, Thongdee M, Pawarana , et al. Human, animal, water sourceinteractions and leptospirosis in Thailand, Scientific Reports 2021; 11(1): 3215.

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางปฏิบัติงานป้องกันและควบคุมโรคเลปโตสไปโรสิสระดับสถานีอนามัย. พิมพ์ครั้งที่ 2 กรุงเทพมหานคร. องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก, 2550.

กองสำรวจดินและวิจัยทรัพยากรดิน กรมพัฒนาที่ดิน. แผนที่กลุ่มชุดดินศรีสะเกษ [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 24 ธันวาคม 2564]. แหล่งข้อมูล: http://oss101.ldd.go.th/soilr/Soil%20Group%2025,000.jpg/jpg_Northeast/แผนที่กลุ่มชุดดินศรีสะเกษ.jpg.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2022-08-03

รูปแบบการอ้างอิง

บุญกัณหา น., เต็มเอี่ยม น., & ชิดชม พ. (2022). การศึกษาการกระจายของโรคและสายพันธุ์ที่ก่อโรคเลปโตสไปโรสิสตามลุ่มน้ำในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 5(2), 94–102. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jmpubu/article/view/253014

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความต้นฉบับ