ผลของการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับโรคมาลาเรียของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในเขตพื้นที่ชายแดนไทย-กัมพูชา จังหวัดศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับโรคไข้มาลาเรียของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในเขตพื้นที่ชายแดนไทย-กัมพูชา จังหวัดศรีสะเกษ จำนวน 238 คน ใน 3 อำเภอชายแดนไทย-กัมพูชา โดยใช้วิธีการสุ่มแบบกลุ่มจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เก็บรวมรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม ก่อนและหลังการทดลอง  ระหว่างวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2563 – 31 มีนาคม 2563 วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อเปรียบเทียบผลต่างของคะแนนความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับโรคไข้มาลาเรียโดยใช้สถิติ Multilevel mixed-effects linear regression นำเสนอด้วยค่า Mean difference และช่วงความเชื่อมั่น 95%  พบว่า อสม.ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 71.43 อายุเฉลี่ย 47±9.79 ปี เคยป่วยเป็นไข้มาลาเรีย ร้อยละ 12.61 เคยได้รับการตรวจคัดกรองมาลาเรีย ร้อยละ 42.02 และเคยได้รับการอบรม ร้อยละ 70.71 ความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับโรคไข้มาลาเรีย แยกรายด้าน พบว่า ด้านความรู้ ด้านการเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพ ด้านทักษะการสื่อสารและการสนับสนุนทางสังคม ด้านทักษะการตัดสินใจในการปฏิบัติตัว ด้านทักษะในการจัดการตนเอง และด้านทักษะการรู้เท่าทันสื่อ มีค่าเฉลี่ยคะแนนก่อนทดลอง เท่ากับ 7.95±1.61, 3.62±0.67, 3.56±0.89, 3.92±0.73, 3.77±0.94 และ 3.82±0.96 ตามลำดับ และหลังทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนเท่ากับ 8.67±1.24, 4.02±0.52, 3.99±072, 4.15±0.48, 4.15±0.60 และ 4.20±0.66 ตามลำดับ คะแนนความรอบรู้ด้านสุขภาพในภาพรวมทั้งก่อนและหลังทดลองอยู่ในระดับสูงร้อยละ 56.72 และ 84.03 ตามลำดับ ผลการเปรียบเทียบคะแนนความรอบรู้ด้านสุขภาพก่อนและหลังทดลองแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยพบว่า หลังทดลอง อสม.มีคะแนนความรอบรู้ด้านสุขภาพมากกว่าก่อนทดลอง 15.42 คะแนน (Adjusted mean difference = 15.42, 95% CI = 12.10-18.74 p-value<0.001) ดังนั้น เจ้าหน้าที่สาธารณสุขและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ จึงควรนำรูปแบบการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพนี้ไปประยุกต์ใช้ในการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับการป้องกันโรคไข้มาลาเรียตามบริบทพื้นที่ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นต่อไป