การวิจัยและพัฒนารูปแบบการดูแลแบบการจัดการรายกรณี (พระศรีฯ ระเบียงบุญ) เพื่อส่งเสริมความร่วมมือในการรักษาด้วยยาของผู้ป่วยจิตเภทยุ่งยากซับซ้อน
DOI:
https://doi.org/10.64838/jmht.2025.278603คำสำคัญ:
การจัดการรายกรณี, ความร่วมมือในการรักษาด้วยยา, จิตเภทยุ่งยากซับซ้อน, โรคจิตเภท, สติบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ : เพื่อพัฒนาและประเมินผลรูปแบบการดูแลแบบการจัดการรายกรณีต่อความร่วมมือในการรักษาด้วยยาของผู้ป่วยจิตเภทยุ่งยากซับซ้อน
วิธีการ : การวิจัยและพัฒนา 2 ระยะ ได้แก่ 1) การพัฒนารูปแบบด้วยการสนทนากลุ่มผู้เชี่ยวชาญ การทบทวนเอกสาร และการทบทวนวรรณกรรม และ 2) การทดสอบผลของรูปแบบด้วยการวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียว ในผู้ป่วยจิตเภทยุ่งยากซับซ้อนที่กลับมารักษาซ้ำจากความไม่ร่วมมือในการรักษาด้วยยา ประเมินคะแนนความร่วมมือในการรักษาด้วยยาก่อนและหลังการทดลองทันที และระยะติดตามผล 1 และ 3 เดือน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบวัดซ้ำ
ผล : พระศรีฯ ระเบียงบุญ (P-PORCH) เป็นรูปแบบการจัดการรายกรณีที่เน้นการส่งเสริมสติ ความตระหนักรู้ในตนเอง และทักษะการดูแลตัวเอง ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน ได้แก่ การเตรียมผู้จัดการรายกรณี การวางแผนการดูแลผู้ป่วย การดำเนินงาน การติดตามกำกับ การประสานงานกับทีมสุขภาพอื่น ๆ และการประเมินผล มี 14 กิจกรรม ใช้เวลา 20 วัน การทดสอบเบื้องต้นในกลุ่มตัวอย่าง 40 คน พบว่า กลุ่มตัวอย่างที่เข้าร่วมมีคะแนนความร่วมมือในการรักษาด้วยยาเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติหลังการทดลองทันที และมีแนวโน้มคงที่หรือลดลงเล็กน้อยในระยะ 3 เดือน
สรุป : รูปแบบพระศรีฯ ระเบียงบุญ สามารถนำไปบูรณาการในระบบการดูแลรักษาผู้ป่วยจิตเภทยุ่งยากซับซ้อน โดยมีแนวโน้มเพิ่มความร่วมมือในการรักษาด้วยยา
Downloads
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Schizophrenia [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2022 [cited 2022 Mar 20]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/schizophrenia
Correll CU, Solmi M, Croatto G, Schneider LK, Rohani-Montez SC, Fairley L, et al. Mortality in people with schizophrenia: a systematic review and meta-analysis of relative risk and aggravating or attenuating factors. World Psychiatry. 2022;21(2):248-71. DOI: https://doi.org/10.1002/wps.20994
Charlson FJ, Ferrari AJ, Santomauro DF, Diminic S, Stockings E, Scott JG, et al. Global epidemiology and burden of schizophrenia: findings from the Global Burden of Disease Study 2016. Schizophr Bull. 2018;44(6):1195–203. DOI: https://doi.org/10.1093/schbul/sby058
Viveiros CP, Tatar CR, Dos Santos DVD, Stefanello S, Nisihara R. Evaluation of nonadherence to treatment among patients with schizophrenia attending psychosocial care centers in the south region of Brazil. Trends Psychiatry Psychother. 2020;42(3):223-9. DOI: https://doi.org/10.1590/2237-6089-2019-0072
Cahaya N, Kristina SA, Widayanti AW, Green J. Interventions to improve medication adherence in people with schizophrenia: a systematic review. Patient Prefer Adherence. 2022;16:2431-49. DOI: https://doi.org/10.2147/PPA.S378951
Rezansoff SN, Moniruzzaman A, Fazel S, McCandless L, Somers JM. Adherence to antipsychotic medication and criminal recidivism in a Canadian provincial offender population. Schizophr Bull. 2017;43(5):1002-10. DOI: https://doi.org/10.1093/schbul/sbx084
Shehu A, Gommaa H, Usman SU, Usman ST, Auwal Lawan K. Effect of psycho-educational intervention on drug adherence and quality of life among patients with schizophrenia in Jigawa State. Int J Sci Res Updat. 2022;4(1):163-71. DOI: https://doi.org/10.53430/ijsru.2022.4.1.0103
Inwanna S, Duangchan C, Mathews AK. Effectiveness of interventions to promote medication adherence in schizophrenic populations in Thailand: a systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(5):2887. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph19052887
Wu T, Xiao X, Yan S, Fang Y, Wang M, Zu F, et al. Digital health interventions to improve adherence to oral antipsychotics among patients with schizophrenia: a scoping review. BMJ Open. 2023;13(11):e071984. DOI: https://doi.org/10.1136/bmjopen-2023-071984
Koomala S, Sangon S, Nintachan P. Effect of medication adherence promotion program in schizophrenic patients. The Journal of Psychiatric Nursing and Mental Health. 2020;34(2):135-52. (in Thai)
Semahegn A, Torpey K, Manu A, Assefa N, Tesfaye G, Ankomah A. Psychotropic medication nonadherence and its associated factors among patients with major psychiatric disorders: a systematic review and meta-analysis. Syst Rev. 2020;9(1):17. DOI: https://doi.org/10.1186/s13643-020-1274-3
Karabulut B, Uslu E. Schizophrenia and medication adherence: associated factors. Arch Psychiatr Nurs. 2024;49:47-54. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apnu.2024.01.015
Talisman N, Kaltman S, Davis K, Sidel S, Akil M, Alter C. Case management: a new approach. Psychiatr Ann. 2015;45(3):134-8. DOI: https://doi.org/10.3928/00485713-20150304-08
Case Management Society of America. What is a case manager? [Internet]. Little Rock, AR: Case Management Society of America; c2024 [cited 2018 Jan 31]. Available from: https://cmsa.org/who-we-are/what-is-a-case-manager/.
Çetin N, Aylaz R. The effect of mindfulness-based psychoeducation on insight and medication adherence of schizophrenia patients. Arch Psychiatr Nurs. 2018;32(5):737-44. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apnu.2018.04.011
Cheng J, Liu HE, Geng T, Wang Y, Yu L, Li J, et al. The effect of case management for schizophrenia clients in China. J Behav Brain Sci. 2020;10(8):297-310. DOI: https://doi.org/10.4236/jbbs.2020.108019
Díaz-Fernández S, Frías-Ortiz DF, Fernández-Miranda JJ. Mirror image study (10 years of follow-up and 10 of standard pre-treatment) of psychiatric hospitalizations of patients with severe schizophrenia treated in a community-based, case-managed programme. Rev Psiquiatr Salud Ment (Engl Ed). 2022;15(1):47-53. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rpsmen.2022.01.002
Fernández-Miranda JJ, Díaz-Fernández S, López-Muñoz F. Effectiveness of more personalized, case-managed, and multicomponent treatment for patients with severe schizophrenia compared to the standard treatment: a ten-year follow-up. J Pers Med. 2022;12(7):1101. DOI: https://doi.org/10.3390/jpm12071101
İncedere A, Yildiz M. Case management for individuals with severe mental illness: outcomes of a 24-month practice. Turk Psikiyatri Derg. 2019;30(4):245-52. DOI: https://doi.org/10.5080/u23532
Malakouti SK, Nojomi M, Mirabzadeh A, Mottaghipour Y, Zahiroddin A, Mohammadi Kangrani H. A comparative study of nurses as case manager and telephone follow-up on clinical outcomes of patients with severe mental illness. Iran J Med Sci. 2016;41(1):19-27.
Lim CT, Caan MP, Kim CH, Chow CM, Leff HS, Tepper MC. Care management for serious mental illness: a systematic review and meta-analysis. Psychiatr Serv. 2022;73(2):180-7. DOI: https://doi.org/10.1176/appi.ps.202000473
Prasrimahabhodi Psychiatric Hospital. Annual statistical report 2023. Ubon Ratchathani: Prasrimahabhodi Psychiatric Hospital; 2023. (in Thai)
Wongkhan K. Innovative research models (R&D, D&D, AR, and R2R) [Internet]. Ubon Ratchathani: Faculty of Science, Ubon Ratchathani University; 2017 [cited 2022 Mar 20]. Available from: https://www.ubu.ac.th/web/files_up/08f2017060214303228.pdf (in Thai)
Wiratchai N. Sample size determination and interesting new analysis statistics [Internet]. 2019 [cited 2022 Jan 20]. Available from: https://lllskill.com/web/files/GPower.pdf (in Thai)
Srisa-ard B. Basic principles of research. Bangkok: Suweeriyaasan; 1992. (in Thai).
Department of Mental Health, Royal College of Psychiatrists of Thailand, Psychiatric Association of Thailand. Positive and Negative Syndrome Scale – Thai Version (PANSS-T). Nonthaburi: Department of Mental Health; 2009. (in Thai)
Train the Brain Forum Committee. Thai mental state examination (TMSE). Siriraj Hospital Gazette. 1993;45:359-74. (in Thai)
Vachiradilok P. Results of individual counseling based on the concept of motivation and behavior adjustment cooperation in the treatment of patients with schizophrenia [master's thesis]. Khon Kaen: Khon Kaen University; 2006. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- ผู้อ่านสามารถนำข้อความ ข้อมูล จากวารสารไปใช้ไปใช้ประโยชน์ทางวิชาการได้ เช่น เพื่อการสอน เพื่อการอ้างอิง แต่การนำไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่น เช่น เพื่อการค้า จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากกรมสุขภาพจิตก่อน
- ความคิดเห็น ข้อมูล และบทสรุปต่าง ๆ ที่ลงตีพิมพ์ในวารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทยเป็นของผู้เขียนบทความและมิได้แสดงว่ากองบรรณาธิการหรือกรมสุขภาพจิตเห็นพ้องด้วย
