โปรแกรมเสริมสร้างความผูกพันทางอารมณ์สำหรับผู้ดูแลเด็กปฐมวัย
คำสำคัญ:
ความผูกพันทางอารมณ์, เด็กปฐมวัย, โปรแกรมเสริมสร้างความผูกพันทางอารมณ์บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: พัฒนาและศึกษาผลของโปรแกรมเสริมสร้างความผูกพันทางอารมณ์สำหรับผู้ดูแลเด็กอายุ 2-5 ปี
วิธีการ: การศึกษาด้วยกระบวนการวิจัยและพัฒนา 3 ระยะ 1) การพัฒนาโปรแกรมฯ ประกอบด้วย คู่มือการจัดกิจกรรมสำหรับวิทยากร และคู่มือสำหรับผู้ดูแล 2) การแปลแบบประเมินความผูกพันทางอารมณ์เด็กแรกเกิด–5 ปีสำหรับผู้ดูแล ฉบับภาษาไทย 3) การประเมินผลของโปรแกรมฯ ใช้รูปแบบ randomized controlled trial กลุ่มตัวอย่างคือผู้ดูแลเด็กวัย 2-5 ปี ที่มีพัฒนาการสมวัย ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ 6 จังหวัด โดยกลุ่มทดลองได้รับกิจกรรมตามโปรแกรมฯ กลุ่มควบคุมได้รับการดูแลตามปกติ ประเมินผลด้วยแบบประเมินความผูกพันทางอารมณ์สำหรับผู้ดูแลฉบับภาษาไทย ก่อนและหลังจบโปรแกรม 2 และ 12 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและ repeated measure ANOVA
ผล: โปรแกรมฯประกอบด้วยแผนกิจกรรมการสร้างความผูกพันทางอารมณ์ 5 แผน ผ่านกระบวนการกลุ่มการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม กลุ่มละ 8-12 คน ครั้งละ 90 นาที 1 ครั้งต่อสัปดาห์ รวม 5 สัปดาห์ มีผู้ดูแลในการศึกษาทั้งสิ้น 147 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 82 คนและกลุ่มควบคุม 65 คน ก่อนการทดลอง คะแนนเฉลี่ยความผูกพันทางอารมณ์ของทั้ง 2 กลุ่มไม่แตกต่างกัน เมื่อเวลาผ่านไป 2 สัปดาห์และ 12 สัปดาห์ คะแนนเฉลี่ยความผูกพันทางอารมณ์ของกลุ่มทดลองลดลงมากกว่ากลุ่มควบคุมและแนวโน้มของคะแนนในกลุ่มทดลองจากสัปดาห์ที่ 2 ถึงสัปดาห์ที่ 12 มีแนวโน้มลดลง ในขณะที่คะแนนของกลุ่มควบคุมมีแนวโน้มกลับมาเหมือนเดิม
สรุป: โปรแกรมเสริมสร้างความผูกพันทางอารมณ์สำหรับผู้ดูแลเด็กปฐมวัย เป็นโปรแกรมที่มีโครงสร้างและขั้นตอนการทำกิจกรรมที่ชัดเจน บุคลากรทางสาธารณสุขสามารถนำไปใช้ได้ง่าย และใช้เวลาน้อย
Downloads
Download data is not yet available.
References
1. สำนักส่งเสริมสุขภาพ. รายงานการสำรวจพัฒนาการเด็กปฐมวัย ประจำปี 2553 (เอกสารอัดสำเนา) [National developmental survey of children 0-5 years 2010]. [อินเตอร์เนต]. กรุงเทพฯ; 2554 [สืบค้นเมื่อวันที่ 25 ส.ค. 2561] จาก https://hp.anamai.moph.go.th/ewt_dl_link.php?nid=1526 Thai.
2. อภิชัย มงคล, ทวีศิลป์ วิษณุโยธิน, โชษิตา ภาวสุทธิไพสิฐ, ปราณี ชาญณรงค์, พรทิพย์ วชิรดิลก, พัชรินทร์ อรุณเรือง และคณะ. สถานการณ์ระดับสติปัญญาเด็กนักเรียนไทย [National intelligence quotient survey of Thai students in 2011]. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 2555;20:79-89. Thai.
3. สถาบันราชานุกูล. รายงานผลการสำรวจสถานการณ์ระดับสติปัญญาและความฉลาดทางอารมณ์ในเด็กไทยวัยเรียน : ช่องว่างระหว่างเด็กไทยเขตเมืองและเขตชนบท [National intelligence quotient and emotional quotient surveillance of Thai students] [อินเตอร์เนต]. กรุงเทพฯ; 2557 [สืบค้นเมื่อวันที่ 20 ต.ค. 2561] จาก
https://www.rajanukul.go.th/new/index.php?mode=maincontent&group=225&id=3867&date_start=&date_end= [cited 2019 Jan 4] Thai.
4. Hedwig J VB, Marianne J RW. Parenting and development of one – year- old : links with parental , contextual and child characteristics. Child Dev. 2002;73:256-73.
5. National Institute of Child Health and Human Development Early Child Care Research Network. The relation of child care to cognitive and language development. Child Dev. 2000;71:960-80.
6. Erin BR, Amanda R HH, Karyn BP, David RC. Mental state language development : the longitudinal roles of attachment and maternal language. Infant Ment health J. 2017;38:329-42.
7. Dozier M, Bernard K. Attachment : normal development, individual difference and association with experience. In: Thapa A, Pine DS, Leckman JF, Scott S, Snowling MJ, Taylor E, editors. Rutter’s child and adolescent psychiatry, 6th ed. Chichester, West Sussex: John Wiley & Son, Ltd; 2015. p. 65-75.
8. Tharner A, Luijk MP, Van IJzendoorn MH, Bakermans-Kranenburg MJ, Jaddoe VWV, Hofman A, et al. Infant attachment, parenting stress, and child emotional and behavioral problems at age 3 years. Parent Sci Pract. 2012;12:261-81.
9. West KK, Mathews BL, Kerns KA. Mother–child attachment and cognitive performance in middle childhood: an examination of mediating mechanisms. Early Child Res Q. 2013;28:259-70.
10. Jacobson T, Hofmann V. Children’s attachment representation: longitudinal relations to school behavior and academic competency in middle childhood and adolescence. Dev Psyphol. 1997;33:703-10
11. Schneider BH, Atkinson L, Tardif C. Child-parent attachment and children's peer relations: a quantitative review. Dev Psychol. 2001;37:86-100.
12. DeVito C, Hopkins J. Attachment, parenting, and marital dissatisfaction as predictors of disruptive behavior in preschoolers. Dev Psychopathol. 2001;13:215-31.
13. Biringen Z, Altenhofen S, Aberle J, Baker M, Brosal A, Bennett S, et al. Emotional availability, attachment, and intervention in center-based child care for infants and toddlers. Dev Psychopathol. 2012;24:23-34.
14. Scharfe E. Benefits of mother goose: influence of a community-based program on parent-child attachment relationships in typical families. Child Welfare. 2011;90:9-26.
15. Van IJzendoon HM. Adult attachment representations, parental responsiveness, and infant attachment: a meta-analysis on the predictive validity of the Adult Attachment Interview. Psychol Bull. 1995;117:387-403.
16. Constantino JN, Hashemi N, Solis E, Alon T, Haley S, McClure S, et al. Supplementation of urban home visitation with a series of group meetings for parents and infant: results of a “real-world” randomized, controlled trial. Child Abuse Negl. 2001;25:1571-81.
17. Field TM, Scafidi F, Pickens J, Prodomidis M, Pelaez NM, Torquati J, et al. Polydrug using adolescent mothers and their infants receiving early intervention. Adolescence. 1998;33:117-43.
18. Van Zeijl J, Mesman J, Van IJzendoorn MH. Attachment-based intervention for enhancing sensitive discipline in mothers of 1- to 3-year-old children at risk for externalizing behavior problems: a randomized controlled trial. J Consult Clin Psychol. 2006;74:994-1005.
19. Bakermans -Kranenburg MJ, Van IJzendoon MH, Juffer F, editors. Less is more, meta-analytic arguments for use of sensitivity focused interventions. promoting positive parenting, an attachment – base intervention. New York: Taylor & Francis Group; 2008:59-74.
20. Ainsworth M DS, Bell SM, Stayton DF. Infant–mother attachment attachment and social development: social as a product of reciprocal responsiveness to signal. In M P Richards, editor. The integration of a child into a social world. New York: Cambridge University Press; 1974. p. 99-135.
21. Selcuk E, Günaydin G, Sumer N, Harma M, Salman S, Hazan C, et al. Self-reported romantic attachment style predicts everyday maternal caregiving behavior at home. J Res Pers. 2010;44:544-9.
22. Ainsworth M, Blehar M, Waters E, Wall S. Patterns of attachment: a psychological study of the strange situation. Hillsdale, NJ: Erlbaum. [Internet]. 1978. [cited 2018 May 12] Available from https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/1097-0355%28198021%291%3A1%3C68%3A%3AAID-IMHJ2280010110%3E3.0.CO%3B2-3
23. Waters E. Attachment behavior Q-set (Revision 3.0). [Internet]. 1978. [cited 2018 May 12] Available from https://www.psychology.sunysb.edu/attachment/measures/content/aqs_items.pdf
24. Crittenden PM. The Preschool Assessment of Attachment: coding manual. Unpublished manuscript [Internet]. 1992. [cited 2018 May 12] Available from https://www.iasa-dmm.org/images/uploads/court%20protocol%204-PAA%20description.pdf
25. Finzi R. Attachment style classification questionnaire for latency age children. [Internet].2012 [cited 2019 March 24] Available from https://www.midss.org/content/attachment-style-classification-questionnaire-latency-age-children
26. Kappenbern ES, Halpern DF. Kinship Center Attachment questionnaire: Development of a caregiver-completed attachment measure for children under six years of age. Educ Psychol Meas. 2006;66:852-73.
27. วนิดา ชนินทยุทธวงศ์, สุขจริง ว่องเดชากูล. คู่มือดำเนินงานโครงการพัฒนา IQ EQ เด็กวัย 0–5 ปี ภายใต้โครงการโรงพยาบาลสายใยรักแห่งครอบครัว: เพื่อพัฒนาคุณภาพแม่และเด็ก 0–5 ปี พ.ศ. 2552 [Operation manual in IQ and EQ development project for children 0-5 years]. กรุงเทพฯ: บียอนด์พลับลิชชิ่ง; 2552. Thai.
28. Bert P, Glen C, Kent H, Bob M, editors. Hidden in plain sight the critical importance of secure attachment. In The circle of security intervention enhancing attachment in early parent child relationships. New York: The Guildford Press. 2014;11-9C.
29. Nix RL, Bierman KL, MaMahon RJ. Conduct problems prevention research group. How attendance and quality of participation affect treatment response to parent management training. J Consult Clin Psychol. 2009;77:429-38.
30. Dishion TJ, Shaw D, Connell A, Garder F, Weaver C, Wilson M. The family check-up with high risk indigent families: preventing problem behavior by increasing parents’ positive behavior support in early childhood. Child Dev. 2008;79:1395-414.
31. Dishion TJ, Kavanagh K. Intervening in adolescent problem behavior: a family-centered approach. New York: Guildford Press; 2003.
32. วนิดา ชนินทยุทธวงศ์, บรรณาธิการ. คู่มือการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วม [Handbook of Participation Learning]. นนทบุรี: วงศ์กมลโปรดักชั่น; 2543. Thai.
33. Campbell D, Palm GF. editors. Group parent education : promoting parent learning and support. 1st ed. [eBook]. California: Sage Publications Inc; 2014 [cited 2018 Dec 20]. Available from https://sk.sagepub.com/books/group-parent-education/n1.xml
2. อภิชัย มงคล, ทวีศิลป์ วิษณุโยธิน, โชษิตา ภาวสุทธิไพสิฐ, ปราณี ชาญณรงค์, พรทิพย์ วชิรดิลก, พัชรินทร์ อรุณเรือง และคณะ. สถานการณ์ระดับสติปัญญาเด็กนักเรียนไทย [National intelligence quotient survey of Thai students in 2011]. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 2555;20:79-89. Thai.
3. สถาบันราชานุกูล. รายงานผลการสำรวจสถานการณ์ระดับสติปัญญาและความฉลาดทางอารมณ์ในเด็กไทยวัยเรียน : ช่องว่างระหว่างเด็กไทยเขตเมืองและเขตชนบท [National intelligence quotient and emotional quotient surveillance of Thai students] [อินเตอร์เนต]. กรุงเทพฯ; 2557 [สืบค้นเมื่อวันที่ 20 ต.ค. 2561] จาก
https://www.rajanukul.go.th/new/index.php?mode=maincontent&group=225&id=3867&date_start=&date_end= [cited 2019 Jan 4] Thai.
4. Hedwig J VB, Marianne J RW. Parenting and development of one – year- old : links with parental , contextual and child characteristics. Child Dev. 2002;73:256-73.
5. National Institute of Child Health and Human Development Early Child Care Research Network. The relation of child care to cognitive and language development. Child Dev. 2000;71:960-80.
6. Erin BR, Amanda R HH, Karyn BP, David RC. Mental state language development : the longitudinal roles of attachment and maternal language. Infant Ment health J. 2017;38:329-42.
7. Dozier M, Bernard K. Attachment : normal development, individual difference and association with experience. In: Thapa A, Pine DS, Leckman JF, Scott S, Snowling MJ, Taylor E, editors. Rutter’s child and adolescent psychiatry, 6th ed. Chichester, West Sussex: John Wiley & Son, Ltd; 2015. p. 65-75.
8. Tharner A, Luijk MP, Van IJzendoorn MH, Bakermans-Kranenburg MJ, Jaddoe VWV, Hofman A, et al. Infant attachment, parenting stress, and child emotional and behavioral problems at age 3 years. Parent Sci Pract. 2012;12:261-81.
9. West KK, Mathews BL, Kerns KA. Mother–child attachment and cognitive performance in middle childhood: an examination of mediating mechanisms. Early Child Res Q. 2013;28:259-70.
10. Jacobson T, Hofmann V. Children’s attachment representation: longitudinal relations to school behavior and academic competency in middle childhood and adolescence. Dev Psyphol. 1997;33:703-10
11. Schneider BH, Atkinson L, Tardif C. Child-parent attachment and children's peer relations: a quantitative review. Dev Psychol. 2001;37:86-100.
12. DeVito C, Hopkins J. Attachment, parenting, and marital dissatisfaction as predictors of disruptive behavior in preschoolers. Dev Psychopathol. 2001;13:215-31.
13. Biringen Z, Altenhofen S, Aberle J, Baker M, Brosal A, Bennett S, et al. Emotional availability, attachment, and intervention in center-based child care for infants and toddlers. Dev Psychopathol. 2012;24:23-34.
14. Scharfe E. Benefits of mother goose: influence of a community-based program on parent-child attachment relationships in typical families. Child Welfare. 2011;90:9-26.
15. Van IJzendoon HM. Adult attachment representations, parental responsiveness, and infant attachment: a meta-analysis on the predictive validity of the Adult Attachment Interview. Psychol Bull. 1995;117:387-403.
16. Constantino JN, Hashemi N, Solis E, Alon T, Haley S, McClure S, et al. Supplementation of urban home visitation with a series of group meetings for parents and infant: results of a “real-world” randomized, controlled trial. Child Abuse Negl. 2001;25:1571-81.
17. Field TM, Scafidi F, Pickens J, Prodomidis M, Pelaez NM, Torquati J, et al. Polydrug using adolescent mothers and their infants receiving early intervention. Adolescence. 1998;33:117-43.
18. Van Zeijl J, Mesman J, Van IJzendoorn MH. Attachment-based intervention for enhancing sensitive discipline in mothers of 1- to 3-year-old children at risk for externalizing behavior problems: a randomized controlled trial. J Consult Clin Psychol. 2006;74:994-1005.
19. Bakermans -Kranenburg MJ, Van IJzendoon MH, Juffer F, editors. Less is more, meta-analytic arguments for use of sensitivity focused interventions. promoting positive parenting, an attachment – base intervention. New York: Taylor & Francis Group; 2008:59-74.
20. Ainsworth M DS, Bell SM, Stayton DF. Infant–mother attachment attachment and social development: social as a product of reciprocal responsiveness to signal. In M P Richards, editor. The integration of a child into a social world. New York: Cambridge University Press; 1974. p. 99-135.
21. Selcuk E, Günaydin G, Sumer N, Harma M, Salman S, Hazan C, et al. Self-reported romantic attachment style predicts everyday maternal caregiving behavior at home. J Res Pers. 2010;44:544-9.
22. Ainsworth M, Blehar M, Waters E, Wall S. Patterns of attachment: a psychological study of the strange situation. Hillsdale, NJ: Erlbaum. [Internet]. 1978. [cited 2018 May 12] Available from https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/1097-0355%28198021%291%3A1%3C68%3A%3AAID-IMHJ2280010110%3E3.0.CO%3B2-3
23. Waters E. Attachment behavior Q-set (Revision 3.0). [Internet]. 1978. [cited 2018 May 12] Available from https://www.psychology.sunysb.edu/attachment/measures/content/aqs_items.pdf
24. Crittenden PM. The Preschool Assessment of Attachment: coding manual. Unpublished manuscript [Internet]. 1992. [cited 2018 May 12] Available from https://www.iasa-dmm.org/images/uploads/court%20protocol%204-PAA%20description.pdf
25. Finzi R. Attachment style classification questionnaire for latency age children. [Internet].2012 [cited 2019 March 24] Available from https://www.midss.org/content/attachment-style-classification-questionnaire-latency-age-children
26. Kappenbern ES, Halpern DF. Kinship Center Attachment questionnaire: Development of a caregiver-completed attachment measure for children under six years of age. Educ Psychol Meas. 2006;66:852-73.
27. วนิดา ชนินทยุทธวงศ์, สุขจริง ว่องเดชากูล. คู่มือดำเนินงานโครงการพัฒนา IQ EQ เด็กวัย 0–5 ปี ภายใต้โครงการโรงพยาบาลสายใยรักแห่งครอบครัว: เพื่อพัฒนาคุณภาพแม่และเด็ก 0–5 ปี พ.ศ. 2552 [Operation manual in IQ and EQ development project for children 0-5 years]. กรุงเทพฯ: บียอนด์พลับลิชชิ่ง; 2552. Thai.
28. Bert P, Glen C, Kent H, Bob M, editors. Hidden in plain sight the critical importance of secure attachment. In The circle of security intervention enhancing attachment in early parent child relationships. New York: The Guildford Press. 2014;11-9C.
29. Nix RL, Bierman KL, MaMahon RJ. Conduct problems prevention research group. How attendance and quality of participation affect treatment response to parent management training. J Consult Clin Psychol. 2009;77:429-38.
30. Dishion TJ, Shaw D, Connell A, Garder F, Weaver C, Wilson M. The family check-up with high risk indigent families: preventing problem behavior by increasing parents’ positive behavior support in early childhood. Child Dev. 2008;79:1395-414.
31. Dishion TJ, Kavanagh K. Intervening in adolescent problem behavior: a family-centered approach. New York: Guildford Press; 2003.
32. วนิดา ชนินทยุทธวงศ์, บรรณาธิการ. คู่มือการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วม [Handbook of Participation Learning]. นนทบุรี: วงศ์กมลโปรดักชั่น; 2543. Thai.
33. Campbell D, Palm GF. editors. Group parent education : promoting parent learning and support. 1st ed. [eBook]. California: Sage Publications Inc; 2014 [cited 2018 Dec 20]. Available from https://sk.sagepub.com/books/group-parent-education/n1.xml
Downloads
เผยแพร่แล้ว
2019-04-18
How to Cite
1.
ฉบับ
บท
นิพนธ์ต้นฉบับ
License
- ผู้อ่านสามารถนำข้อความ ข้อมูล จากวารสารไปใช้ไปใช้ประโยชน์ทางวิชาการได้ เช่น เพื่อการสอน เพื่อการอ้างอิง แต่การนำไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่น เช่น เพื่อการค้า จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากกรมสุขภาพจิตก่อน
- ความคิดเห็น ข้อมูล และบทสรุปต่าง ๆ ที่ลงตีพิมพ์ในวารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทยเป็นของผู้เขียนบทความและมิได้แสดงว่ากองบรรณาธิการหรือกรมสุขภาพจิตเห็นพ้องด้วย
