การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลเหนือ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์

ผู้แต่ง

  • อรทัย เขจรรักษ์ นักศึกษา หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดขอนแก่น คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • ลำพึง วอนอก อาจารย์ วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดขอนแก่น คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • พิทยา ศรีเมือง ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดขอนแก่น คณะสาธารณสุขศาสตร์และ สหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง, การมีส่วนร่วมของชุมชน, การพัฒนารูปแบบ

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง พัฒนารูปแบบและประเมินผลรูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลเหนือ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ การวิจัยแบ่งเป็น 3 ระยะ ประกอบด้วย ระยะที่ 1 ศึกษาสถานการณ์การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ระยะที่ 2 พัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน และระยะที่ 3 ประเมินผลรูปแบบที่พัฒนาขึ้น กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการพัฒนารูปแบบจำนวน 34 คน และผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงจำนวน 69 คน เก็บข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้แบบสอบถามและแบบบันทึกข้อมูล ส่วนข้อมูลเชิงคุณภาพเก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกและแบบสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการศึกษาพบว่าสถานการณ์ในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง พบว่า ยังขาดวัสดุอุปกรณ์ เช่น ผ้าอ้อมผู้ใหญ่ ผู้สูงอายุมีฐานะยากจน สหวิชาชีพไม่เพียงพอ ผู้สูงอายุมีโรคประจำตัวและมีความวิตกกังวล ไม่ปฏิบัติตามคำแนะนำ รวมทั้งสภาพแวดล้อมในการอยู่อาศัยไม่เหมาะสม การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลเหนือประกอบด้วย 8 ประการคือ 1) การบริหารจัดการ โดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นผ่านกองทุน LTC 2) ทีมสหวิชาชีพออกให้บริการ 3) ศูนย์พัฒนาและฟื้นฟูคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุเป็นศูนย์กลางในการประสานงาน 4) การจัดบริการตามแผนรายบุคคล 5) การสนับสนุนทางสังคมผ่านโครงการผ้าอ้อมผู้ใหญ่ 6) การประยุกต์ใช้มิติทางวัฒนธรรมท้องถิ่นผ่านโครงการถนนสายบุญ 7) การสนับสนุนจากภาคประชาชน และ 8) การมีส่วนร่วมของชุมชนและองค์กรเครือข่ายอื่น ๆ ส่วนผล การประเมินผลลัพธ์ของการใช้รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน พบว่า การบริหารจัดการระบบ LTC ได้คะแนนรวม 92 คะแนน จากคะแนนเต็ม 100 คะแนน

เอกสารอ้างอิง

กรมกิจการผู้สูงอายุ. พระราชบัญญัติผู้สูงอายุของไทย พ.ศ. 2546 และที่แก้ไขเพิ่มเติม [อินเทอร์เน็ต]. เข้าถึงได้จาก: https://www.dop.go.th/th/laws/2/10/832

มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ: อมรินทร์ พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง; 2564.

สำนักอนามัยผู้สูงอายุ กรมอนามัย. รายงานประจำปี 2563 [อินเทอร์เน็ต]. เข้าถึงได้จาก: https://eh.anamai.moph.go.th

ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดกาฬสินธุ์ เขตสุขภาพที่ 7 [อินเทอร์เน็ต]; 2565. เข้าถึงได้จาก: https://hdc.moph.go.th/ksn/public/standard-report

Kemmis S, McTaggart R. The action research planner. 3rd ed. Geelong: Deakin University Press; 1988.

กรมการแพทย์. คู่มือการคัดกรองและประเมินสุขภาพผู้สูงอายุ พ.ศ. 2564. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2564.

สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. คู่มือปฏิบัติงานกองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ (ตามประกาศคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติฯ พ.ศ.2561). กรุงเทพฯ: สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.); 2561.

ศิราณี ศรีหาภาค, วัชรี อมรโรจน์วรวุฒิ, ณรงค์ คำอ่อน, พัฒนี ศรีโอษฐ์, พลอยลดา ศรีหานู, ทิพวรรณ ทับซ้าย. สถานการณ์ ปัญหาและความต้องการ การดูแลผู้สูงอายุระยะยาวในชุมชนภายใต้กองทุนระบบการดูแลระยะยาว จังหวัดขอนแก่น. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9. 2564; 15(36): 44-62.

สาคร อินโทโล่, วัชรี อมรโรจน์วรวุฒิ, ฐิติมา ชายพระอินทร์. ปัญหาและความต้องการด้านการดูแลของผู้ดูแลผู้สูงอายุ: บริบทสังคมกึ่งเมืองกึ่งชนบท. วารสารวิทยาลัยบัณฑิตเอเชีย. 2565; 12(4): 146-55.

Cohen JM, Uphoff NT. Rural development participation: concepts and measures for project design, implementation and evaluation. New York: Cornell University; 1981.

อรนิษฐ์ แสงทองสุข, ปิยะณัฐ เกียงประสิทธิ์. แรงสนับสนุนทางสังคมที่มีอิทธิพล ต่อความสุขของผู้สูงอายุเขตจังหวัดสมุทรปราการ. วารสารวิชาการเทคโนโลยีการจัดการ. 2567; 5(1): 48-58.

ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561-2580. ราชกิจจานุเบกษา. 2561 ต.ค. 13; 135 (82 ก) [อินเทอร์เน็ต]. เข้าถึงได้จาก: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2561/A/082/T_0001.PDF

วรางคณา ศรีภูวงษ์, ชาญยุทธ ศรีภูวงษ์, สุรศักดิ์ เทียบฤทธิ์. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพ ผู้สูงอายุระยะยาว ในกลุ่มที่มีภาวะพึ่งพิง ตำบลท่าขอนยาง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน. 2563; 6(2): 13-28.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

19-08-2025

รูปแบบการอ้างอิง

เขจรรักษ์ อ., วอนอก ล., & ศรีเมือง พ. (2025). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลเหนือ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพและการสาธารณสุขชุมชน, 8(2), 12–23. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jhscph/article/view/279096

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย