รูปแบบการบริหารจัดการโดยใช้ชุมชนเป็นฐานเพื่อเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพของหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพต้นแบบของจังหวัดสระบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยแบบผสมผสานวิธีนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน เพื่อเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพของหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพต้นแบบของจังหวัดสระบุรี ดำเนินการศึกษาระหว่างเดือนกันยายน – ธันวาคม 2563 กลุ่มตัวอย่างการวิจัยประกอบด้วย ผู้เชี่ยวชาญ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ด้วยวิธีเลือกแบบเจาะจง และการสุ่มอย่างง่าย เก็บรวบรวมข้อมูลด้วย แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และแบบสอบถาม และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติเชิงอนุมาน และการวิเคราะห์แบบอุปนัย
ผลการศึกษา พบว่า รูปแบบการบริหารจัดการโดยใช้ชุมชนเป็นฐานเพื่อเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพของหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพต้นแบบของจังหวัดสระบุรี ประกอบด้วย 1) การจัดตั้งคณะกรรมการหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ 2) การจัดทำฐานข้อมูลสุขภาพชุมชน 3) การจัดทำแผนหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ 4) การกำหนดมาตรการสุขภาพชุมชน 5) การส่งเสริมการเรียนรู้ด้านสุขภาพในรูปแบบต่างๆ 6) รณรงค์จัดกิจกรรมการสร้างเสริมสุขภาพในชุมชน 7) จัดตั้งศูนย์บริการแก้ไขและให้คำปรึกษาด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ และ 8) มีการติดตามประเมินผลการดำเนินกิจกรรมทั้งประเมินภายในและภายนอก ส่วนประกอบเสริมศักยภาพรูปแบบฯ คือ 1) การมีผู้นำชุมชนเป็นผู้มีความรู้ และมีวิสัยทัศน์การพัฒนาด้านสุขภาพ 2) มีเครือข่ายจากทุกภาคส่วนร่วมเป็นทีมงาน 3) การมีทรัพยากรบุคคลต้นแบบด้านพฤติกรรมสุขภาพ 4) การมีสื่อชุมชน และช่องทางการสื่อสารของชุมชน และ 5) การมีศูนย์กลางการเรียนรู้ในหมู่บ้านและรูปแบบมีประโยชน์สำหรับส่งเสริมการดำเนินงานหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพระดับมาก (X = 4.15 , S.D. = .75) และความเหมาะสมในการนำไปใช้จริงในจังหวัดสระบุรี ระดับมากที่สุด (X = 3.77, S.D. = .46)
Article Details
บทความที่พิมพ์ในวารสารสถาบันป้องกันควบคุมโรคเขตเมือง ถือว่าเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัยและวิเคราะห์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียนเอง ไม่ใช่ความเห็นของสถาบันป้องกันควบคุมโรคเขตเมือง หรือคณะบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
เอกสารอ้างอิง
อรรถเกียรติ กาญจนพิบูลวงศ์ ภาณุวัฒน์ คำวังสง่า และสุธิดา แก้วทา. รายงานสถานการณ์โรค NCDs เบาหวาน
ความดันโลหิตสูง และปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง พ.ศ. 2562. นนทบุรี: สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์, 2563.
ณัฐพันธุ์ ศุภกา. 6 ชาติอาเซียนเตรียมพัฒนาระบบเฝ้าระวัง ป้องกันโรค NCDs ระดับภูมิภาค ยกไทยเป็นแบบอย่าง
[อินเตอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 1 ธ.ค. 2563]. เข้าถึงได้จาก: www.hfocus.org/content/2020/02/18438+ &cd=
&hl=th&ct=clnk&gl=th
นันทกร ทองแตง. โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (โรค NCDs) [อินเตอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 1 ธ.ค. 2563]. เข้าถึงได้จาก:
https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=1371
วิศัลย์ มูลศาสตร์. 6 ชาติอาเซียนเตรียมพัฒนาระบบเฝ้าระวัง ป้องกันโรค NCDs ระดับภูมิภาคยกไทยเป็นแบบอย่าง [อินเตอร์เน็ต].
[เข้าถึงเมื่อ 1 ธ.ค. 2563]. เข้าถึงได้จาก: www.hfocus.org/content/2020/02/18438+ &cd= 4&hl=th&ct=clnk&gl=th
เฉลิมพล ตันสกุล. พฤติกรรมศาสตร์สาธารณสุข. กรุงเทพฯ: ภาควิชาสุขศึกษาและพฤติกรรมศาสตร์
คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, 2541.
Nutbeam, D. Health Literacy and adolescents: a framework and agenda for future research. Health
Education Research. 23(5). Published by Oxford University Press, 2008.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. หมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดโรคมะเร็ง โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและ
หลอดเลือด เส้นทางสู่ความรอบรู้ด้านสุขภาพของคนไทย. กรุงเทพฯ: บริษัท สามเจริญพาณิชย์ (กรุงเทพฯ) จำกัด,
พิพัฒน์พงศ์ มาศิริ. กิจการเพื่อสังคมกับการแก้ปัญหาในสังคมไทย. พิฆเนศวร์สาร 2563, 16 (1), 2-15.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรี. รายงานการประเมินผลการดำเนินงานหมู่บ้านต้นแบบปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
ลดโรคมะเร็ง โรคความดันโลหิตสูงโรคหัวใจและหลอดเลือด. ; การประชุมประจำเดือนสาธารณสุขจังหวัดสระบุรี;
พฤษภาคม 2563; ห้องประชุม 1 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรี; 2563.
Cresswell J.W., Fetters M.D., Ivankova N.V. Designing a mixed methods study in primary care. Ann Fam
Med. 2004; 2:7-12.
ชาย โพธิสิตา. ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง
จำกัด (มหาชน), 2550.
Onwuegbuzie, A. J., & Leech, N. L. On Becoming a Pragmatic Researcher: The Importance of Combining
Quantitative and Qualitative Research Methodologies. International Journal of Social Research
Methodology 2007, 8(5), 375-387.
Dunham, A. Community welfare organization: Principles and practice. New York: Thomas Y, Crowell
Company, 1985.
สนธยา พลศรี. ทฤษฎีและหลักการพัฒนาชุมชน. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร, 2545.
เบญจา ยอดดำเนิน-แอ็ตติกจ์. การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ : การจัดการข้อมูลการตีความและการหาความหมาย. นครปฐม :
สำนักพิมพ์ประชากรและสังคม สถาบันวิจัยประชากรและสังคมมหาวิทยาลัยมหิดล, 2552.
พวงรัตน์ ทวีรัตน์. วิธีการวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: สำนักทดสอบทางการศึกษา
จิตวิทยา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร, 2540.
Keeves, J. B. Models and model building. In J. P. Keeves, (Ed.), Educational Research Methodology, Approach.
New York: McGraw-Hill, 1988.
เยาวดี รางชัยกุล วิบูลย์ศรี. พิมพ์ครั้งที่ 11. การวัดผลและการสร้างแบบสอบผลสัมฤทธิ์. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย, 2556.
ธานินทร์ ศิลป์จารุ. การวิจัยและวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติด้วย SPSS (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ : วี.อินเตอร์พริ้นท์, 2548.
จุฬามณี แก้วโพนทอง ทรงพล โชติกเวชกุล ปัญญา คล้ายเดช และพระสุนทร ชำกรม. การบริหารจัดการ
ชุมชนเพื่อความยั่งยืน. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์ 2561, 18 (1), 263-273.
ณรงค์ศักดิ์ หนูสอน ธนัช กนกเทศ สุทธิชัย ศิรินวล. การพัฒนาชุมชนต้นแบบด้านการส่งเสริมสุขภาพโดยทีม
สุขภาพภาคประชาชน. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ 2554, 5 (1), 28-37.
วิมลศรี อุทัยพัฒนาชีพ พิณญาดา อำภัยฤทธิ์. ประสิทธิผลการพัฒนาหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ
ต้นแบบ. วารสารวิ ชาการ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ 2562, 15 (1), 37-48.
นิพันธ์ บุญหลวง. แนวทางการจัดการชุมชนต้นแบบบ้านทุ่งศรี จังหวัดแพร่. (หลักสูตรการป้องกัน
ราชอาณาจักร รุ่นที่ 60). วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร, 2561.
วิสิทธิ์ ยิ้มแย้ม และอุษณากร ทาวะรมย์. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความเข้มแข็งของชุมชนหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
ต้นแบบ อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี. วารสารวิชาการศิลปศาสตร์ประยุกต์ 2561, 11 (1), 39-50.
ถนัต จ่ากลาง, ภักดี โพธิ์สิงห์ และวิทยา เจริญศิริ. นโยบายหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพกับการ
ป้องกัน และควบคุมโรคเบาหวาน กรณีศึกษาอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์
, 17 (3), 155-164.
พรรณวรดา สุวัน สิรภพ ปัญญาใส ดรุณ ทีปสว่าง และสุภาวดี เวินชุม. การเรียนรู้การดำเนินโครงการ
หมู่บ้านจัดการสุขภาพผานกระบวนการเรียนการสอน ตามกรอบแนวคิดการเรียนรู้จากตัวแบบ: กรณีศึกษา
บ้านวัวข้อง ตำบลบานเลื่อม อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี. วารสารมหาวิทยาลัยนเรศวร 2556; Special
Issue, 30-38.
