การประสิทธิภาพของรากเทียมรองรับฟันเทียมทั้งปากของโครงการรากฟันเทียมเฉลิมพระเกียรติ ในโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความเป็นมา: การนำรากเทียมมาใช้ในการรักษาร่วมกับฟันเทียมเป็นทางเลือกหนึ่งที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของฟันเทียมทั้งปาก การศึกษานี้จัดทำขึ้นเพื่อนำผลการวิจัยมาใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาคุณภาพการรักษาผู้ป่วยที่มีปัญหาการสูญเสียฟันทั้งปาก ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ เนื่องจากยังมีการศึกษาในกลุ่มนี้ไม่มาก อีกทั้งเพื่อใช้เป็นข้อมูลในการรักษาต่อไป
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิภาพการใส่ฟันเทียมทั้งปากชนิดถอดได้ยึดด้วยรากฟันเทียม 2 ราก ในกระดูกขากรรไกรล่าง
วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา โดยเก็บข้อมูลย้อนหลังในผู้ป่วยโครงการรากฟันเทียมเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ใส่ฟันเทียมถอดได้ทั้งปากซึ่งเข้ารับการรักษาในกลุ่มงานทันตกรรม โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2555-2567 ระยะเวลา 12 ปี ทำการถ่ายภาพรังสีรอบรากฟัน ตรวจวัดค่าดัชนีทางคลินิกรอบรากเทียม ได้แก่ ค่าดัชนีคราบจุลินทรีย์ ค่าดัชนีเลือดออก ค่าดัชนีสภาพเหงือก ค่าดัชนีร่องลึกปริทันต์ และตรวจวัดการโยกของรากเทียมล่าง โดยประเมินความสามารถในการยึดอยู่ของฟันเทียมล่างกับหลักยึดชนิดลูกบอล (ball attachment) อัตราการอยู่รอดของรากฟันเทียม อุบัติการณ์การเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการใส่รากฟันเทียมร่วมกับฟันเทียมถอดได้ทั้งปาก และการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางทันตกรรมประดิษฐ์
ผลการศึกษา: ผู้ป่วยสูงอายุทั้งหมด 60 ราย เป็นเพศชาย 40 ราย (ร้อยละ 66.7) เพศหญิง 20 ราย (ร้อยละ 33.3) โดยมีอายุ 68-92 ปี เฉลี่ย 78.7±5.99 ปี การประเมินดัชนีทางคลินิกรอบรากเทียมพบว่า คราบจุลินทรีย์ที่ตรวจโดยการเขี่ยด้วยเครื่องมือพบด้านขวาร้อยละ 78.3 และด้านซ้ายร้อยละ 70 มีจุดเลือดออกเมื่อทำการตรวจวัด ด้านขวาร้อยละ 73.3 และด้านซ้ายร้อยละ 61.7 สภาพเหงือกส่วนใหญ่พบการอักเสบเล็กน้อยด้านขวาร้อยละ 68.3 และด้านซ้ายร้อยละ 61.7 ความลึกของร่องปริทันต์ที่ 3 มิลลิเมตร พบด้านขวาร้อยละ 40 และด้านซ้ายร้อยละ 30 การสูญเสียกระดูกรอบรากเทียมไม่เกินหนึ่งในสามของความยาวรากเทียม พบด้านขวาร้อยละ 58.3 และด้านซ้ายร้อยละ 65 ส่วนการตรวจการโยกของรากเทียมพบว่า ไม่มีการโยกในอัตราส่วนสูงด้านขวาร้อยละ 96.7 และด้านซ้ายร้อยละ 91.7 ภาวะแทรกซ้อน
ทางทันตกรรมประดิษฐ์ที่พบส่วนใหญ่ ได้แก่ การฉีกขาดของยางยึดวงกลม (O-ring) ร้อยละ 71.7 รองลงมาคือความจำเป็นในการเสริมฐานฟันเทียมล่างร้อยละ 41.7 จากการประเมินตามเกณฑ์ CIP scale พบว่ามีภาวะแทรกซ้อนรุนแรงร้อยละ 15 และรากฟันเทียมล้มเหลวร้อยละ 8.3 โดยรากฟันเทียมมีอัตราการอยู่รอดในระยะเวลา 12 ปี อยู่ที่ร้อยละ 91.7
สรุปและข้อเสนอแนะ: รากฟันเทียมที่รองรับฟันเทียมถอดได้ทั้งปากมีอัตราการอยู่รอดในระยะเวลา 12 ปี ร้อยละ 91.7 และพบว่าการสูญเสียกระดูกบริเวณรอบรากเทียมยังอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน แสดงให้เห็นว่ารากฟันเทียมคงความเสถียรได้ในระดับสูง อย่างไรก็ตามควรส่งเสริมให้ผู้ป่วยเข้ารับการติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง รวมถึงได้รับการเปลี่ยนยางยึดตามความเหมาะสม ตลอดจนมีการดูแลทำความสะอาดรากฟันเทียมอย่างถูกต้องเพื่อลดปริมาณคราบจุลินทรีย์และลดการอักเสบของเหงือกรอบรากเทียม ซึ่งจะช่วยยืดอายุการใช้งานและเพิ่มประสิทธิภาพของรากฟันเทียมและฟันเทียมในระยะยาว
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Bureau of Dental Health. The 9th national oral health survey 2023. Nonthaburi: Department of Health; 2024.
Allen PF, Thomason JM, Jepson NJ, Nohl F, Smith DG, Ellis J. A randomized controlled trial of implant-retained mandibular overdentures. J Dent Res. 2006;85(6):547-51.
Sahyoun NR, Krall E. Low dietary quality among older adults with self-perceived ill-fitting dentures. J Am Diet Assoc. 2003;103(11):1494-9.
Feine JS, Carlsson GE, Awad MA, Chehade A, Duncan WJ, Gizani S, et al. The McGill consensus statement on overdentures. Mandibular two-implant overdentures as first choice standard of care for edentulous patients. Gerodontology. 2002;19(1):3-4.
Naert IE, Gizani S, Vuylsteke M, van Steenberghe D. A randomised clinical trial on the influence of splinted and unsplinted oral implants in mandibular overdenture therapy. A 3-year report. Clin Oral Investig. 1997;1(2):81-8.
The royal dental implant project office, Institute of Dentistry. Dental record for the implant pro-ject in the honor of His Majestry the King, on the auapicious occasion of the 80th birthday on December 5th, 2007.
Naovaratsophon A, Nipattasat P, Leevarakarn S, editors. Handbook of implant retained lower denture. 2nd ed. Nontaburi: Institute of Dentistry, Department of Medical Services, Ministry of Public Health; 2008.
Bilhan H, Geckili O, Mumcu E, Bilmenoglu C. Maintenance requirements associated with mandibular implant overdentures: clinical results after first year of service. J Oral Implantol. 2011;37(6):697-704.
Kleis WK, Kämmerer PW, Hartmann S, Al-Nawas B, Wagner W. A comparison of three different attachment systems for mandibular two-implant overdentures: one-year report. Clin Implant Dent Relat Res. 2010;12(3):209-18.
Mombelli A, van Oosten MA, Schurch E Jr, Land NP. The microbiota associated with successful or failing osseointegrated titanium implants. Oral Microbiol Immunol. 1987;2(4):145-51.
Loe H, Silness J. Periodontal disease in pregenancy I. prevalence and security. Acta Odontol Scand. 1963;21:533-51.
Milholland AV, Wheeler SG, Heieck JJ. Medical assessment by a Delphi group opinion technic. N Engl J Med. 1973;288(24):1272-5.
Geertman ME, Boerrigter EM, Van Waas MA, van Oort RP. Clinical aspects of a multicenter clinical trial of implant-retained mandibular overdentures in patients with severely resorbed mandibles. J Prosthet Dent. 1996;75(2):194-204.
Boerrigter EM, van Oort RP, Raghoebar GM, Stegenga B, Schoen PJ, Boering G. A controlled clinical trial of implant-retained mandibular overdentures: clinical aspects. J Oral Rehabil. 1997;24(3):182-90.
Van Waas MA, Geertman ME, Spanjaards SG, Boerrigter EM. Construction of a clinical implant performance scale for implant systems with overdentures with the Delphi method. J Prosthet Dent. 1997;77(5):503-9.
Aunmeungtong W, Kumchai T, Strietzel FP, Reichart PA, Khongkhunthian P. Comparative clinical study of conventional dental implants and mini dental implants for mandibular overdentures: a randomized clinical trial. Clin Implant Dent Relat Res. 2017;19(2):328-40.
Misch CE, Perel ML, Wang HL, Sammartino G, Galindo-Moreno P, Trisi P, et al. Implant success, survival, and failure: the International Congress of Oral Implantologists (ICOI) Pisa Consensus Conference. Implant Dent. 2008;17(1):5-15.
Meijer HJ, Raghoebar GM, Van't Hof MA, Visser A. A controlled clinical trial of implant-retained mandibular overdentures: 10 years' results of clinical aspects and aftercare of IMZ implants and Brånemark implants. Clin Oral Implants Res. 2004;15(4):421-7.
Prapayasatok S, Janhom A, Verochana K, Kasornsri S, Yaviravh P. Rodiographic evaluation of alveolar bone level around “Fan YiM” implant-retained mandibular overdentures in the royal dental implant project. CM Dent J 2013;34(1): 77-90.
Berglundh T, Persson L, Klinge B. A systematic review of the incidence of biological and technical complications in implant dentistry reported in prospective longitudinal studies of at least 5 years. J Clin Periodontol. 2002;29 Suppl 3:197-212.
Sukcharoen T. Survival of implant-retained overdentures through royalImplant project in Nakhonpathom Hospital. Region 4-5 Medical Journal. 2022;41(3):279-85.
Ritvirool C. An 8-year survival rate of implant-retained mandibular overdenture from the Royal Dental Implant Project. CM Dent J. 2020;41(3):105-22.
Thawornrungroj S. The survival rate of Thai dental implants(Fun Yim) retained overdenture of the Royal dental implant project in elderly patients at. Neurological Institute of Thailand. Journal of The Department of Medical Services. 2012;46(3):2934.
Bumrungsong P. The survival rate of dental implants in the Royal Dental Implant Project among elderly patients in Phra Nakhon Si Ayutthaya hospital. Udonthani Hospital Medical Journal. 2023;31(1):400-10.
Leevarakarn S, Wisetsin S, Vichathai W, Nipattasat P, Pakdethanakul C, Khongkhunthian P. Outcomes of two implants (Khao Aroi System) retained mandibular overdenture. Journal of The Department of Medical Services. 2020;45(3):18-24.
Naert IE, Hooghe M, Quirynen M, van Steenberghe D. The reliability of implant-retained hinging overdentures for the fully edentulous mandible. An up to 9-year longitudinal study. Clin Oral Investig. 1997;1(3):119-24.
Gotfredsen K, Holm B, Sewerin I, Harder F, Hjörting-Hansen E, Pedersen CS, Christensen K. Marginal tissue response adjacent to Astra Dental Implants supporting overdentures in the mandible. Clin Oral Implants Res. 1993;4(2):83-9.
Cehreli MC, Uysal S, Akca K. Marginal bone level changes and prosthetic maintenance of mandibular overdentures supported by 2 implants: a 5-year randomized clinical trial. Clin Implant Dent Relat Res. 2010;12(2):114-21.
Naert I, Gizani S, Vuylsteke M, van Steenberghe D. A 5-year randomized clinical trial on the influence of splinted and unsplinted oral implants in the mandibular overdenture therapy. Part I: Peri-implant outcome. Clin Oral Implants Res. 1998;9(3):170-7.
Wismeijer D, van Waas MA, Mulder J, Vermeeren JI, Kalk W. Clinical and radiological results of patients treated with three treatment modalities for overdentures on implants of the ITI Dental Implant System. A randomized controlled clinical trial. Clin Oral Implants Res. 1999;10(4):297-306.
Turkyilmaz I, Sennerby L, Tumer C, Yenigul M, Avci M. Stability and marginal bone level measurements of unsplinted implants used for mandibular overdentures: a 1-year randomized prospective clinical study comparing early and conventional loading protocols. Clin Oral Implants Res. 2006;17(5):501-5.
Sadowsky SJ. Mandibular implant-retained overdentures: a literature review. J Prosthet Dent. 2001;86(5):468-73.
Misch CE, Perel ML, Wang HL, Sammartino G, Galindo-Moreno P, Trisi P, et al. Implant success, survival, and failure: the International Congress of Oral Implantologists (ICOI) Pisa Consensus Conference. Implant Dent. 2008;17(1):5-15.
Roos-Jansåker AM, Lindahl C, Renvert H, Renvert S. Nine- to fourteen-year follow-up of implant treatment. Part I: implant loss and associations to various factors. J Clin Periodontol. 2006;33(4):283-9.
Roos-Jansåker AM, Lindahl C, Renvert H, Renvert S. Nine- to fourteen-year follow-up of implant treatment. Part II: presence of peri-implant lesions. J Clin Periodontol. 2006;33(4):290-5.
Roos-Jansåker AM, Renvert H, Lindahl C, Renvert S. Nine- to fourteen-year follow-up of implant treatment. Part III: factors associated with peri-implant lesions. J Clin Periodontol. 2006;33(4):296-301.
Humphrey S. Implant maintenance. Dent Clin North Am. 2006;50(3):463-78, viii.
Palmer RM, Pleasance C. Maintenance of osseointegrated implant prostheses. Dent Update. 2006;33(2):84-6, 89-92.
Roos-Jansåker AM, Lindahl C, Renvert H, Renvert S. Nine- to fourteen-year follow-up of implant treatment. Part II: presence of peri-implant lesions. J Clin Periodontol. 2006;33(4):290-5.
Goodacre CJ, Bernal G, Rungcharassaeng K, Kan JY. Clinical complications with implants and implant prostheses. J Prosthet Dent. 2003;90(2):121-32.
Dental Department,Kamphaeng Phet Hospital. Group Situation report of patient's satisfaction with implant-retained mandibular overdentures during the year 2014-2022. Kamphaeng Phet: Dental Department; 2022.
van Kampen F, Cune M, van der Bilt A, Bosman F. Retention and postinsertion maintenance of bar-clip, ball and magnet attachments in mandibular implant overdenture treatment: an in vivo comparison after 3 months of function. Clin Oral Implants Res. 2003;14(6):720-6.
