การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ จังหวัดพะเยา

บทคัดย่อ

ความเป็นมา : ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง เป็นกลุ่มติดบ้านและติดเตียงที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน อาจต้องได้รับการฟื้นฟูสมรรถภาพ การให้การพยาบาล บริการด้านสังคม รวมถึงการช่วยเหลือในชีวิตประจำวัน หากได้รับการดูแลและฟื้นฟูจากทีมสุขภาพที่มีศักยภาพในการด้านการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มพึ่งพิงจะทำให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่จังหวัดพะเยา และศึกษาผลของการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงจังหวัดพะเยา

วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ที่รับผิดชอบงานผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจงประกอบด้วย บุคลากรสาธารณสุข ภาคีเครือข่ายในชุมชน และผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง รวมทั้งสิ้นจำนวน 112 คน เครื่องมือวิจัย ประกอบด้วยแบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบสัมภาษณ์และสนทนากลุ่ม แบบสอบถามการรับรู้ความสามารถในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง และแบบสอบถามแรงสนับสนุนทางสังคม ระยะการดำเนินงานวิจัยตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม 2565 ถึงวันที่ 31 สิงหาคม 2566 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ เชิงพรรณนา และ paired t-test

ผลการศึกษา : รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงที่ได้มีการพัฒนาขึ้นเรียกว่า  SKILL model ประกอบด้วย 1.แรงสนับสนุนทางสังคม, 2. ความเมตตาในการช่วยเหลือผู้สูงอายุ,  3.การบูรณาการงานร่วมกันทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐและเอกชน, 4.การประเมินและประสานเรื่องที่อยู่อาศัยเพื่อส่งเสริมในเรื่องสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมกับสุขภาพ ปลอดภัย มั่นคง และ 5.การเรียนรู้ ฟื้นฟูทักษะของผู้ดูแล หลังจากที่ผู้ดูแลผู้สูงอายุได้รับการพัฒนาตามรูปแบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวมีภาวะพึ่งพิงที่พัฒนาขึ้น พบว่า การรับรู้ความสามารถของผู้ดูแลทั้ง 8 ด้าน คือ ความสามารถในการประเมิน INHOMESSS, การทำแผลกดทับ, การให้อาหารทางสายยาง, การช่วยเหลือผู้สูงอายุในการเคลื่อนย้ายจากเตียงมานั่งบนล้อเข็น,  การดูแลสายสวนปัสสาวะ, การแนะนำเรื่องการใช้ยา, การประเมินและให้คำปรึกษาสุขภาพจิต และ การประสานความช่วยเหลือด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม เพิ่มขึ้นกว่าก่อนการใช้รูปแบบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และการรับรู้แรงสนับสนุนทางสังคมของผู้สูงอายุ เพิ่มขึ้นกว่าก่อนการใช้รูปแบบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

สรุปและข้อเสนอแนะ รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุ SKILL model ที่พัฒนาขึ้นมีความเหมาะสมในการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มพึ่งพิง สามารถใช้นำไปขยายผลให้กับพื้นที่อื่น โดยอาศัยศักยภาพของชุมชน และทุนทางสังคมภายใต้บริบทของพื้นที่ เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้สูงอายุกลุ่มพึ่งพิงต่อไป