การพัฒนารูปแบบการดูแลและระงับความรู้สึกผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอก โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: การผ่าตัดทรวงอกเป็นการผ่าตัดใหญ่ที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนของระบบหายใจ หัวใจ หลอดเลือด ทำให้เกิดภาวะพร่องน้ำหรือเลือดขณะผ่าตัดและหลังผ่าตัด โดยภาวะแทรกซ้อนรุนแรงที่พบบ่อย     ในการระงับความรู้สึกผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอก ได้แก่ การใส่ท่อช่วยหายใจซ้ำ ปอดบวมน้ำ และหัวใจหยุดเต้น การดูแลและระงับความรู้สึกผู้ป่วยจึงต้องอาศัยความรู้ ความสามารถ ความชำนาญ และความเชี่ยวชาญสูงในการปฏิบัติ

วัตถุประสงค์: พัฒนาและศึกษาผลของการใช้รูปแบบการดูแลและระงับความรู้สึกผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอก โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ ประกอบด้วย ความรู้ของผู้ป่วย ความรู้ ความคิดเห็นและความพึงพอใจของวิสัญญีพยาบาล ภาวะแทรกซ้อนหลังระงับความรู้สึก และความสมบูรณ์ของการบันทึกเวชระเบียนวิสัญญี

วิธีการศึกษา: การศึกษาวิจัยเชิงพัฒนา ทำการศึกษาระหว่างเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2563 ถึงเดือนมกราคม พ.ศ.2564 กลุ่มตัวอย่างมี 2 กลุ่ม คือ ผู้ให้บริการ (วิสัญญีพยาบาล) จำนวน 30 ราย และผู้ใช้บริการ (ผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอก) จำนวน 60 ราย การศึกษาแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ ระยะที่ 1 พัฒนารูปแบบการดูแลและระงับความรู้สึกผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอก (Thoracotomy) ระยะที่ 2 ดำเนินการตามรูปแบบการดูแลฯ และประเมินผล ข้อมูลที่ได้จากการสนทนากลุ่ม ใช้การวิเคราะห์เนื้อหา และเปรียบเทียบคะแนนความรู้ของผู้ป่วยและวิสัญญีพยาบาลด้วยสถิติ t-test เปรียบเทียบข้อมูลทั่วไปและข้อมูลผลลัพธ์ของทั้งสองกลุ่มด้วย t-test, exact probability test, rank sum test และ multivariable regression

ผลการศึกษา: รูปแบบการดูแลและระงับความรู้สึกผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอกที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย 5 ส่วน คือ     1) การประเมินความเสี่ยงและเตรียมความพร้อมผู้ป่วยก่อนระงับความรู้สึก 2) การดูแลและเฝ้าระวังขณะระงับความรู้สึกและผ่าตัด 3) การดูแลและเฝ้าระวังหลังระงับความรู้สึกและผ่าตัด 4) แนวทางการให้ข้อมูลการปฏิบัติตัวที่ถูกต้องก่อนและหลังระงับความรู้สึกและผ่าตัด และ 5) แนวทางการบันทึกเวชระเบียนวิสัญญี เมื่อเปรียบเทียบก่อนและหลังใช้รูปแบบการดูแลฯ พบว่าคะแนนความรู้เฉลี่ยของผู้ป่วยเพิ่มขึ้นจาก 4.3±1.2 เป็น 9.7±0.5 คะแนน (p<0.001) คะแนนความรู้เฉลี่ยการดูแลและระงับความรู้สึกผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอกของวิสัญญีพยาบาล เพิ่มขึ้นจาก 8.0±0.9 เป็น 9.0±0.8 คะแนน (p<0.001) วิสัญญีพยาบาลมีความคิดเห็นว่ารูปแบบการดูแลฯ มีประโยชน์ต่อผู้ป่วย สะดวก ง่าย และเป็นไปได้ในการปฏิบัติจริง มีความพึงพอใจในระดับมากถึงมากที่สุด การใช้รูปแบบการดูแลฯ ลดโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดภาวะ Severe pain หลังผ่าตัดลงร้อยละ 45.2 (95%CI -74.0, -16.7; p=0.002) ภาวะ Desaturation ร้อยละ 31.1 (95%CI -56.1, -6.1; p=0.015) ภาวะ Reintubation ร้อยละ 6.0 (95%CI    -13.2, -1.2; p=0.100) และภาวะ Shivering ร้อยละ 5.6 (95%CI -24.0, 12.7; p=0.545) นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มความสมบูรณ์ของการบันทึกเวชระเบียนวิสัญญีถึงร้อยละ 69.2 (95%CI 50.2, 88.1; p<0.001)

สรุปและข้อเสนอแนะ: การใช้รูปแบบการดูแลและระงับความรู้สึกผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอก ช่วยเพิ่มความรู้ให้ผู้ป่วยปฏิบัติตัวได้ถูกต้อง เพิ่มความรู้ในการดูแลและระงับความรู้สึกให้แก่วิสัญญีพยาบาล ลดภาวะ Severe pain, Desaturation, Shivering และ Reintubation หลังระงับความรู้สึก และเพิ่มความสมบูรณ์ของการบันทึกเวชระเบียนวิสัญญี จึงควรใช้รูปแบบการดูแลฯในผู้ป่วยผ่าตัดทรวงอกทุกราย เพื่อให้การดูแลมีคุณภาพมากยิ่งขึ้นต่อไป