ผลตรวจแมมโมแกรมและอัลตร้าซาวด์ในผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บเต้านม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ผลตรวจแมมโมแกรมและอัลตร้าซาวด์ในผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บเต้านม
Mammographic and ultrasonographic findings in clinical breast pain
บทคัดย่อ
ความเป็นมา:แมมโมแกรมและอัลตร้าซาวด์เต้านมเป็นการตรวจทางรังสีที่ใช้เป็นมาตรฐานสำหรับการวินิจฉัยมะเร็งเต้านม แต่อาการเจ็บเต้านมอย่างเดียวมักจะพบน้อยในผู้ป่วยมะเร็งเต้านม การส่งตรวจทั้งแมมโมแกรมและอัลตร้าซาวด์ในผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บเต้านมอย่างเดียว โดยที่ตรวจร่างกายโดยแพทย์ไม่พบก้อนและความผิดปกติอื่นๆ อาจเป็นการได้รับรังสีโดยไม่จำเป็น สิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายและไม่เกิดประโยชน์ทางคลินิก ดังนั้นควรมีการหาแนวทางการส่งตรวจทางรังสีที่เหมาะสม สำหรับกรณีนี้
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาผลตรวจ และ เปรียบเทียบความไวในการหารอยโรคระหว่างการตรวจแมมโมแกรมกับการตรวจอัลตร้าซาวด์เต้านม ในผู้ป่วยที่มาด้วยอาการเจ็บเต้านมอย่างเดียว
รูปแบบการศึกษา: Diagnostic descriptive research. กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา: ผู้หญิงอายุ 35 ปีขึ้นไปปี จำนวน 140 คน ที่มีอาการเจ็บเต้านมและตรวจร่างกายโดยแพทย์ไม่พบก้อน ได้รับการตรวจด้วยแมมโมแกรมและอัลตร้าซาวด์เต้านมที่ ร.พ เชียงรายประชานุเคราะห์ ในช่วงเวลา 2 ปี (ตุลาคม 2558 ถึง สิงหาคม 2560 )
วิธีการวัดผล: หาจำนวนและร้อยละ ของการพบรอยโรคโดยการตรวจทั้งสองอย่าง, การพบรอยโรคโดยแมมโมแกรมอย่างเดียว, การพบรอยโรคโดยอัลตร้าซาวด์อย่างเดียว, พบรอยโรคจากการตรวจอย่างใดอย่างหนึ่ง และ ไม่พบรอยโรคทั้งสองอย่าง เปรียบเทียบดูว่าการตรวจชนิดไหนจะสามารถหาความรอยโรคได้ดีด้วย exact probability test และเปรียบเทียบความแตกต่างของผลตรวจในกลุ่มที่มีลักษณะตำแหน่งที่เจ็บเฉพาะที่กับกลุ่มที่เจ็บทั่วไป
ผลการศึกษา: ผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บเต้านม 140 คน อายุระหว่าง 35-79 ปี ได้รับการตรวจทั้งแมมโมแกรมและอัลตร้าซาวด์ พบว่าไม่พบรอยโรค 62.85% (88 ราย) พบรอยโรค 37.25% (52 ราย) ส่วนใหญ่รอยโรคที่พบคือ ถุงน้ำ 30% (42 ราย) ก้อนsolid nodule/hypoechoic lesion 3.75% (5 ราย)
เมื่อพิจารณาตามชนิดการตรวจพบว่า 62.8%ไม่พบรอยโรคทั้งแมมโมแกรมและอัลตร้าซาวด์ 28.57%พบรอยโรคด้วยการตรวจอัลตร้าซาวด์อย่างเดียว 29.28%พบรอยโรคด้วยการตรวจอัลตร้าซาวด์หรือแมมโมแกรมอย่างใดอย่างหนึ่ง 7.85%พบรอยโรคด้วยการตรวจทั้งสองอย่าง และมีผู้ป่วยเพียง 1 ราย(0.007%)ที่พบรอยโรคด้วยแมมโมแกรมอย่างเดียว ซึ่งในรายนี้สรุปการวินิจฉัยว่าไม่ถือเป็นรอยโรค แต่เป็นเพียงการกระจายเนื้อเต้านมที่ไม่เท่ากัน จากการเปรียบเทียบพบว่าอัตราการพบรอยโรคด้วยอัลตร้าซาวด์เต้านมอย่างเดียว ไม่มีความแตกต่างจากอัตราการพบรอยโรคด้วยการตรวจอย่างใดอย่างหนึ่งรวมกันอย่างมีนัยสำคัญ
สรุปและข้อเสนอแนะ: ในผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บเต้านมอย่างเดียวและตรวจร่างกายไม่พบความผิดปกติอย่างอื่น เมื่อตรวจด้วยแมมโมแกรมและอัลตร้าซาวด์ ส่วนใหญ่จะตรวจไม่พบรอยโรค บางส่วนที่พบรอยโรคจะตรวจเจอด้วยอัลตร้าซาวด์ทั้งหมด เมื่อคำนึงถึงความคุ้มค่าและประโยชน์ทางคลินิก อัลตร้าซาวด์เหมาะที่จะใช้เป็นการตรวจขั้นต้นสำหรับอาการเจ็บเต้านมอย่างเดียว
คำสำคัญ: เจ็บเต้านม แมมโมแกรม อัลตร้าซาวด์
Article Details
References
2. Smith RL, Pruthi S, Fitzpatrick LA. Evaluation and management of breast pain.
Mayo Clin Proc. 2004 Mar;79(3):353-72.
3. Howard MB, Battaglia T, Prout M, Freund K. The effect of imaging on the clinical management of breast pain. J Gen Intern Med. 2012 Jul;27(7):817-24.
4. Balleyguier C, Arfi-Rouche J, Haddag L, Canale S, Delaloge S, Dromain C.
Breast pain and imaging. Diagn Interv Imaging. 2015 Oct;96(10):1009-16.
5. Tumyan L, Hoyt AC, Bassett LW. Negative predictive value of sonography and
mammography in patients with focal breast pain. Breast J. 2005 Sep-Oct;11(5):333
6. Noroozian M, Stein LF, Gaetke-Udager K, Helvie MA. Long-term clinical outcomes in women with breast pain in the absence of additional clinical findings: mammography remains indicated. Breast Cancer Res Treat. 2015 Jan;149(2):417-24.