ปัจจัยเชิงเหตุและผลของความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อการดำเนินชีวิตวิถีใหม่ ในการป้องกันตนเองจากโรคโควิด 19

พัชราภา ถนอมสมบัติ; ประเวช  ชุ่มเกษรกูลกิจ; มาสริน  ศุกลปักษ์; จักรกฤษณ์   พลราชม

ผู้แต่ง

พัชราภา ถนอมสมบัติ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสกลนคร
ประเวช ชุ่มเกษรกูลกิจ วิทยาลัยเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
มาสริน ศุกลปักษ์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี จังหวัดนนทบุรี คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
จักรกฤษณ์ พลราชม คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

คำสำคัญ:

โรคโควิด 19 , การดำเนินชีวิตวิถีใหม่ , ความรอบรู้ด้านสุขภาพ , การรับรู้ภาวะคุกคามของโรค , แรงสนับสนุนทางสังคม

บทคัดย่อ

บทนำ: การดำเนินชีวิตวิถีใหม่ของประชาชนในการป้องกันตนเองจากโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โรคโควิด 19) เป็นประเด็นสำคัญในยุคหลังการแพร่ระบาด ความรอบรู้ด้านสุขภาพจึงเข้ามาเป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้ประชาชนสามารถดำเนินชีวิตวิถีใหม่ในการป้องกันตนเองจากโรคโควิด 19 ได้

วัตถุประสงค์: เพื่อนำเสนอปัจจัยเชิงสาเหตุและผลลัพธ์ของความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อการดำเนินชีวิตวิถีใหม่ในการป้องกันตนเองจากโรคโควิด 19 ของประชาชน

ประเด็นสำคัญ: ปัจจัยเชิงสาเหตุที่สำคัญของความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อการดำเนินชีวิตวิถีใหม่ในการป้องกันตนเองจากโรคโควิด 19 เป็นสหปัจจัย ได้แก่ การรับรู้ภาวะคุกคามของโรค และแรงสนับสนุนทางสังคมจากครอบครัว หน่วยงานสาธารณสุข และชุมชน พร้อมทั้งปัจจัยเชิงผลลัพธ์ที่สำคัญของความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อการดำเนินชีวิตวิถีใหม่ในการป้องกันตนเองจากโรคโควิด 19 ได้แก่ การเว้นระยะห่างระหว่างบุคคล การสวมหน้ากากอนามัย การดูแลสุขอนามัยมือ และการใช้ชีวิตให้ปลอดภัย

สรุป: การส่งเสริมให้ประชาชนมีการดำเนินชีวิตวิถีใหม่ในการป้องกันตนเองจากโรคโควิด 19 ที่พึงประสงค์ต้องคำนึงถึงการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพ ร่วมกับการพัฒนาปัจจัยเชิงสาเหตุ ได้แก่ การรับรู้ภาวะคุกคามของโรค และแรงสนับสนุนทางสังคมจากครอบครัว หน่วยงานสาธารณสุข และชุมชน

ข้อเสนอแนะ: นักวิจัยสามารถนำปัจจัยเชิงเหตุและผลที่นำเสนอไปพัฒนาหรือศึกษาวิจัยต่อยอดโดยการศึกษาในรูปแบบโมเดลสมการโครงสร้างและตรวจสอบกับข้อมูลเชิงประจักษ์ เพื่อนำผลการศึกษาไปสู่การใช้ประโยชน์เชิงวิชาการและการดำเนินการที่เป็นรูปธรรมต่อไป

References

World Health Organization. WHO Coronavirus (COVID-19) dashboard [Internet]. 2022 [cited 2022 Oct 10]. Available from: https://covid19.who.int/

U.S. Department of Health & Human Services. Guidance on Long COVID as a disability under the ADA [Internet]. 2021 [cited 2022 Oct 14]. Available from: https://www.hhs.gov/civil-rights/for-providers

Centers for Disease Control and Prevention. Long COVID or Post-COVID conditions [Internet]. 2022 [cited 2022 Oct 14]. Available from: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/long-term-effects/index.html

Woratanarat T. Four processes for causing Long COVID [Internet]. 2022 [cited 2022 Oct 14]. Available from: https://workpointtoday.com/covid19-404/. (in Thai)

The International Health Policy Program. Economic and social impacts of the COVID-19 pandemic in the global and Thai contexts [Internet]. 2022 [cited 2022 Dec 19]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1177420210915075055.pdf. (in Thai)

Royal Thai Government. The ministry of public health announcement: Remove COVID-19 from being a dangerous communicable disease [Internet]. 2022 [cited 2022 Oct 10]. Available from: https://www.thaigov.go.th/news/contents/details/59491. (in Thai)

The Guardian. Delta variant causes more than 90% of new COVID cases in UK [Internet]. 2021 [cited 2022 Oct 10]. Available from: https://www.theguardian.com/world/2021/jun/11/delta-variant-is-linked-to-90-of-covid-cases-in-uk

Pappas G, Kiriaze I, Giannakis P, Falagas MJ. Psychosocial consequences of infectious diseases. Clinical microbiology and infection 2009;15(8):743-7.

World Health Organization. Health promotion glossary. Geneva: WHO Publications; 1998.

Keawsamrit A. Health literacy and health communication. Bangkok: Public Health Department, Ministry of public health; 2017. (in Thai)

Aurairueakkul C. Health literacy in Thailand [Internet]. 2020 [cited 2022 Oct 14]. Available from: http://doh.hpc.go.th/bs/topicDisplay.php?id=444. (in Thai)

Okan O, Bollweg TM, Berens EM, Hurrelmann K, Bauer U, Schaeffer D. Coronavirus-related health literacy: A cross-sectional study in adults during the COVID-19 infodemic in Germany. International Journal of Environmental Research and Public Health 2020;17(15):1-20.

Riiser K, Helseth S, Haraldstad K, Torbjornsen A, Richardsen KR. Adolescents’ health literacy, health protective measures, and health-related quality of life during the Covid-19 pandemic. PloS one 2020;15(8):1-13.

Luevanich C, Sungthong J, Jitjamnong A, Pichaikan S, Tantiwiboonchai N, Sianglam A, et al. Health literacy and new normal among Phuket province residents towards COVID-19 prevention. Journal of Nursing and Health Sciences 2020;4(3):73-88. (in Thai)

Sorensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, et al. Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models. BMC public health 2012;12(1):1-3.

Royal Society of Thailand. Definition of the word "new normal" [Internet]. 2020 [cited 2022 Oct 18]. Available from: https://royalsociety.go.th. (in Thai)

Boonsiripunth M. “New Normal” in Thailand [Internet]. 2020 [cited 2022 Oct 11]. Available from: https://news.thaipbs.or.th/content/292126. (in Thai)

Chailek C. D-M-H-T-T-A prevention measure in Thailand [Internet]. 2021 [cited 2022 Oct 11]. Available from: https://thestandard.co/dmhtta-disease-prevention-measure/. (in Thai)

Khachintorn U. Universal prevention measure [Internet]. 2021 [cited 2022 Oct 11]. Available from: https://www.niems.go.th/1/News/Detail/8232?group=21. (in Thai)

Siraprapasiri T. 4 Measure of VUCA [Internet]. 2021 [cited 2022 Oct 14]. Available from: https://www.thaigov.go.th/news/contents/details/50078. (in Thai)

Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International 2000;15(3):259-67.

Satavatin P. The academic literature review analyzed and synthesized to discover a solution for developing and driving a strategic policy about “health literacy”. Bangkok: National Health Commission Office; 2020. Faculty of Communication Arts. Bangkok University. (in Thai)

Kaewdumkoeng K, Triphetsriaurai N. Health literacy. Bangkok: New Thammada press; 2011. (in Thai)

Chaitiang N, Tienthavorn V. Relationship between health literacy and behaviors to prevent COVID-19 among university students. Thai Journal of Public Health and Health Sciences 2021;4(2):122-32. (in Thai)

Chuaysrinuan J, Chaimay B, Woradet S. Factors associated with health literacy towards obesity prevention among primary school students in Cha-Uat district, Nakhon Si Thammarat province. Academic Journal of Community Public Health 2020;6(1):22-35. (in Thai)

Nilnate W, Rungchutiphopan W. Health literacy and nursing professionals. Quality of Life and Law Journal 2019;15(2):1-18. (in Thai)

Tanak L, Koshakri R, Jewpattanakul Y. Factors related to health literacy among high-risk hypertension population in Bangkok. Journal of The Royal Thai Army Nurses 2020;21(3):140-50. (in Thai)

Khumthong T, Potisiri W, Kaedumkoeng K. Factors influencing health literacy for people at risk of diabetes mellitus and hypertension of UthaiThani and Ang Thong. Veridian E-Journal, Science and Technology Silpakorn University 2016;3(6):67-85. (in Thai)

Wanitchakul N, Pattaramongkolruek S. Health literacy of Thai people. Bangkok: Faculty of Nursing, Mahidol University; 2013. (in Thai)

Elling R, Whittemore R, Green M. Patient participation in a pediatric program. Journal of Health and Human Behavior 1960;1(3):183-91.

Sangkhaphong A. Factors influencing health literacy among family caregivers of chronic disease patients in community [master’s thesis]. Chonburi: Burapha University; 2018. (in Thai)

Israel BA. Social networks and social support: implications for natural helper and community level interventions. Health Education Quarterly 1985;12(1):65-80.

Manganello JA. Health literacy and adolescents: A framework and agenda for future research. Health Education Research 2008;23(5):840-7.

Lee S, Colditz GA, Berkman LF, Kawachi I. Caregiving and risk of coronary heart disease in US women: A prospective study. American Journal of Preventive Medicine 2003;24(2):113-9.

Chantra R, Heetaksorn C, Kunlaka S, Sarakshetrin A, Rongmuang D. Health literacy of the population at risk for diabetes and hypertension. Nursing Journal of The Ministry of Public Health 2020;30(2):177-89. (in Thai)