ปัจจัยทำนายการดูแลตนเองของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวในเขตภาคกลาง ประเทศไทย

กิติพงษ์  พินิจพันธ์; สุนิดา  ปรีชาวงษ์

ผู้แต่ง

กิติพงษ์ พินิจพันธ์ คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สุนิดา ปรีชาวงษ์ คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การดูแลตนเอง , ผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวภาคกลาง

บทคัดย่อ

บทนำ: การดูแลตนเองเป็นกิจกรรมที่ผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวควรปฏิบัติ ถึงแม้ว่ามีโปรแกรมส่งเสริมการดูแลตนเองในผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวแล้ว แต่ผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวส่วนใหญ่ยังไม่สามารถจัดการกับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะเจ็บป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพ

วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายการดูแลตนเองของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวในเขตภาคกลาง ประเทศไทย

ระเบียบวิธีวิจัย: รูปแบบการศึกษาเป็นการวิจัยแบบบรรยายเชิงทำนาย กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว 185 คน สุ่มตัวอย่างแบบง่ายจากโรงพยาบาล 3 แห่งในเขตภาคกลาง ปัจจัยคัดสรรในการศึกษานี้ ประกอบด้วย 1) ความเชื่อด้านสุขภาพ 2) ภาวะสุขภาพ 3) การรับรู้ความเจ็บป่วย 4) สมรรถนะแห่งตน 5) ความรู้เรื่องภาวะหัวใจล้มเหลว และ 6) ประสิทธิภาพการทำงานของหัวใจ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามชนิดตอบด้วยตนเองและแบบบันทึกข้อมูลสุขภาพ วิเคราะห์ด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการถดถอยพหุคูณ

ผลการวิจัย: การดูแลตนเองของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวโดยรวมอยู่ในระดับพอใช้ ความเชื่อด้านสุขภาพ สมรรถนะแห่งตน ความรู้เกี่ยวกับภาวะหัวใจล้มเหลว มีความสัมพันธ์ทางบวกกับการดูแลตนเอง (r = .377, .430, และ.349 ตามลำดับ) การรับรู้ความเจ็บป่วยมีความสัมพันธ์ทางลบกับการดูแลตนเอง (r = -.279) ส่วนประสิทธิภาพการทำงานของหัวใจและภาวะสุขภาพไม่มีความสัมพันธ์กับการดูแลตนเองของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว นอกจากนี้ยังพบว่าสมรรถนะแห่งตน และความรู้เกี่ยวกับภาวะหัวใจล้มเหลว สามารถร่วมทำนายการดูแลตนเองของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวได้ ร้อยละ 23 (R² = .230, p = .001)

สรุปผล: สมรรถนะแห่งตนเป็นตัวแปรที่ทำนายการดูแลตนเองของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวมากที่สุด (ß = .351, p = .001) รองลงมาได้แก่ความรู้เรื่องภาวะหัวใจล้มเหลว (ß = .226, p = .001)

ข้อเสนอแนะ: นำไปใช้ในการพัฒนากิจกรรมการพยาบาลที่เน้นส่งเสริมการดูแลตนเอง เพื่อลดข้อจำกัดในการทำกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้ผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวสามารถมีการดูแลตนเองที่เหมาะสมและต่อเนื่อง

References

Jompaeng Y, Korcharoenyos C, Koteprom J. The innovation of JVP. Journal of Health and Nursing Research. 2019;35(2):109-17. (in thai)

Wattanune N. The Factors Influencing to health-related quality of life amongst the patients with congestive heart failure at a community in Kanchanaburi province [Community Nurse Practitioner’s thesis]. Nakhon Pathom: Christian University; 2012. (in Thai)

Riegel B, Driscoll A, Suwanno J, Moser DK, Lennie TA, Chung ML, et al. Heart failure self-care in developed and developing countries. Journal of cardiac failure. 2009;15(6):508-16.

Sedlar N, Lainscak M, Martensson J, Strömberg A, Jaarsma T, Farkas J. Factors related to self-care behaviours in heart failure: a systematic review of European heart failure self-care behaviour scale studies. European Journal of Cardiovascular Nursing. 2017;16(4):272-82

Riegel B, Lee CS, Dickson VV. Self care in patients with chronic heart failure. Nature reviews cardiology. 2011;8(11):644-54.

Roger VL, Go AS, Lloyd-Jones DM, Adams RJ, Berry JD, Brown TM, et al. Heart disease and stroke statistics-2011 update: a report from the American Heart Association. Circulation. 2011;123(4):e18-e209.

Riegel B, Dickson VV, Faulkner KM. The situation-specific theory of heart failure self-care: revised and updated. Journal of cardiovascular Nursing. 2016;31(3):226-35.

Ok JS, Choi H. Factors affecting adherence to self-care behaviors among outpatients with heart failure in Korea. Korean Journal of Adult Nursing. 2015;27(2):242-50.

Hwang B, Moser DK, Dracup K. Knowledge is insufficient for self-care among heart failure patients with psychological distress. Health Psychology. 2014;33(7):588.

Graven LJ, Grant JS, Vance DE, Pryor ER, Grubbs L, Karioth S. Predicting depressive symptoms and self-care in patients with heart failure. American journal of health behavior. 2015;39(1):77-87.

Goodman H, Firouzi A, Banya W, Lau-Walker M, Cowie MR. Illness perception, self-care behaviour and quality of life of heart failure patients: a longitudinal questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies. 2013;50(7):945-53.

Peters-Klimm F, Freund T, Kunz CU, Laux G, Frankenstein L, Müller-Tasch T, et al. Determinants of heart failure self-care behaviour in community-based patients: a cross-sectional study. European Journal of Cardiovascular Nursing. 2013;12(2):167-76.

Baghianimoghadam MH, Shogafard G, Sanati HR, Baghianimoghadam B, Mazloomy SS, Askarshahi M. Application of the health belief model in promotion of self-care in heart failure patients. Acta Medica Iranica. 2013:52-8.

Angkulkhajorn S. The effect of health promoting program applying pender’s model on treatment adherence In adult patients with heart failure [Adult Nursing’s thesis]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2013. (in thai)

Kasemsup V, Sakthong P, Poopha K. The project "surgery on 8,000 hearts of dedicated to the 80th Birthday of King Bhumibol Adulyadej and Dedicated to the 84th Birthday of of the 84th birthday of Her Royal Highness Princess Galyani Vadhana Krom Luang Naradhiwas Rajanagarindra ". Nonthaburi: National Health Security Office; 2007. (in thai)

Olanwat K. Selected factors related to depression in aatients with acute coronary syndrome, general hospital [Nursing Science’s thesis]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2018. (in Thai)

Srisuk N, Wattanasrisin J, Tepapal T. Factors related to quality of life of caregivers among patients with heart failure in Trang Province. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health. 2017;4(Special Issue):317-31. (in Thai)

Riegel B, Lee CS, Dickson VV, Carlson B. An update on the self-care of heart failure index. The Journal of cardiovascular nursing. 2009;24(6):485.

Suwanno J, Petsirasan R, Praseartthai P, Chanpradit A, Saisuk W. Self-care among patients with chronic heart failure. Thai Journal of Nursing Council. 2008;23(1):35-47. (in Thai).

Suwanno J, Petsirasan R, Suwanno J, Saisuk W, Chanpradit A. Age and heart failure self-care: a comparison of self-care maintenance between eldery and adults. Songkla Med J. 2009;27(4):335-46. (in Thai)

Choknumchaisiri k. Influences of health status, knowledge of heart failure, and social support on self-care behaviors in patients with heart failure [Adult Nursing’s thesis]. Chonburi: Burapha University; 2011. (in thai)

Ma C. An investigation of factors influencing self-care behaviors in young and middle-aged adults with hypertension based on a health belief model. Heart & Lung. 2018;47(2):136-41.

Dehghani-Tafti A, Mahmoodabad SSM, Morowatisharifabad MA, Ardakani MA, Rezaeipandari H, Lotfi MH. Determinants of self-care in diabetic patients based on health belief model. Global journal of health science. 2015;7(5):33.

Huong PTT. Predicting factors of self-care behaviors in Vietnamese adults with heart failure [Nursing Science’s thesis]. bangkok: Chulalongkorn University; 2015. (in Thai)

Rockwell JM, Riegel B. Predictors of self-care in persons with heart failure. Heart & Lung. 2001;30(1):18-25.