ผลของโปรแกรมควบคุมภาวะแทรกซ้อน ต่อพฤติกรรมและผลลัพธ์ทางคลินิก ในผู้เป็นเบาหวานขึ้นจอประสาทตาระยะที่ยังไม่สร้างหลอดเลือดใหม่

บทคัดย่อ

บทนำ: ภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา เป็นการเปลี่ยนแปลงของเส้นเลือดฝอยในจอประสาทตา ซึ่งเกิดจากภาวะที่มีน้ำตาลในเลือดสูงทำให้จอประสาทตาบวมขาดออกซิเจน หากปล่อยไว้จะมีเลือดออกในจอประสาทตาและวุ้นตา อาจทำให้จอประสาทตาลอกซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญทำให้สูญเสียการมองเห็นและตาบอดได้

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมควบคุมภาวะแทรกซ้อน ต่อพฤติกรรมและผลลัพธ์ทางคลินิกในผู้เป็นเบาหวานขึ้นจอประสาทตาชนิด NPDR

ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบ 2 กลุ่ม วัดก่อนและหลัง กลุ่มตัวอย่างคือผู้เป็นเบาหวานชนิด NPDR แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 26 คน และกลุ่มควบคุม 26 คน ระยะเวลาดำเนินการทั้งสิ้น 24 สัปดาห์ กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมควบคุมภาวะแทรกซ้อนที่ผู้วิจัยพัฒนาจากแนวคิดทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ เครื่องมือในการวิจัยครั้งนี้ประกอบด้วย 2 ส่วน ได้แก่ แบบประเมินพฤติกรรมควบคุมภาวะแทรกซ้อน และโปรแกรมควบคุมภาวะแทรกซ้อน วิเคราะห์ข้อมูลด้วย สถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติ pair t-test และสถิติ MANOVA

ผลการวิจัย: หลังการทดลองกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมควบคุมภาวะแทรกซ้อนสูงกว่าก่อนทดลองค่าระดับน้ำตาลในเลือดสะสมลดลง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05) และระดับความรุนแรงที่หลอดเลือดจอประสาทตาไม่พบมีการสร้างหลอดเลือดใหม่เพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตามผลเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มพบว่า คะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมควบคุมภาวะแทรกซ้อน กลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05) ค่าระดับน้ำตาลในเลือดสะสม ลดลงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05) แต่ระดับความรุนแรงที่หลอดเลือดจอประสาทตาของทั้งกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมไม่พบว่ามีการเปลี่ยนแปลง

สรุป: โปรแกรมควบคุมภาวะแทรกซ้อน ที่ส่งเสริมการรับรู้ร่วมกับการชักนำสู่การปฏิบัติอย่างถูกต้องเหมาะสม สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและจัดการผลลัพธ์ทางคลินิกในผู้เป็นเบาหวานชนิด NPDR

ข้อเสนอแนะในการนำผลการวิจัยไปใช้: ควรจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมการรับรู้อย่างถูกต้องเหมาะสมร่วมกับการชักนำสู่การปฏิบัติจากบุคลากรสาธารณสุขในผู้เป็นเบาหวานชนิด NPDR ควรเพิ่มระยะเวลาในการศึกษาเพื่อติดตามความคงอยู่ของพฤติกรรม และการลดลงของระดับน้ำตาลในเลือดสะสมเพื่อติดตามระดับความรุนแรงที่หลอดเลือดจอประสาทตาระยะยาว