ผลของโปรแกรมพัฒนาศักยภาพสมองต่อความสามารถในการรู้คิด ของผู้สูงอายุที่มีภาวะการรู้คิดบกพร่องระยะเริ่มต้น

บทคัดย่อ

บทนำ: การจัดกิจกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมเป็นบทบาทสำคัญของพยาบาลในการส่งเสริมสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะการรู้คิดบกพร่องระยะเริ่มต้น วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมพัฒนาศักยภาพสมองต่อความสามารถในการรู้คิดของผู้สูงอายุที่มีภาวะการรู้คิดบกพร่องระยะเริ่มต้น ระเบียบวิธีวิจัย: วิจัยแบบกึ่งทดลอง (quasi-experimental research) ชนิดสองกลุ่มวัดซ้ำ โดยวัดก่อนการทดลอง หลังการทดลองเสร็จสิ้นทันที และติดตามผล 3 เดือน (Two group, pretest-posttest and follow-up design) เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 25 คน ที่มีคุณลักษณะไม่แตกต่างกัน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมพัฒนาศักยภาพสมองสร้างขึ้นตามแนวคิดกระตุ้นการรู้คิดของ Spector ประกอบด้วย กิจกรรมกระตุ้นด้านความใส่ใจ เรียนรู้และความจำ การใช้ภาษา การรับรู้เกี่ยวกับสังคมรอบตัว การรับรู้มิติสัมพันธ์ และการใช้เหตุผล เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ โปรแกรมพัฒนาศักยภาพสมองและแบบทดสอบสมรรถภาพสมองเบื้องต้น ฉบับภาษาไทย ตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ วิเคราะห์ค่าดัชนีความสอดคล้อง เท่ากับ 0.76 และค่าความเชื่อมั่น เท่ากับ 0.81 เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป และการทำหน้าที่ด้านการรู้คิด วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติที วิเคราะห์ความแปรปรวนแบบวัดซ้ำ และทดสอบความแตกต่างรายคู่ด้วยวิธีบรอนเฟอร์โรนี ผลการวิจัย: พบว่า คะแนนเฉลี่ยความสามารถในการรู้คิดระยะหลังการทดลองเสร็จสิ้น และระยะติด ตามผลหลังการทดลอง 3 เดือน ของกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (F1,48 = 58.62, p = < .001) โดยคะแนนเฉลี่ยความสามารถในการรู้คิดของกลุ่มทดลองในระยะหลังการทดลองเสร็จสิ้นสูงกว่าระยะก่อนการทดลอง และสูงมากขึ้นในระยะติดตามผล 3 เดือน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 สรุปผล: การศึกษาครั้งนี้สนับสนุนว่า โปรแกรมพัฒนาศักยภาพสมองช่วยเพิ่มความสามารถในการรู้คิดของผู้สูงอายุที่มีภาวะการรู้คิดบกพร่องระยะเริ่มต้น ข้อเสนอแนะในการนำผลวิจัยไปใช้: ควรนำโปรแกรมพัฒนาศักยภาพสมองไปประยุกต์ใช้ในการจัดกิจกรรมในชมรมผู้สูงอายุ โรงเรียนผู้สูงอายุ เพื่อเสริมสร้างศักยภาพในการป้องกันภาวะสมองเสื่อมในชุมชน