ปัจจัยทำนายความพร้อมในการดูแลผู้ที่อยู่กับโรคจิตเวชของภาคีเครือข่ายชุมชนในจังหวัดชลบุรี

วรรณรัตน์  ลาวัง; พิชามญชุ์  ปุณโณทก; อโนชา  ทัศนาธนชัย; สุรภา  สุขสวสัดิ์; รัชนี   สรรเสริญ

ผู้แต่ง

วรรณรัตน์ ลาวัง ผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
พิชามญชุ์ ปุณโณทก คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
อโนชา ทัศนาธนชัย คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
สุรภา สุขสวสัดิ์ ผู้ชำนาญการพิเศษ พยาบาล 7 โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา
รัชนี สรรเสริญ คณบดีสำนักวิชาวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

คำสำคัญ:

ความพร้อมในการดูแล, ผู้ที่อยู่กับโรคจิตเวช, ภาคีเครือข่ายชุมชน, ทัศนคติ, การยอมรับบทบาท, การได้รับการอบรม

บทคัดย่อ

บทนำ: ภาคีเครือข่ายชุมชนเป็นทรัพยากรสำคัญในระบบการดูแลระยะยาว ความพร้อมในการดูแลผู้ที่อยู่กับโรคจิตเวชจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายความพร้อมในการดูแลผู้ที่อยู่กับโรคจิตเวชของภาคีเครือข่ายชุมชน ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยเชิงพรรณนาแบบความสัมพันธ์เชิงทำนายมีกลุ่มตัวอย่างเป็นสมาชิกภาคีเครือข่ายชุมชนในจังหวัดชลบุรีจำนวน 197 คน (ทีมสุขภาพเชิงรุกจำนวน 100 คน และทีมหุ้นส่วนชุมชนจำนวน 97 คน) ที่ได้มาจากการสุ่มอย่างง่าย เก็บข้อมูลระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2561 ถึงมีนาคม พ.ศ. 2562 โดยใช้แบบสอบถามที่กลุ่มตัวอย่างตอบเองครอบคลุมข้อมูลส่วนบุคคล ข้อมูลการดูแล ทัศนคติต่อโรคจิตเวชและการดูแล และความพร้อมในการดูแล วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ทดสอบค่าที และถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างภาคีเครือข่ายชุมชน ได้แก่ สมาชิกทีมสุขภาพเชิงรุกและทีมหุ้นส่วนชุมชน มีความพร้อมในการดูแลภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง (Madj=3.24, SD.adj=0.73) โดยทุกด้านมีความพร้อมอยู่ในระดับปานกลาง ซึ่งด้านที่มีความพร้อมมากที่สุด คือ ด้านการตอบสนองต่อความต้องการของผู้ที่เจ็บป่วย (Madj=3.30, SD.adj=0.76) รองลงมาคือ ด้านการตอบสนองต่อความต้องการของครอบครัว (Madj=3.26, SD.adj=0.68) และด้านเแหล่งสนับสนุนการดูแล (Madj=3.15, SD.adj=0.78) ตามลำดับ โดยตัวแปรทัศนคติต่อโรคจิตเวชและการดูแล การยอมรับบทบาทการดูแล และการได้รับการอบรมเกี่ยวกับการดูแล สามารถร่วมทำนายความพร้อมในการดูแลผู้ที่อยู่กับโรคจิตเวชของภาคีเครือข่ายชุมชนในภาพรวมได้ร้อยละ 33.6 (R2=.336, R2adj=.326, F=46.549, p<.001) Zความพร้อมของภาคีเครือข่ายชุมชน = .367(Zทัศนคติ) + .260(Zการยอมรับบทบาท) + .127(Zการได้รับการอบรม) สรุปผล: ปัจจัยทำนายความพร้อมในการดูแลผู้ที่อยู่กับโรคจิตเวชของภาคีเครือข่ายชุมชน ได้แก่ ทัศนคติต่อโรคจิตเวชและการดูแล การยอมรับบทบาทการดูแล และการได้รับการอบรมเกี่ยวกับการดูแล ข้อเสนอแนะ: ผู้บริหาร พยาบาล และบุคลากรทางสุขภาพที่ปฏิบัติงานในชุมชนหรือเครือข่ายสถานบริการปฐมภูมิควรให้ความสำคัญกับการยกระดับความพร้อมในการดูแลผู้ที่อยู่กับโรคจิตเวชของภาคีเครือข่ายชุมชนทั้งทีมสุขภาพเชิงรุกและทีมหุ้นส่วนชุมชน ผ่านการพัฒนาโปรแกรม/รูปแบบ/กลวิธีที่ส่งเสริมความพร้อมฯ โดยเน้นการเสริมสร้างทัศนคติต่อโรคจิตเวชและการดูแล เพิ่มการยอมรับบทบาทการดูแล และจัดการอบรมระยะสั้นเกี่ยวกับการดูแล เพื่อประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของภาคีเครือข่ายชุมชนที่นำไปสู่ผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้ที่อยู่กับโรคจิตเวช ครอบครัว และระบบการดูแลระยะยาว

References

Larsen P. Lubkin’s Chronic Illness: Impact and Intervention. In: Intervention LsCIIa, editor. 9 ed. Burlington, MA: Jones & Bartlett Learning; 2016.

Kittirattanapaiboon P, Tantirangsee N, Chutha W, Tanaree A, Kwansanit P, Assanangkornchai S, et al. Prevalence of mental disorders and mental health problems: Results from the Thai national mental health survey 2013. Nontaburi: Department of Mental Health, Ministry of Public Health; 2016. (in Thai).

National Health Security Office (NHSO). Manual of community care for chronic psychiatric patients for personnel of the primary care unit. Bangkok: Saeng Chan Press Limited Partnership; 2016. (in Thai).

Department of Mental Health Ministry of Public Health. Strategic Plan, Department of Mental Health: During the National Economic and Social Development No.12 2017-2021. Nontaburi: Department of Mental Health, Ministry of Public Health; 2017. (in Thai)

Chankham W. The development of psychiatric and mental health care system in the community: Roles of Psychiatric nurses. The Journal of Psychiatric Nursing and Mental Health 2016;30(3):1-9. (in Thai).

Prasertyod S, Suttarungsee W, Intanon T. Readiness of professional nurses in mental health and psychiatric practices at Tambon Health Promoting Hospitals, Suratthani province. Songklanagarind Journal of Nursing 2015;35(1):101-18. (in Thai).

Poonnotok P, Kaewmart N, Asarath T, Pratoomsri W. Making it better: Experiences of Thai caregivers in managing psychotic symptoms of persons with schizophrenia. Journal of Health Research 2019;33(3):238-46.

Shiraishi N, Reilly J. Positive and negative impacts of schizophrenia on family caregivers: A systematic review and qualitative meta-summary. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2019;54(3):277-90. (in Thai)

Juntapim S, Nuntaboot K. Care of schizophrenia patients by the community. Journal of Nursing and Health Care 2018;36(2):68-76. (in Thai)

Phuttharod P. Continuing care process in schizophrenia patients by caregiver and community network. Journal Mental Health Thailand 2016;24(2):122-9. (in Thai)

Health Education Division. Building networking and community participation in health behavior modification. Nontaburi: Health Education Division, Department of Health Service Support, Ministry of Poblic Health; 2013. (in Thai).

World Health Organization. Innovative care for chronic conditions: Building blocks for actions: global report (No. WHO/MNC/CCH/02.01). Geneva: World Health Organization; 2002.

Chiuydee S, Sangon S, Nintachan P. The study of community psychiatric and mental health practice among vellage health volunteers. The Journal of Psychiatric Nursibg and Mental Health 2017;31(1):41-59. (in Thai).

Thiensan T. Psychiatric and mental health nurses with the roles of family preparedness of schizophrenic patients cares in the community. Journal of Nursing Science Chulalongkorn University 2018;30(2):67-77. (in Thai)

Piriyajaratchai N, Sasat S. Factors predicting caregiver’s readiness for dependent older persons in transition period on hospital to home. The Journal of the Royal Thai Army Nurses 2018;19(3):231-40. (in Thai)

Rodsun P, Chamroonsawasdi K, Yodmai K, Kittipichai W. Influencing factors on readiness of personnel in local administrative organization on teenage pregnancy prevention and solution, Nakhon Nayok province. Christian University Journal 2019;26(1):13-27. (in Thai).

Wongpredee A. Local communities’ preparedness for health management: A case of local administrative organizations in the Upper Northeast in Thailand. Local Administration Journal 2015;8(1):1-15. (in Thai)

The center system for providing psychiatric patients in Thailand, Department of Mental Health, Ministry of Public Health. Report of patients receiving psychiatric services [Internet]. 2017 [cited 2018 Jan 15]. Available from: https://dmh.go.th/report/datacenter/hdc/reds.asp.

Polit DF, Beck CT. Nursing Research: Generating and Assessing Evidence for Nursing Practice. 10 ed. Philadelphia, PA: Wolters Kluwer Health; 2017.

Srisatidnarakul B. Development and validation of research instruments: Psychometric properties Bangkok: Chulalongkorn University Printing House; 2012. (in Thai)

Best JW, Kahn JV. Research in Education. 10 ed. Boston: Pearson Education; 2006.

Mental Health Cente. Work manual of process 3: Transferring of innovation, knowledge, and technology to promote and prevent mental health problems for the networks. Chonburi: Mental Health Center, Department of Mental Health, Ministry of Public Health; 2016. (in Thai)

Mental Health Center. Service manual of process 2: Transferring of knowledge and technology to promote and prevent mental health problems for the village health volunteers. Chonburi: Mental Health Center, Department of Mental Health, Ministry of Public Health; 2016. (in Thai).

Tassanatanachai A, Poonnotok P, Lawang W, Suksawat S, Sunsern R. Predictors of care readiness for persons with psychiatric illness in family caregivers, Chonburi province. The Journal of Faculty of Nursing, Burapha University 2020;28(2):106-21. (in Thai).

Heakham N, Lawang W, Rattanagreethakul S. Factors rlated to care readiness for persons with dementia among village health volunteers. Journal of Nursing and Education 2020;13(4):1-17. (in Thai).