การรับรู้ของชุมชนชนบทต่อภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุและการป้องกัน

บทคัดย่อ

บทนำ: ภาวะสมองเสื่อมเป็นปัญหาที่พบได้มากขึ้นเนื่องจากประชากรมีอายุขัยยืนยาวขึ้น หากสามารถป้องกันหรือชะลอการเกิดภาวะสมองเสื่อมได้จะช่วยลดอุบัติการณ์ของภาวะสมองเสื่อม ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดี วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาการรับรู้ของชุมชนต่อภาวะสมองเสื่อมและการป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุในพื้นที่ชนบท โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ทำการศึกษาในหมู่บ้านสองแห่งในตำบลแห่งหนึ่งของอำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น ระเบียบวิธีวิจัย: ผู้ให้ข้อมูลประกอบด้วย ผู้สูงอายุและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชนจำนวน 44 คน ที่ได้จากการเลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสนทนากลุ่มและสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัย: พบว่า ชุมชนมีการรับรู้ต่อภาวะสมองเสื่อมว่าคือการลืมหรือจำไม่ได้อย่างถาวร โดยรับรู้เหตุปัจจัยของภาวะสมองเสื่อมว่าเกิดจาก ความเฒ่าความแก่ การอยู่ตามลำพังไม่ค่อยได้มีสังคม การไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย เครียด รับประทานอาหารที่ไม่มีประโยชน์ สารเสพติด พักผ่อนไม่เพียงพอ นำสู่การรับรู้วิธีการป้องกันภาวะสมองเสื่อมที่เน้นการจัดกิจกรรมที่สนุกสนานและได้มีปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนผู้สูงอายุด้วยกัน โดยการจัดกิจกรรมในรูปแบบต่างๆ ที่เหมาะกับผู้สูงอายุดังนี้ 1) กิจกรรมย้อนวิถีชีวิตวันวาน 2) กิจกรรมส่งเสริมอาชีพ 3) กิจกรรมสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น 4) กิจกรรมที่เป็นประเพณี วัฒนธรรม ศาสนา 5) การออกกำลังกายที่ได้เคลื่อนไหวร่างกายเบา ๆ 6) การท่องจำบ่อยๆ 7) การอ่าน เขียน และเล่าเรื่อง และ 8) การให้ความรู้และรณรงค์การป้องกันสมองเสื่อม สรุปผล: ผลการศึกษานี้เป็นแนวทางให้หน่วยงาน องค์กร และผู้ที่เกี่ยวข้องได้เข้าใจถึงการรับรู้ในมุมมองของชุมชนต่อภาวะสมองเสื่อมและการป้องกัน ข้อเสนอแนะ: เป็นแนวทางสำหรับผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการพัฒนารูปแบบและกิจกรรมที่ส่งเสริมการรู้คิดเพื่อป้องกันภาวะสมองเสื่อมที่สอดรับกับความต้องการและบริบทของผู้สูงอายุในชุมชนชนบท