ผลของโปรแกรมพัฒนาความสามารถอาสาสมัครสาธารณสุขต่อทักษะในการฟื้นฟูสภาวะ ทางกายของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในชุมชนเขตเมืองกรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

บทนำ: โรคหลอดเลือดสมองเป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่เป็นสาเหตุของความพิการและเสียชีวิตอันดับ 2 ของโลกในผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป ซึ่งในกรุงเทพมหานครพบว่ามีอุบัติการณ์เกิดโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มขึ้นทุกปี และส่งผลให้เป็นผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงต้องการการดูแล ฟื้นฟูอย่างต่อเนื่อง นอกจากญาติแล้วอาสาสมัครสาธารณสุขยังเป็นกำลังสำคัญในการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเหล่านี้ วัตถุประสงค์การวิจัย: การวิจัยกึ่งทดลองนี้เป็นแบบสองกลุ่มวัดก่อน และหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมพัฒนาความสามารถอาสาสมัครสาธารณสุขต่อทักษะในการฟื้นฟูสภาวะทางกายของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในชุมชนเขตเมืองกรุงเทพมหานคร ระเบียบวิธีวิจัย: กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาครั้งนี้เป็นอาสาสมัครสาธารณสุขที่มีอายุ 30-70 ปี โดยกลุ่มตัวอย่างแบ่งออกเป็น กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม โดยวิธีการเลือกศูนย์บริการสาธารณสุขแบบเฉพาะเจาะจง 2 แห่งที่มีบริบทที่คล้ายคลึงกันในกลุ่มกรุงธนเหนือ เขตธนบุรี และแบบสุ่มง่ายในแต่ละแห่ง ได้กลุ่มละ 30 คน ระยะเวลาศึกษาทั้งสิ้น 4 สัปดาห์ แบ่งเป็นระยะทดลอง 2 สัปดาห์ และระยะติดตามผล 2 สัปดาห์ เครื่องมือประกอบด้วยเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลและเครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง คือ โปรแกรมพัฒนาความสามารถอาสาสมัครสาธารณสุขในด้านทักษะการฟื้นฟูสภาวะทางกายของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Chi-square, Repeated Measure ANOVA และ Independent t-test ผลการวิจัย: ผลการวิจัยพบว่าก่อนการทดลองทั้ง 2 กลุ่มไม่มีความแตกต่างกันในเรื่องทักษะการฟื้นฟูสภาวะทางกายโรคหลอดเลือดสมอง แต่ภายหลังการทดลองกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยทักษะการฟื้นฟูสภาวะทางกายโรคหลอดเลือดสมอง ในด้านการป้องกันแผลกดทับ การป้องกันการหกล้ม การเคลื่อนไหว เคลื่อนย้ายและพลิกตะแคงตัว การป้องกันข้อยึดติด การฝึกการทรงตัวและการส่งเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 สรุปผล: ผลการศึกษาครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่า โปรแกรมพัฒนาความสามารถอาสาสมัครสาธารณสุขต่อทักษะในการฟื้นฟูสภาวะทางกายของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง สามารถทำให้อาสาสมัครสาธารณสุขสามารถฟื้นฟูสภาวะทางกายของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองได้ดี ข้อเสนอแนะ: สามารถนำผลการวิจัยมาใช้เป็นแนวทางในการอบรมด้านทักษะการฟื้นฟูสภาวะทางกายผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองของอสส.กรุงเทพมหานครเพื่อพัฒนาคุณภาพระบบบริการทางสุขภาพอย่างมีศักยภาพเป็นระบบและต่อเนื่องในระยะยาว