การศึกษาภาระงาน ความพอเพียงของอัตรากำลังและการบริหารกำลังคน ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล

บทคัดย่อ

          การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาระงาน ความพอเพียงของอัตรากำลังและการบริหารกำลังคนในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) กลุ่มตัวอย่าง ประกอบด้วย บุคลากรทุกตำแหน่งที่ปฏิบัติงานใน รพ.สต. ที่มีผลงานโดดเด่นในแต่ละภาค ๆ ละ 2 แห่ง จำนวน 8 แห่ง รวม 16 คน ทำการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง จาก 4 ภาคของประเทศ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม โดยใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างและแบบสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า ในภาพรวม รพ.สต. ยังมีความขาดแคลนกำลังคนเมื่อเทียบกับภาระงาน อัตรากำลังบุคลากรที่มีในปัจจุบันและบุคลากรทุกตำแหน่งมีการใช้เวลาในการปฏิบัติงานมากกว่า ร้อยละ 30 ในการทำรายงานผลงานตามตัวชี้วัดที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด การทำงานด้านบริหาร รวมถึงงานเอกสารอื่น ๆ เช่น งานพัสดุ การจัดซื้อจัดจ้าง การเงิน การบันทึกข้อมูล เป็นต้น ทำให้เวลาที่ให้บริการสุขภาพประชาชนลดลง ในขณะเดียวกันบุคลากรส่วนใหญ่รู้สึกขาดขวัญกำลังใจที่ทำงานหนัก แต่ไม่ได้รับค่าตอบแทนการทำงานล่วงเวลาและไม่ก้าวหน้าเท่าที่ควร ส่วนรูปแบบการบริหารกรอบอัตรากำลังคน ประกอบด้วย การบูรณาการการทำงาน การสร้างแนวปฏิบัติ การปรับเปลี่ยนรูปแบบการทำงาน การถ่ายโอนภาระงานบางอย่าง การจัดระบบการบันทึกข้อมูลที่มีประสิทธิภาพโดยไม่เกิดความซ้ำซ้อนในการดำเนินงาน การเชิญชวนจิตอาสามาเป็นทีมให้บริการสุขภาพ รวมถึงการปรับเวลาการให้บริการโดยเปิดบริการเต็มวัน ทุก 7 วัน ข้อเสนอแนะที่ได้จากผลการวิจัย กระทรวงสาธารณสุขควรมีการทบทวนการกำหนดกรอบมาตรฐานอัตรากำลัง การสร้างขวัญกำลังใจในรูปแบบต่าง ๆ และการปรับปรุงกระบวนการทำงานใหม่เพื่อให้ใช้ประโยชน์จากกำลังคนที่มีอยู่อย่างเต็มศักยภาพ ตามลักษณะงานและปริมาณงานของ รพ.สต. รวมทั้งการทบทวนเกี่ยวกับการกำหนดตัวชี้วัด และระบบรายงานที่จะไม่เป็นภาระแก่บุคลากรโดยไม่จำเป็น