การส่งเสริมการกลืนอย่างปลอดภัยในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ที่มีภาวะกลืนลำบาก: บทบาทที่ท้าทายสำหรับพยาบาล

ผู้แต่ง

  • ดวงใจ บุญคง
  • ณัติยา พรหมสาขา ณ สกลนคร
  • อรุณรัตน์ อุทัยแสง
  • สมเกียรติ บุญคง

คำสำคัญ:

ภาวะกลืนลำบาก, ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง, การส่งเสริมการกลืนอย่างปลอดภัย

บทคัดย่อ

          ภาวะกลืนลำบากเป็นภาวะที่พบบ่อยในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง และเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดปอดอักเสบ ผู้ป่วยฟื้นตัวช้า รวมถึงการเสียชีวิตในที่สุด บทบาทสำคัญของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจากภาวะกลืนลำบาก จำเป็นอย่างยิ่งที่พยาบาลจะต้องมีการส่งเสริมการกลืนตามหลักวิธีอย่างถูกต้อง เริ่มจากการประเมินความพร้อมของผู้ป่วยก่อนเริ่มการกลืน ซึ่งเป็นขั้นตอนแรกของกระบวนการพยาบาลที่สำคัญ ทำให้ผู้ป่วยสามารถกลืนอาหารและนํ้าได้อย่างปลอดภัย ประกอบด้วย 1) การประเมินระดับความรู้สึกตัว 2) การประเมินความสามารถในการทำตามคำบอก 3) การจัดท่านั่งตัวตรงหรือศีรษะสูง 90 องศา 4) การทดสอบการกลืน และ 5) การสังเกตอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้น จากการทดสอบการกลืน เมื่อผู้ป่วยผ่านการประเมินความพร้อมก่อนเริ่มการกลืนทั้ง 5 ข้อแล้วจะให้การพยาบาลในเรื่อง 1) การดูแลความสะอาดปากฟัน 2) การฝึกบริหารกล้ามเนื้อการกลืน 3) การฝึกการกลืนและการประเมินความพร้อมของผู้ป่วย 4) การจัดสิ่งแวดล้อม 5) วิธีป้อนอาหาร และ 6) การประเมินผลขณะดูแลการรับประทานอาหารของผู้ป่วย เพื่อนำไปสู่การกลืนอย่างปลอดภัยในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่มีภาวะกลืนลำบาก ซึ่งเป็นบทบาทที่ท้าทายสำหรับพยาบาลเป็นอย่างยิ่ง

Downloads

Download data is not yet available.

References

1. Edmiaston J, Connor LT, Loehr L, Nassief A. Validation of a Dysphagia Screening Tool in Acute Stroke Patients. American Journal of Critical Care: An Official Publication, American Association of Critical-Care Nurses 2010;19:357-64.

2. Vose A, Nonnenmacher J, Singer ML, González-Fernández M. Dysphagia Management in Acute and Sub-acute Stroke. Current Physical Medicine and Rehabilitation Reports 2014;2:197–206.

3. Crary MA, Humphrey JL, Carnaby-Mann G, et al. Dysphagia, nutrition, and hydration in ischemicstroke patients at admission and discharge from acute care. Dysphagia 2013; 28:69–76.

4. Sivertsen J, Graverholt B, Espehaug B. Dysphagia screening after acute stroke: A Quality improvement project using criteria-based clinical audit. BMC Nursing 2017;162:27-35.

5. Hinchey JA, Shephard T, Furie K, Smith D, Wang D, Tonn S. Stroke Practice Improvement Network
Investigators. Formal dysphagia screening protocols prevent pneumonia. Stroke 2005;36:1972-6.

6. Heart and Stroke Foundation of Ontario. An Educational manual for the dysphagia screening
professional. Toronto: Heart and Stroke Foundation of Ontario. 2005

7. Prasat Neurological Institute Department of Medical Services Ministry of Public Health. Dysphagia & Swallowing assessment in acute ischemic stroke. [Internet]. 2009 [cited 2018 July 5]. Available from: https://www.google.co.th/search?ei=uUwWW6fHBoa6rQG-

8. Poorjavad M, Jalaie S. Systemic review on highly qualified screening tests for swallowing disorders following stroke: Validity and reliability issues. Journal of -Research in Medical Sciences : The Official Journal of Isfahan University of Medical Sciences 2014;19:776–85.

9. Meangthong B. The effect of enhancing swallowing program on safety swallowing ability in stroke
patients with dysphagia. [Master’s thesis]. [Songkla]: Songkla University; 2011. (in Thai).

10. Osawa A, Maeshima S, Tanahashi N. Water-swallowing test: screening for aspiration in stroke
patients. Cerebrovascular Diseases (Basel, Switzerland) 2013;35:276–81.

11. Satoshi H, Yasushi S, Screening test in evaluating swallowing function. Journal of the Japan
Medical Association 2011;54:31-4.

12. Tobe SW, Lum-Kwong MM, Perkins N, Von Sychowski S, Sebaldt RJ, Kiss A. Heart and Stroke
Foundation of Ontario (HSFO) high blood pressure strategy’s hypertension management initiative
study protocol. BMC Health Services Research 2008;8:251-61.

13. Srivilai S, Pinyopasakul W, Charoenkitkarn V. Aspiration pneumonia prevention in patients with
acute stroke: Evidence-based nursing practice. Thai Journal of Nursing 2014;63(3):65-71. (in Thai).

14. Chobchuen R. Occupational therapy in swallowing dysphagia patient. Srinagarind Medical Journal
2014;29(4):13-5. (in Thai).

15. Udompanich N. The Role of the Nurse in Rehabilitation of Patients with dysphagia Srinagarind
Medical Journal 2014;29(4): 20-6. (in Thai).

16. Orem DE, Taylor SG, Renpenning KM. Nursing: Concepts of practice (6th ed.). St. Louis: Mosby.
2001. [Internet]. 2009 [cited 2018 July 5]. Available from: https://www.researchgate.net/ publication/
269398253_Self- care_Orems_theoretical_contribution_to_ the_Nursing_ discipline_and_
profession

17. Pasukhuntapuk N, Borisut S, Pinyopasakun W. Clinical nursing practice guidelines for stroke. Prasat
Neurological Institute: Bangkok: Thana Press Co., Ltd; 2014 (in Thai).

18. Thammakiat A, Hannarong T. The Effects of enhancing swallowing program on swallowing ability
in stroke patients with dysphagia at neurological medicine ward, Surathani Hospital. Reg 11 Med
J 2018;32:813-20. (in Thai).

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2019-01-01