โรคมือ เท้า ปากและวัคซีนป้องกันการติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
โรคมือ เท้า ปากเป็นโรคที่มีการระบาดต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี โดยพบมากในฤดูฝน และมีสถานการณ์ระบาดที่รุนแรงในหลายประเทศ โรคนี้พบได้บ่อยในกลุ่มผู้ป่วยเด็ก โดยเฉพาะเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี สาเหตุของโรคเกิดจากการติดเชื้อไวรัสในลำไส้หรือ Enterovirus ซึ่งมีหลายสายพันธุ์ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีอาการไม่รุนแรง การเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงและการเสียชีวิต มักพบจากการติดเชื้อ Enterovirus 71 (EV71) ปัจจุบันยังไม่มีการรักษาเฉพาะสำหรับโรคนี้ จึงใช้การรักษาตามอาการแสดงและความรุนแรงของผู้ป่วย การป้องกันโรคมือ เท้า ปาก นอกจากทำได้โดยการรณรงค์ในเรื่องการดูแลสุขอนามัยและสิ่งแวดล้อมที่ดี ยังมีวัคซีนป้องกันโรคมือ เท้า ปาก ที่ได้รับอนุญาตให้จัดจำหน่ายในประเทศไทย ซึ่งเป็นวัคซีนชนิดเชื้อตายที่ผลิตโดยการเพาะเลี้ยงใน human diploid cell วัคซีนนี้มีข้อบ่งใช้ในการป้องกันโรคมือ เท้า ปาก ที่เกิดจากเชื้อไวรัสชนิด EV71 โดยแนะนำให้ใช้ในเด็กอายุตั้งแต่ 6 เดือนถึง 5 ปี การบริหารยาทำโดยฉีดเข้ากล้ามเนื้อทั้งหมด 2 เข็ม เข็มที่ 2 ห่างจากเข็มแรก 1 เดือน ผลการวิจัยทางคลินิกระยะที่ 3 และ 4 พบว่า วัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคมือ เท้า ปากที่มีสาเหตุจากเชื้อ EV71 ได้ถึงร้อยละ 97.4 ป้องกันการนอนโรงพยาบาลจากการติดเชื้อ EV71 ได้ร้อยละ 88 และป้องกันโรคมือ เท้า ปากที่รุนแรงและเสียชีวิตจากเชื้อ EV71 ได้ร้อยละ 100 อาการไม่พึงประสงค์ที่พบจากวัคซีนไม่มีความรุนแรง อย่างไรก็ตามยังไม่สามารถใช้วัคซีนเพื่อป้องกันโรคมือ เท้า ปากที่มีสาเหตุจากเชื้อไวรัสชนิดอื่น แต่สามารถใช้ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง ที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตจากเชื้อไวรัส EV71 ได้
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลการวิจัยและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความถือเป็นความคิดเห็นและอยู่ในความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์ มิใช่ความเห็นหรือความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ หรือคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากการพิมพ์ บทความที่ได้รับการเผยแพร่โดยวารสารเภสัชกรรมไทยถือเป็นสิทธิ์ของวารสารฯ
References
Koh WM, Bogich T, Siegel K, Jin J, Chong EY, Tan CY, et al. The epidemiology of hand, foot and mouth disease in Asia: A systematic review and analysis. Pediatric Infect Dis J 2016; 35: e285-300.
Schwartz R. Hand-foot-and-mouth disease (HFMD) [online]. 2022 [cited Jul 6, 2023]. Available from: emedicine.medscape.com/article/218402-overview
Scientific Committee on Enteric Infections and Food borne Diseases. Update on situation of enterovirus infection [online]. 2015 [cited Jul 6, 2023]. Available from: www.chp.gov.hk/files/pdf/update_on_situation_ of_ev_infection.pdf
Yang Z, Zhang Q, Cowling BJ, Lau EHY. Estimating the incubation period of hand, foot and mouth disease for children in different age groups. Sci Rep. 2017; 7: 16464. DOI:10.1038/s41598-017-16705-7
American Academy of Dermatology Association. Hand-foot-and-mouth disease: Signs and symptoms [online]. 2023 [cited Jul 8, 2023]. Available from: www.aad.org/public/diseases/a-z/hand-foot-mouth-symptoms
American Academy of Pediatrics. Enterovirus (nonpoliovirus). In: Kimberlin DW, Brady MT, Jackson MA, Long SS. Red Book®: 2018 Report of the Committee on Infectious Diseases. American Academy of Pediatrics; Itasca (IL); 2018. p. 331–4.
Esposito S, Principi N. Hand, foot and mouth disease: current knowledge on clinical manifestations, epidemiology, aetiology and prevention. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2018; 37: 391-8.
Puenpa J, Wanlapakorn N, Vongpunsawad S, Poovorawan Y. The history of Enterovirus A71 outbreaks and molecular epidemiology in the Asia-Pacific region. J Biomed Sci. 2019; 26: 75.
Bureau of Information Office of the Permanent Secretary of Ministry of Public Health. The prognosis for hand foot and mouth disease [online]. 2022 [cite May 18, 2023]. Available from: pr.moph.go.th/?url=pr/ detail/2/02/183842/
Jubelt B, Lipton H L. Enterovirus/picornavirus infections, Handb Clin Neurol 2014; 123: 379-416.
Sinclair W. Enterovirus [online]. 2022 [cited May 18, 2023]. Available from: www.ncbi.nlm.nih.gov/book s/NBK562330/
Newland JG, Romero JR. Enteroviruses. In: International Encyclopedia of Public Health. Elsevier; 2008. p. 347-52.
Chinese Center for Disease Control and Prevention. Health tips for hand-foot-and-mouth disease [online]. 2023 [cited Jul 7, 2023]. Available from: en.chinacdc. cn/in_focus/202304/t20230411_265009.html
Hsia S-H, Lin J-J, Chan O-W, Lin T-Y. Cardiopulmo nary failure in children infected with Enterovirus A71. J Biomed Sci 2020; 27: 53. doi: 10.1186/s12929-020-00650-1.
Corsino CB, Ali R, Linklater DR. Herpangina [online]. 2023 [cited Jul 7, 2023]. Available from: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29939569/
Puenpa J, Mauleekoonphairoj J, Linsuwanon P, Suwannakarn K, Chieochansin T, Korkong S, et al. Prevalence and characterization of enterovirus infections among pediatric patients with hand foot mouth disease, herpangina and influenza like illness in Thailand, 2012. PLoS One. 2014; 9: e98888. doi: 10.1371/journal.pone.0098888.
Koh WM, Badaruddin H, La H, Chen MI-C, Cook AR. Severity and burden of hand, foot and mouth disease in Asia: a modelling study. BMJ Glob Health 2018; 3: e000442.
Coates SJ, Davis MDP, Andersen LK. Temperature and humidity affect the incidence of hand, foot, and mouth disease: a systematic review of the literature - a report from the International Society of Dermatology Climate Change Committee. Int J Dermatol. 2019; 58: 388-99.
Teng S, Zhao S-Y, Wei Y, Shao Q-M, Jiang M-Y, Cui D-W, et al. Observation on virus shedding periods of enterovirus-71 and coxsackievirus A 16 monitored by nucleic acids determination in stool samples of children with hand, foot and mouth disease. Zhonghua Er Ke Za Zhi. 2013; 51: 787-92.
Teng S, Wei Y, Zhao S-Y, Lin X-Y, Shao Q-M, Wang J. Intestinal detoxification time of hand-foot-and-mouth disease in children with EV71 infection and the related factors. World J Pediatr. 2015; 11: 380-5.
Gonzalez G, Carr MJ, Kobayashi M, Hanaoka N, Fujimoto T. Enterovirus-associated hand-foot and mouth disease and neurological complications in japan and the rest of the world. Int J Mol Sci. 2019; 20: 5201. doi: 10.3390/ijms20205201.
Chang L-Y, Lin H-Y, Gau SS-F, Lu C-Y, Hsia S-H, Huang Y-C, et al. Enterovirus A71 neurologic complications and long-term sequelae. J Biomed Sci. 2019; 26: 57. doi: 10.1186/s12929-019-0552-7.
World Health Organization, Regional Office for the Western Pacific. A guide to clinical management and public health response for hand, foot and mouth disease (HFMD) [online]. 2011 [cited Jul 7, 2023]. Available from: apps.who.int/iris/handle/10665/2074 90.
Li X-W, Ni X, Qian S-Y, Wang Q, Jiang R-M, Xu W-B, et al. Chinese guidelines for the diagnosis and treatment of hand, foot and mouth disease (2018 edition). World J Pediatr 2018; 14: 437-47.
Liu X, Hou W, Zhao Z, Cheng J, van Beeck EF, Peng X, et al. A hand hygiene intervention to decrease hand, foot and mouth disease and absence due to sickness among kindergarteners in China: A cluster-randomized controlled trial. J Infect 2019; 78: 19-26.
American Academy of Pediatrics. Hand, foot & mouth disease: Parent FAQs [online]. 2016 [cited Jul 8, 2023]. Available from: www.healthychildren.org/En glish/health-issues/conditions/infections /Pages/Hand -Foot-and-Mouth-Disease.aspx
Nuankerd K, Mekrungrongwong S. Factors affecting the prevention behavior of hand foot mouth disease among guardians in child development centers. Nursing Journal of the Ministry of Public Health 2020; 30: 107-19.
Homthong S, Jirapornkul C, Maneenin N. Factors related to hand foot and mouth disease prevention behavior among parents of children in day care center, Naimueang Sub-District, Mueang District, Khon Kaen. KKU Journal for Public Health Research 2020; 14: 57-66.
Maithongngam K. Factors related to prevention behaviors of hand-foot-mouth disease among teachers in kindergartens and child development centers, Surat Thani Province. Weekly Epidermio logical Surveillance Report. 2023; 54: 69-76.
Saguil A, Kane SF, Lauters R, Mercado MG. Hand-foot-and-mouth disease: Rapid evidence review. Am Fam Physician. 2019; 100: 408-14.
EntrovacⓇ (enterovirus type 71 vaccine) [product monograph]. Kunming, Yunnan, China: IMBCAMS; 2021
MIMS Online Thailand. Entrovac [online]. 2023 [cited Jul 8, 2023]. Available from: www.mims.com/ thailand/drug/info/entrovac?type=full
Kinobe R, Wiyatno A, Artika IM, Safari D. Insight into the enterovirus A71: A review. Rev Med Virol 2022; 32: e2361. doi: 10.1002/rmv.2361.
Baggen J, Thibaut HJ, Strating JRPM, van Kuppe veld FJM. The life cycle of non-polio enteroviruses and how to target it. Nat Rev Microbiol 2018; 16: 368-81.
Lin JY, Kung YA, Shih SR. Antivirals and vaccines for enterovirus A71. J Biomed Sci 2019; 26: 65. doi: 10.1186/s12929-019-0560-7
Yi E-J, Shin Y-J, Kim J-H, Kim T-G, Chang S-Y. Enterovirus 71 infection and vaccines. Clin Exp Vaccine Res 2017; 6: 4-14.
Li R, Liu L, Mo Z, Wang X, Xia J, Liang Z, et al. An inactivated enterovirus 71 vaccine in healthy children. N Engl J Med 2014; 370: 829-37.
Li M-L, Shih S-R, Tolbert BS, Brewer G. Enterovirus A71 vaccines. Vaccines (Basel). 2021; 9: 199. doi: 10.3390/vaccines9030199.
Guan X, Che Y, Wei S, Li S, Zhao Z, Tong Y, et al. Effectiveness and safety of an inactivated Enterovirus 71 vaccine in children aged 6-71 months in a phase IV study. Clin Infect Dis 2020; 71: 2421-7.
Liu L, Mo Z, Liang Z, Zhang Y, Li R, Ong KC, et al. Immunity and clinical efficacy of an inactivated enterovirus 71 vaccine in healthy Chinese children: a report of further observations. BMC Med 2015; 13: 226. doi: 10.1186/s12916-015-0448-7.
Zhang L, Gao F, Zeng G, Yang H, Zhu T, Yang S, et al. Immunogenicity and safety of inactivated Enterovirus 71 vaccine in children aged 36-71 months: A double-blind, randomized, controlled, non-inferiority phase III trial. J Pediatric Infect Dis Soc 2021; 10: 440-7.
Chen Y, Xiao Y, Ye Y, Jiang F, He H, Luo L, et al. Immunogenicity and safety of an inactivated enterovirus 71 vaccine coadministered with trivalent split-virion inactivated influenza vaccine: A phase 4, multicenter, randomized, controlled trial in China. Front Immunol 2022; 13: 1080408. doi: 10.3389/fimm u2022.1080408.
Wang W, Song J, Wang J, Li Y, Deng H, Li M, et al. Cost-effectiveness of a national enterovirus 71 vaccination program in China. PLoS Negl Trop Dis 2017; 11: e0005899. doi: 10.1371/journal.pntd.00058 99.