การประยุกต์ใช้การตลาดสู่สังคมเพื่อส่งเสริมการใช้กัญชาทางการแพทย์: การ ดูแลผู้ป่วยระยะประคับประคอง โดยยึดผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง

บทคัดย่อ

บทนำและวัตถุประสงค์:  การศึกษานี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์สถานการณ์การ ใช้กัญชาทางการแพทย์ในผู้ป่วยระยะประคับประคอง ในมุมมองของบุคลากรทางการแพทย์ และผู้ป่วยระยะประ คับประคอง รวมถึงเพื่อพัฒนารูปแบบการส่งเสริมการใช้กัญชาทางการแพทย์ในผู้ป่วยระยะประคับประคองของโรง พยาบาล ในจังหวัดเพชรบูรณ์ โดยใช้แนวทางการตลาดสู่สังคม

วิธีการศึกษา:  เก็บข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม บุคลากรทางการแพทย์ในโรงพยาบาลเป้าหมายจำ นวน 3 คน ได้แก่ เภสัชกร พยาบาล และแพทย์แผนไทย การสัมภาษณ์เชิงลึก แพทย์แผนปัจจุบันที่รับผิดชอบคลินิกผู้ป่วยระยะ ประคับประคองในโรงพยาบาลเป้าหมาย จำ นวน 1 คน ด้านมุมมองของผู้ป่วยเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก

ผู้ป่วยระยะประคับประคอง 11 คน แบ่งเป็นผู้ป่วยที่เคยได้รับกัญชาทางการแพทย์ 6 คน ผู้ป่วยที่ไม่เคยได้รับกัญชา ทางการแพทย์ 5 คน

ผลการศึกษา:  บุคลากรทางการแพทย์ยังไม่มั่นใจในประสิทธิผล และความปลอดภัยของกัญชาทางการแพทย์ เพราะขาดข้อมูลการใช้ยาที่ชัดเจน น่าเชื่อถือ ตรงข้ามกับความเห็นของผู้ป่วยที่มีความสนใจใช้กัญชาทางการแพทย์เพื่อ รักษาโรคของตนเอง ข้อมูลที่ได้จากการศึกษานี้สามารถกำ หนดกลยุทธ์ทางการตลาด (6Ps marketing mix) เพื่อส่งเสริม การใช้กัญชาทางการแพทย์ ได้ดังนี้ (1) มีคู่มือการใช้กัญชาทางการแพทย์สำ หรับบุคลากรทางการแพทย์ และประชาชน (2) สื่อสารข้อมูลประสิทธิผลจากการใช้กัญชาทางการแพทย์ให้แพทย์ได้รับรู้คุณค่าของการใช้กัญชาทางการแพทย์ (3) ขยายเวลาให้บริการคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนปัจจุบัน (4) มีกระบวนการให้ความรู้แก่บุคลากรที่เกี่ยวข้อง เช่น การถอดบทเรียนจากโรงพยาบาลต้นแบบของการใช้กัญชาทางการแพทย์ (5) สร้างช่องทางการสื่อสารระหว่าง ผู้บริหารกับผู้ปฏิบัติ (6) มีระบบให้ความดีความชอบ (7) ใช้แนวทาง Change choice defaults เช่น การทำ pop-up ให้ เลือกใช้กัญชาทางการแพทย์ในโปรแกรมการสั่งใช้ยา (8) มีระบบค้นหา และคัดกรองผู้ป่วยที่เข้าเกณฑ์ได้รับกัญชา ทางการแพทย์ (9) มีต้นแบบการให้บริการที่ดีของคลินิกกัญชาทางการแพทย์ (10) มีนโยบายการให้ค่าตอบแทน

อภิปรายผล:  การศึกษานี้ทำ ให้ทราบว่า ผู้ป่วยมีความคาดหวังต่อการใช้กัญชาในการรักษาโรคค่อนข้างมาก  ในขณะที่บุคลากรทางการแพทย์มีความตระหนักต่อความปลอดภัยในการใช้กัญชากับผู้ป่วย แต่ขาดแนวทางการใช้ ยาที่ชัดเจน ทำ ให้ไม่กล้าตัดสินใจสั่งใช้กัญชากับคนไข้ จะเห็นว่าการส่งเสริมการใช้กัญชาทางการแพทย์ยังเป็นเรื่อง ที่มีข้อจำ กัด ทั้งในเรื่องขาดข้อมูลการใช้กัญชาทางการแพทย์ที่น่าเชื่อถือ และความพร้อมของบุคลากร ถือเป็นความ ท้าทายของผู้ที่ทำ หน้าที่กำ กับดูแลนโยบายกัญชาทางการแพทย์ ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ:  การผลักดันนโยบายส่งเสริมการใช้กัญชาทางการแพทย์ขาดการเตรียมข้อมูล ทั้งทางวิชาการและแนวปฏิบัติ ทำ ให้ผู้ให้บริการด้านการแพทย์แผนปัจจุบัน ซึ่งมีแนวทางเวชปฏิบัติชัดเจน ไม่ยอมรับ จึงมีผู้รับบริการจำ นวนน้อย ส่วนบริการการแพทย์แผนไทยมีการตอบสนองของนโยบายที่ดี มีผู้เข้าถึงบริการสูงกว่า มาก แต่การกำ หนดกลุ่มผู้รับบริการ เป็นผู้ป่วยระยะประคับประคอง ไม่เหมาะสม ผู้ป่วยมีความคาดหวังสูงเกินจริง จึงเกิดปัญหาในการบริการค่อนข้างมาก ดังนั้นหากต้องการส่งเสริมให้มีการใช้กัญชาทางการแพทย์เพิ่มขึ้น มีข้อเสนอ แนะ ดังนี้ (1) ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการผลักดันนโยบายด้านยา ควรให้ความสำ คัญกับข้อมูลความปลอด ภัยของการใช้ยา เป็นอันดับแรก (2) การส่งเสริมนโยบายกัญชาทางการแพทย์ ควรส่งเสริม และสื่อสารให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน ทั้งในส่วนของบุคลากรทางการแพทย์ และส่วนของภาคประชาชน