ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรคในระบบทางเดินอาหารจากสารสกัดผลกล้วยน้ำว้าดิบ

บทคัดย่อ

บทนำและวัตถุประสงค์: กล้วยน้ำว้า (Musa sapientum L.) เป็นพืชล้มลุกในวงศ์ MUSACEAE ซึ่งพบว่าผลดิบ มีรสฝาด มีสรรพคุณรักษาโรคกระเพาะอาหารอักเสบ แผลในกระเพาะอาหาร และแก้อาการท้องเสียไม่รุนแรง ผลสุก มีรสหวาน มีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อน ๆ แก้ท้องอืด ป้องกันโรคโลหิตจาง นอกจากนี้พบว่า สารสกัดเอทานอลจากผลและเปลือกผลสุกมีฤทธิ์รักษาอาการอุจจาระร่วง และสามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรียบางชนิดได้ เช่น Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Serratia marcescens สารสกัดจากลำต้นสามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียแกรมบวก แกรมลบ และแบคทีเรียที่เจริญเติบโตได้ดีในสภาวะกรด ดังนั้นเพื่อเป็นการส่งเสริมให้มีการใช้สมุนไพรรักษาโรคอุจจาระร่วง จึงทำการศึกษาฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียบางชนิดที่ก่อโรคอุจจาระร่วงจากสารกัดผลกล้วยน้ำว้าดิบ

วิธีการศึกษา: การศึกษาในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง (experimental research) โดยนำกล้วยน้ำว้าดิบมาสกัดด้วยวิธีหมักกับเอทานอล 95% จากนั้นนำมาวิเคราะห์ฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี DPPH assay, ABTS assay, FRAP assay และการวิเคราะห์ปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวม ปริมาณสารฟลาโวนอยด์รวม รวมทั้งการทดสอบฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียบางชนิด ได้แก่ S. typhimurium, E. coli และ S. aureus ด้วยวิธี disc diffusion

ผลการศึกษา: พบว่า สารสกัด 95% เอทานอลของผลกล้วยน้ำว้าดิบ มีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระได้ดี เมื่อทดสอบด้วยวิธี DPPH assay, ABTS assay และ FRAP assay พบมีค่า IC₅₀ เท่ากับ 0.612 ± 0.008 , 0.023 ± 0.000 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร และ 39.892 ± 11.659 มิลลิโมลาร์เฟอริกซัลเฟตต่อมิลลิกรัมของสาร ตามลำดับ นอกจากนี้ยังพบสารสกัด 95% ethanol ของผลกล้วยน้ำว้าดิบมีปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวม เท่ากับ 65.312 ± 10.232 มิลลิกรัมสมมูลแกลลิกต่อน้ำหนักของสารสกัด ปริมาณสารฟลาโวนอยด์รวม เท่ากับ 16.194 ± 2.029 มิลลิกรัมสมมูลของเคทาชินต่อน้ำหนักสารสกัด และฤทธิ์ในการต้านเชื้อแบคทีเรีย 3 สายพันธุ์ ได้แก่ S. typhimurium, E. coli และ S. aureus ซึ่งสารสกัด 95 % เอทานอลของผลกล้วยน้ำว้าดิบสามารถยับยั้งและสามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรีย E. coli และ S. aureus ได้ดีที่สุด โดยมีค่าความเข้มข้นต่ำสุดในการยับยั้งเชื้อ (MIC) เท่ากับ 6.25 ± 0.00 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร และค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถฆ่าเชื้อได้ (MBC) เท่ากับ 12.5 ± 0.00 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร ตามลำดับ

อภิปรายผล: สารสกัดกล้วยน้ำว้าดิบ 95 % เอทานอล มีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระและฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียก่อโรคในระบบทางเดินอาหารบางสายพันธุ์ได้ โดยผลการศึกษาในครั้งนี้สามารถใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาและเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ธรรมชาติในการนำมาใช้ในการทดแทนยาแผนปัจจุบันที่ราคาสูงและนำมาพัฒนาเป็นยารักษาโรคต่อไปในอนาคต

ข้อสรุป: ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า สารสกัดจากผลกล้วยน้ำว้าดิบมีคุณสมบัติในการต้านอนุมูลอิสระและสามารถยับยั้งการเจริญของแบคทีเรีย S. typhimurium, E. coli and S. aureus. ได้ ซึ่งสามารถนำไปพัฒนาผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติที่มีศักยภาพในการทดแทนยาแผนปัจจุบัน และอาจนำไปสู่การพัฒนายารักษาโรคในอนาคต