ฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียและฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของสารสกัดหอมแดง อำเภอ ลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

บทนำและวัตถุประสงค์: หอมแดง (Allium ascalonicum L.) เป็นพืชเศรษฐกิจของจังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นสมุนไพรที่มีสารสำคัญและฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรีย การวิจัยเชิงทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียและฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระจากสารสกัดหอมแดง อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์

วิธีการศึกษา: เก็บตัวอย่างหอมแดงจากอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตร์และคุณภาพของหอมแดง นำหอมแดงมาสกัดด้วยตัวทำละลาย น้ำ เอทานอล และเมทานอล นำสารสกัดหยาบที่ได้ไปวิเคราะห์ปริมาณสารประกอบฟีนอลิกและปริมาณสารเควอซิทิน ทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรีย

ผลการศึกษา: การสกัดสารด้วยตัวทำละลาย น้ำ เอทานอล และเมทานอล ได้ผลผลิตร้อยละเท่ากับ 9.07, 8.86 และ 11.53 ตามลำดับ ผลการศึกษาปริมาณสารประกอบฟีนอลิก เท่ากับ 33.67, 41.29 และ 13.67 mg/mL ตามลำดับ ผลการวิเคราะห์ปริมาณสารเควอซิทิน เท่ากับ 0.10 ± 0.01, 0.08 ± 0.01 และ 0.14 ± 0.01 %W/W ของน้ำหนักแห้ง ตามลำดับ ผลการทดสอบร้อยละการยับยั้งสารอนุมูลอิสระ เท่ากับ 64.09, 41.53 และ 60.89 ตามลำดับ ผลการทดสอบความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถยับยั้ง (MIC) และทำลาย (MBC) ของสารสกัดหอมแดงที่สกัดด้วยตัวทำละลายน้ำ ต่อเชื้อ Staphylococcus aureus DMST 8013 เท่ากับ 10 และ 10 mg/ml เชื้อ Staphylococcus epidermidis DMST 15505 เท่ากับ 2.5 และ 2.5 mg/ml และ เชื้อ Bacillus cereus DMST 5040 เท่ากับ 5 และ 5 mg/ml ตามลำดับ

อภิปรายผล: สารสกัดหอมแดงที่สกัดด้วยตัวทำละลายน้ำ มีฤทธิ์ในการยับยั้งแบคทีเรียแกรมบวกที่พบบริเวณผิวหนังของมนุษย์ และฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระดีที่สุด ซึ่งอาจเป็นผลมาจากสารประกอบอื่น ๆ นอกจากสารประกอบ ฟีนอลิกและกลุ่มฟลาโวนอยด์ แม้จะมีปริมาณน้อย แต่อาจจะสามารถช่วยเสริมฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระได้

ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ: สารสกัดหอมแดงมีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระ และมีความสามารถในการยับยั้งเชื้อจุลินทรีย์ ได้แก่ S. aureus, S. epidermidis และ B. cereus สามารถนำองค์ความรู้นี้ไปพัฒนาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับหอมแดงของจังหวัดอุตรดิตถ์