ผลของการแช่เท้าด้วยตำรับสมุนไพรสูตรร้อนต่อคุณภาพชีวิตในการดูแลผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้ายในโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน

บทคัดย่อ

บทนำและวัตถุประสงค์: ผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้ายส่วนใหญ่พบการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจ ก่อให้เกิดผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว ทั้งทางด้านสังคมและอาการเจ็บป่วยเช่น ทุกข์ทรมานจากความเจ็บปวด ซึมเศร้า หายใจลำบาก และอาการไม่สุขสบายอื่น ๆ หากผู้ป่วยไม่ได้รับการบรรเทาอาการย่อมเกิดความทุกข์ทรมานและส่งผลต่อคุณภาพชีวิตได้ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลและความพึงพอใจของการแช่เท้าตำรับสมุนไพรสูตรร้อนต่อคุณภาพชีวิตในการดูแลผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้ายตามแนวทางเวชปฏิบัติการดูแลรักษาผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้ายด้านการแพทย์แผนไทยแผนกผู้ป่วยใน ระหว่างเดือนมีนาคม 2563 ถึง มีนาคม 2564

วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi – Experimental Research) โดยศึกษาใน ผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้ายที่มารับการรักษาที่แผนกผู้ป่วยใน โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน จำนวน 26 ราย ประเมินผลอาการโดยแบบประเมินคุณภาพชีวิต Edmonton Symptom Assessment System (ESAS) และแบบสอบถามความพึงพอใจ โดยวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและสถิติ Paired Samples test

ผลการศึกษา: การเปรียบเทียบคะแนนอาการรบกวนของผู้ป่วยก่อนและหลังเข้ารับการรักษาจากแบบประเมิน ESAS พบว่า เมื่อเข้ารับการรักษาแล้วมีอาการดีขึ้นโดยมีอาการปวดดีขึ้นที่มากที่สุดและรองลงมา คือ อาการสบายทั้งกายและใจ อาการซึมเศร้าตามลำดับ กล่าวคือ อาการรบกวนคุณภาพชีวิตในด้านต่างๆโดยส่วนใหญ่ของผู้ป่วยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p < 0.05 คะแนนความพึงพอใจเฉลี่ยของผู้ป่วย ภาพรวมอยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.00 เมื่อพิจารณาระดับความพึงพอใจเป็นรายข้อ พบว่าระดับความพึงพอใจต่อการได้รับการดูแลตามแนวทางเวชปฏิบัติฯ อยู่ในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.38 รองลงมาคือ ระดับความพึงพอใจต่อความสะดวกและการนำไปใช้ อยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.05

อภิปรายผล: ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าการแช่เท้าตำรับสมุนไพรสูตรร้อนนี้มีผลต่อคุณภาพชีวิตในจัดการอาการรบกวนในผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้าย และสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการดูแลเพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตในผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้ายได้ซึ่งสอดคล้องกับผลศึกษาของ ใจเพชร กล้าจนที่ได้กล่าวถึงทฤษฎีเรื่องการแช่เท้าเพื่อสุขภาพ หลังจากแช่เท้าในน้ำอุ่น อุณหภูมิประมาณ 36-38 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 10-15 นาที ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย นอนหลับง่าย แก้อาการร้อนปลายเท้าและเพิ่มการไหลเวียนโลหิตได้ดีขึ้น

ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ: การศึกษาครั้งนี้เป็นเพียงการศึกษาเบื้องต้นที่ติดตามผลการแช่เท้าตำรับสมุนไพรสูตรร้อนต่อคุณภาพชีวิตในการดูแลผู้ป่วย การศึกษาครั้งนี้ยังมีข้อจำกัดเนื่องจากได้ศึกษาเปรียบเทียบเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้าย ในกลุ่มเดียวเท่านั้น ดังนั้นในการศึกษาครั้งต่อไป ควรทำการศึกษาเพิ่มเติมที่มีความรัดกุมของระเบียบวิธีการวิจัยเพิ่มขึ้น