การพัฒนาผลิตภัณฑ์สครับบอลจากสารสกัดใบพลู

บทคัดย่อ

บทนำและวัตถุประสงค์: ปัญหาของกลิ่นเท้า ถึงแม้จะไม่มีความรุนแรง แต่ส่งผลต่อบุคลิกภาพ และความมั่นใจของผู้ที่มีปัญหา ซึ่งปัจจุบันผลิตภัณฑ์ทางเลือกจากธรรมชาติที่ช่วยระงับกลิ่นเท้ายังมีค่อนข้างน้อย การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus epidermidis ของสารสกัดจากใบพลู พัฒนาผลิตภัณฑ์สครับบอลลดกลิ่นเท้าจากสารสกัดใบพลู ศึกษาฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย S. epidermidis ของผลิตภัณฑ์ และศึกษาความพึงพอใจของการใช้ผลิตภัณฑ์

วิธีการศึกษา: ทดสอบฤทธิ์ต้านเชื้อด้วยวิธี disc diffusion และ Broth microdilution และนำค่าความเข้มข้นของสารสกัดใบพลูมาพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อมาพัฒนาตำรับสครับบอลขัดผิว ทดสอบความคงตัวทางชีวภาพ และนำไปทดลองใช้ในกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 40 คน คัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ได้แก่ แบบประเมินความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการศึกษา: สารสกัดหยาบจากใบพลู ไม่พบค่า Inhibition zone เมื่อทดสอบด้วยวิธี disc diffusion แต่แสดงค่า Minimal Inhibitory Concentration (MIC) เท่ากับ 375 µg/ml และมีค่า Minimal Bactericidal Concentration (MBC) เท่ากับ 1,500 µg/ml เมื่อทดสอบด้วยวิธี Broth microdilution และพบว่าผลิตภัณฑ์ตำรับที่ 2 ซึ่งประกอบด้วย Transparent Glycerin Soap base, Polyethylene Glycol, Coconut Oil, Sodium Lauryl Sulfate, Glydant, Acetic acid Luffa Scrub มีความคงตัวเหมาะสมที่สุดซึ่งมีค่า Inhibition zone เท่ากับ 6.88 ± 0.26 mm. หลังการทดลองใช้ผลิตภัณฑ์ในกลุ่มตัวอย่าง มีความพึงพอใจโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก ( = 4.32 ± 0.54)

อภิปรายผล: ใบพลูมีสารสำคัญกลุ่ม Phenols เช่น Eugenol และ Chavicol ซึ่งปริมาณการใช้สารสกัดในระดับความเข้มข้นของ 1,500 µg/ml เป็นปริมาณต่ำสุดที่สามารถยับยั้งเชื้อได้ นอกจากนี้ส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์สครับบอลที่ประกอบด้วย glydant และ polyethylene glycol ยังมีส่วนช่วยเพิ่มการออกฤทธิ์ยับยั้งเชื้อและรักษาความคงตัวด้านการปนเปื้อนเชื้อจุลชีพ ตำรับที่มีส่วนประกอบของ Transparent Glycerin Soap base ปริมาณ 26.25% เป็นตำรับที่มีความคงตัวทางกายภาพ และมีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อเมื่อเก็บที่อุณหภูมิห้องเป็นระยะเวลา 30 วัน ซึ่งภาพความพึงพอใจรวมของรูปแบบการใช้งานอยู่ในระดับมาก

ข้อสรุป และข้อเสนอแนะ: ผลิตภัณฑ์สครับบอลจากใบพลูสามารถเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้ที่สนใจผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติในการแก้ปัญหากลิ่นเท้า เป็นส่วนช่วยสนับสนุนให้เกิดการใช้ และเห็นคุณค่าของพืชสมุนไพรท้องถิ่น และสามารถนำไปเป็นแนวทางในการพัฒนาต่อยอดเชิงพาณิชย์ต่อไป