การศึกษาลักษณะทางมหภาค และลักษณะทางจุลภาคของสันพร้าหอม

บทคัดย่อ

บทนำและวัตถุประสงค์ สันพร้าหอม มีสรรพคุณตามตำรายาโบราณใช้ใบ เป็นยาแก้ไข้พิษ แก้ไข้หวัด ถอนพิษไข้ และยาหอมชูกำลัง และเป็นสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ กลุ่มยาแก้ไข้ ตำรับยาเขียวหอม การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทางมหภาค และลักษณะทางจุลภาคของใบและลำต้นสันพร้าหอม (Eupatorium fortunei Turcz. วงศ์ Compositae)

วิธีการศึกษา นำตัวอย่างใบมาศึกษาลักษณะทางมหภาค โดยรูปร่างลักษณะ สี กลิ่น และรส ศึกษาลักษณะทางจุลภาค โดยดูลักษณะโครงสร้างเนื้อเยื่อภายใต้กล้องจุลทรรศน์

ผลการศึกษา ผลการศึกษาลักษณะทางมหภาคพบ ส่วนของใบและลำต้นแห้ง สีน้ำตาลปนเขียว เนื้อใบบาง แตกหักง่าย มีกลิ่นอ่อน รสขมเล็กน้อย ลักษณะทางจุลภาคพบ เนื้อเยื่อภาคพื้นผิวใบด้านบน เนื้อเยื่อภาคพื้นผิวใบด้านล่าง ภาคตัดตามขวางแผ่นใบ ภาคตัดตามขวางเส้นกลางใบ ภาคตัดตามขวางก้านใบ ภาคตัดตามขวางลำต้น ชิ้นส่วนเนื้อเยื่อผงยาใบและก้านใบ และชิ้นส่วนเนื้อเยื่อผงยาลำต้น นำเสนอเป็นภาพถ่ายสีและภาพวาดภายใต้กล้องจุลทรรศน์โดยใช้ชุดถ่ายภาพและชุดวาดภาพที่ต่อกับกล้องจุลทรรศน์

อภิปรายผล เนื่องจากสันพร้าหอมใช้ส่วนใบเป็นเครื่องยา การเก็บอาจมีส่วนอื่นปนมา จึงต้องทำการศึกษาส่วนอื่นด้วย เช่น ก้านใบ และลำต้น เพื่อให้มีข้อมูลลักษณะทางจุลภาคเพิ่มขึ้น โดยมีการบันทึกผลด้วยการวาดภาพและถ่ายภาพภายใต้กล้องจุลทรรศน์ที่มีความทันสมัยมากขึ้น สามารถวาดและถ่ายภาพตามความเป็นจริงของเนื้อเยื่อนั้น ๆ ได้

ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ การศึกษานี้จะทำให้ได้ข้อมูลลักษณะทางมหภาค และลักษณะจุลภาคของใบและลำต้นสันพร้าหอม สามารถนำข้อมูลไปใช้เป็นส่วนหนึ่งในการจัดทำข้อกำหนดมาตรฐานทางเภสัชเวท การพิสูจน์เอกลักษณ์ และการควบคุมคุณภาพเพื่อสนับสนุนการจัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย (Thai Herbal Pharmacopoeia) และงานบริการตรวจวิเคราะห์ได้