การศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผล ผลข้างเคียงและคุณภาพชีวิต ของยาธาตุบรรจบกับยาไซเมทิโคน ในผู้ป่วยที่มีอาการท้องอืดไม่ทราบสาเหตุ ของสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 6 รอบ พระชนมพรรษา จังหวัดปทุมธานี

บทคัดย่อ

บทนำและวัตถุประสงค์ ในปัจจุบันโรคดีสเปปเซีย เป็นภาวะที่สามารถพบได้บ่อยที่สุดในโรคระบบทางเดินอาหาร ในเวชปฏิบัติปฐมภูมิ จะเป็นผู้ป่วย Functional Dyspepsia (FD) การศึกษานี้จึงต้องการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผล ผลข้างเคียง และคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยจากการใช้ยาธาตุบรรจบกับยาไซเมทิโคน ในผู้ป่วยที่มีอาการท้องอืดไม่ทราบสาเหตุ ซึ่งเป็นยาที่มีการสั่งจ่ายเพื่อรักษาอาการท้องอืด โดยหวังว่าผลการศึกษาที่ได้จะเป็นข้อมูลสำคัญที่สนับสนุนให้มีการใช้ยาธาตุบรรจบในการรักษาอาการท้องอืดต่อไป  

วิธีการศึกษา การศึกษาครั้งนี้เป็นเชิงทดลองทางคลินิก (clinical trial) กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยที่มีอาการท้องอืดเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลองที่ได้รับยาธาตุบรรจบ และกลุ่มควบคุมซึ่งได้รับยาไซเมทิโคน ยาทั้งสองชนิด รับประทานครั้งละ 1 แคปซูล ก่อนอาหาร กลุ่มละ 40 คน เป็นเวลา 7 วัน โดยใช้แบบสอบถามการประเมิน Severity of Dyspepsia Assessment (SODA) แบบประเมิน Naranjo’s algorithm และแบบประเมินคุณภาพชีวิตขององค์การอนามัยโลกชุดย่อ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติพรรณนา คำนวณสถิติพื้นฐาน paired Samples t-test และ independent samples t-test

ผลการศึกษา การเปรียบเทียบประสิทธิผลการใช้ยาธาตุบรรจบและยาไซเมทิโคน ในการรักษาผู้ป่วยก่อนและหลังรับประทาน ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001) โดยกลุ่มที่ได้รับยาธาตุบรรจบมีค่าการประเมินอาการระหว่างก่อนและหลังรับประทานยาไม่แตกต่างกันไปกว่ากลุ่มที่ได้รับยาไซเมทิโคน โดยมีค่าเฉลี่ย -5.32 ± 3.63  คะแนน และ -7.82 ± 2.89 คะแนน ตามลำดับ ซึ่งทั้งสองกลุ่มมีผลข้างเคียงจากการใช้ยาธาตุบรรจบและยาไซเมทิโคน คือ หิวบ่อย ร้อยละ 22.5 และ 10 ตามลำดับ นอนไม่หลับ ร้อยละ 0  และ 10  ตามลำดับ ผลคะแนนคุณภาพชีวิตโดยรวมระหว่างก่อนและหลังรับประทานยาทั้งสองกลุ่มอยู่ในเกณฑ์ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยมีค่าเฉลี่ย 9.82 ± 3.38 คะแนน และ 8.57 ± 3.30 คะแนน ตามลำดับ

อภิปรายผล จากผลการเปรียบเทียบประสิทธิผลการใช้ยาธาตุบรรจบและยาไซเมทิโคนในการรักษาผู้ป่วยที่มีอาการท้องอืดไม่ทราบสาเหตุ ก่อนและหลังรับประทาน ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) การศึกษาผลข้างเคียงการใช้ยาธาตุบรรจบพบว่ามีอาการหิวบ่อยและท้องผูก ส่วนการใช้ยาไซเมทิโคนพบว่ามีอาการปวดเมื่อยและนอนไม่หลับ โดยผลคะแนนคุณภาพชีวิตโดยรวมระหว่างก่อนและหลังรับประทานยาทั้งสองกลุ่มอยู่ในเกณฑ์ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.01)

ข้อสรุป ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า สามารถเลือกใช้ยาธาตุบรรจบเป็นยาลำดับแรก ในการบรรเทาอาการท้องอืดไม่ทราบสาเหตุทดแทนยาไซเมทิโคนได้ และผลข้างเคียงที่พบต้องมีการศึกษาทางคลินิกในระยะยาวร่วมด้วย