ข้อมูลเชิงประจักษ์เพื่อสนับสนุนการใช้ตำรับยาทาพระเส้นในโรคข้อเสื่อม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ตำรับยาทาพระเส้นเป็นตำรับยาขนานที่ 58 ที่บันทึกไว้ในตำราพระโอสถพระนารายณ์ มีการใช้ในการแพทย์แผนไทยมาตั้งแต่สมัยอยุธยา สรรพคุณ ใช้แก้เส้นที่ผิดปกติ ลมอัมพาต ปัตคาด กล่อน ตะคริว จับโปง และเมื่อยขบต่าง ๆ ปัจจุบันมีการนำมาใช้ในโรคข้อเสื่อมในรูปแบบของยาใช้ภายนอก ตำรับยานี้ ประกอบด้วยตัวยา 13 สิ่ง ตามสัดส่วนจากมากไปน้อย ได้แก่ ใบมะคำไก่ ใบขี้เหล็ก ใบตองแตก ตะไคร้หอม ใบมะขาม ใบเลี่ยน กระชาย กระเทียม ข่า พริกไทย มหาหิงคุ์ (สะตุ) ยาดำ (สะตุ) และหอมแดง จากรายงานการศึกษาที่ผ่านมา มีการศึกษาฤทธิ์ทางชีวภาพ การวิจัยทางคลินิกของยาทาพระเส้น และการพัฒนาผลิตภัณฑ์ในรูปแบบต่าง ๆ ทั้งครีม เจล และบาล์ม บทปริทัศน์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับตำรับยาทาพระเส้น รวมทั้งการศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา โดยเฉพาะฤทธิ์ต้านการอักเสบและระงับอาการปวดของสมุนไพรในตำรับยาทาพระเส้น และสรรพคุณของตัวยาสมุนไพรในการแพทย์แผนไทย เพื่อให้ทราบว่ายังมีงานวิจัยใดที่ควรศึกษาเพิ่มเติม ด้วยวิธีการสืบค้นจากฐานข้อมูล ตำราวิชาการ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง โดยคัดเลือกเฉพาะงานวิจัยต้นฉบับ ผลการศึกษาพบว่า สมุนไพรในตำรับยาทาพระเส้นมีสรรพคุณตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย สอดคล้องกับการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา สามารถใช้รักษาในผู้ป่วยที่มีอาการปวดตามข้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีความปลอดภัยในการใช้ยา ดังนั้น ตำรับยาทาพระเส้นจึงเป็นอีกแนวทางในการรักษาโรคข้อเสื่อมทางการแพทย์และสาธารณสุขได้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
(1) Labsombatsiri K, Boontanon N. Bureau of elderly health annual report. Nonthaburi: Department of Health, Ministry of Public Health; 2021. (in Thai)
(2) Ariuea S. Osteoarthritis of the knee prevention. [Internet]. 2021 [cited 2022 Apr 6]; Available from: https://www.thairath.co.th/lifestyle/health-and-beauty/2148045 (in Thai)
(3) Chaiamnuay P, Darmawan J, Muirden KD, Assawatanabodee P. Epidemiology of rheumatic disease in rural Thailand: a WHO-ILAR COPCORD study. Community Oriented Programme for the Control of Rheumatic Disease. J Rheumatol. 1998;25(7):1382-7.
(4) Health Intervention and Technology Assessment Program (HITAP). The survey results project of Thai elderly health report. Nonthaburi: Department of Health, Ministry of Public Health; 2013. (in Thai)
(5) HRH Princess Maha Chakri Sirindhorn Medical Center. Osteoarthritis. [Internet]. [cited 2022 Apr 6]; Available from: http://med.swu.ac.th/msmc/opd_ortho/index.php/using-joomla/extensions/components/content-component/article-categories/159-activity3 (in Thai)
(6) Pichian S, Chawalit M, Jirawong W. Narayana pharmacopeia. In: Pichian S, editors. King Narai’s Formulary. 4th ed. Bangkok: Amarin; 2017. p. 18. (in Thai)
(7) Department of Thai Traditional and Alternative Medicine, Ministry of Public Health. National Thai traditional medicine formulary 2021 edition. 1st ed. Bangkok: Samcharoen Panich (Bangkok) Co., Ltd.; 2021. 509 p. (in Thai)
(8) Thai Traditional Medicine Promotion Foundation Ayurved College (Jevaka Komarapaj). Original Thai medical textbook (Phatthayasat Songkhro conservation edition). 1st ed. Bangkok: Supavanich Printing Co., Ltd.; 2007. 456 p. (in Thai)
(9) Maneekul A, Samranjit K. Thai pharmacy of traditional medicine formulas (Department of Health Service Support, Ministry of Public Health). Nonthaburi: The Agricultural Cooperative Federation of Thailand Limited; 1998. 277 p. (in Thai)
(10) Wutthamavej W. Comprehend of Thai pharmacy and herbal properties. 4th ed. Bangkok: Silpa Siam Packaging & Printing Co., Ltd.; 2015. 224 p. (in Thai)
(11) Winitchai S, Wutthipapornkul P. Anti-inflammatory and antioxidant activities of herbs in Ya Ta Pra-Sen Recipe in King Narai’s formulary and developed. Nation herb expo 13th; 2016 Aug 31-Sep 4; IMPACT Arena, Exhibition and Convention Center, Muang Thong Thani, Nonthaburi; 2016. (in Thai)
(12) Thokhelang J, Jaisin D, Kornkaew K, editors. Gel preparation development from Thai medicinal formularies for analgesic of Narayana Pharmacopeia. The 1st National Conference on Health Sciences Research and Innovation: Knowledge Transformation towards Thailand 4.0; 2017 Dec 7-8; School of Health Science, Mae Fah Luang University, Chiangrai; 2017. (in Thai)
(13) Winitchai S, Wutthipapornkul P, inventors; Biodiversity-based economy development office (BEDO), assignee. Balm product with herbs extract of Ya Tha-Pra-Sen recipe in the King Narai’s formulary. Thailand patent 14278. 2018 Aug 29. Available from: https://patentsearch.ipthailand.go.th/DIP2013/view_public_data.php?appno=11526800188 (in Thai)
(14) Winitchai S, Wutthipapornkul P, inventors; Biodiversity-based economy development office (BEDO), assignee. Cream product with herbs extract of Ya Tha-Pra-Sen recipe in the King Narai’s Formulary. Thailand patent 14279. 2018 Aug 29. Available from: https://patentsearch.ipthailand.go.th/DIP2013/view_public_data.php?appno=11526800189 (in Thai)
(15) Na Roi-et M, Buakoom P, Jitwuttiwas P, Wanthong U. Preliminary effectiveness of Ya-Tha-Pra-Sen for pain reducing in Thai traditional diagnosis of Lom-Jub-Pong-Hang-Kao. J Thai Trad Alt Med. 2019;17(3):447-59. (in Thai)
(16) Kanokkangsadal P, Waipradab M, Toonsakul P, Kanlamyai K, Khunanake R, Itharat A. Clinical efficacy and safety of Ya-Ta-Pra-Sen in treating primary osteoarthritis of knee compared with analgesic cream an open label randomized controlled trial. Thai Journal of Pharmacy Practice. 2020;12(3):880-90.
(17) Meekai N, Junto E, Saelee K, Komnaisak K. Efficacy of Ya-Tha-Pra-Sen in relieving frozen shoulder pain. Journal of Traditional Thai Medical Research. 2021;7(2):17-29.
(18) Reanmongkol W, Noppapan T, Subhadhirasakul S. Antinociceptive, antipyretic, and anti-inflammatory activities of Putranjiva roxburghii Wall. leaf extract in experimental animals. J Nat Med. 2009;63(3):290-6.
(19) Dhivya SM, Kalaichelvi K. A study on traditional medicinal plants of Pillur Beat (Pillur slope RF and Nellithurai RF), Karamadai range, Coimbatore district, Tamil Nadu. Journal of Pharmaceutical and Biological Research. 2016;4(2):39-51.
(20) Mownika S, Sharmila S, Ramya EK. Documentation of ethnomedicinal plants used for treating rheumatoid arthritis disorder by Aboriginal communities of Manar beat, Karamadai Range, Western Ghats, India. Indian Journal of Ecology. 2021;48(1):75-84.
(21) Nsonde Ntandou GF, Etou Ossibi AW, Elion Itou RDG, Boumba SL, Ouamba JM, Abena AA. Laxative, anti-inflammatory and analgesic effects of Cassia siamea Lam. (Fabaceae) leaves aqueous extract. Journal of Pharmacy and Biological Sciences. 2013;13(1):6-15.
(22) Lalitha P, Gayathiri P. In vitro anti-inflammatory and phytochemical properties of crude ethyl acetate extract of Baliospermum montanum Leaf (Muell–Arg). African Journal of Biotechnology. 2013;12(39):5743-8.
(23) Puwaphut R, Srichuay W, Yusuh M. A comparative study of bioactive compounds of leaf and shoot of citronella grass collected from Narathiwas area. Princess of Naradhiwas University Journal. 2020;9(1):136-42.
(24) Abena AA, Gbenou JD, Yayi E, Moudachirou M, Ongoka RP, Ouamba JM, Silou T. Comparative chemical and analgesic properties of essential oils of Cymbopogon nardus (L) Rendle of Benin and Congo. Afr J Tradit Complement Altern Med. 2007;4(3):267-72.
(25) Bhadoriya SS, Mishra V, Raut S, Ganeshpurkar A, Jain SK. Anti-inflammatory and antinociceptive activities of a hydroethanolic extract of Tamarindus indica leaves. Sci Pharm. 2012;80(3):685-700.
(26) Akor ST, Wampana OB, Sodipo A. Antinociceptive and anti-inflammatory activities of the aqueous leaf extract of Tamarindus indica L. in albino rats. Journal of Plant Studies. 2015;4(2):44-56.
(27) Goyal B, Alok S, Jain SK, Verma A. Evaluation of analgesic activity of ethanolic extract of Tamarindus indica leaves on experimental animal model. Int J Pharm Sci Res. 2013;4(5):1994-7.
(28) Akacha M, Lahbib K, Remadi MD, Boughanmi NG. Antibacterial, antifungal and anti-inflammatory activities of Melia azedarach ethanolic leaf extract. Bangladesh J Pharmacol. 2016;11:666-74.
(29) Mohammed R, Afsana K, Niaj M, Prashanta KN, Sadar Uddin AK, Shahadat H, Mostafi JM, Rownak J. A randomized survey of medicinal plants used by folk medicinal healers of Sylhet Division, Bangladesh. Advances in Natural and Applied Sciences. 2010;4(1):52-62.
(30) Isa NM, Abdelwahab SI, Mohan S, Abdul AB, Sukari MA, Taha ME, Syam SE, Narrima P, Cheah SCh, Ahmad S, Mustafa MR. In vitro anti-inflammatory, cytotoxic and antioxidant activities of boesenbergin A, a chalcone isolated from Boesenbergia rotunda (L.) (fingerroot). Braz J Med Biol Res. 2012;45(6):524-30.
(31) Tuchinda P, Reutrakul V, Claeson P, Pongprayoon U, Sematong T, Santisuk T, Taylor WC. Anti-inflammatory cyclohexenyl chalcone derivatives in Boesenbergia pandurata. Phytochemistry. 2002;59(2):169-73.
(32) Gu X, Wu H, Fu P. Allicin attenuates inflammation and suppresses HLA-B27 protein expression in ankylosing spondylitis mice. Biomed Res Int. 2013;2013:171573.
(33) Moosavian SP, Paknahad Z, Habibagahi Z, Maracy M. The effects of garlic (Allium sativum) supplementation on inflammatory biomarkers, fatigue, and clinical symptoms in patients with active rheumatoid arthritis: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Phytother Res. 2020;34(11):2953-62.
(34) Yu ES, Min HJ, Lee K, Lee MS, Nam JW, Seo EK, Hong JH, Hwang ES. Anti-inflammatory activity of p-coumaryl alcohol-gamma-O-methyl ether is mediated through modulation of interferon-gamma production in Th cells. Br J Pharmacol. 2009;156(7):1107-14.
(35) Venuturumilli LK, Venuturumilli RS, Kondaveti S. Anti inflammatory activity of Alpinia galanga in experimental animals. Journal of Evidence Based Medicine and Healthcare. 2015;2(13):1950-4.
(36) Acharya SD, Ullal SD, Padiyar S, Rao YD, Upadhyaya K, Pillai D, Raj V. Analgesic effect of extracts of Alpinia galanga rhizome in mice. Zhong Xi Yi Jie He Xue Bao. 2011;9(1):100-4.
(37) Bang JS, Oh DH, Choi HM, Sur BJ, Lim SJ, Kim JY, Yang HI, Yoo MCh, Hahm DH, Kim KS. Anti-inflammatory and antiarthritic effects of piperine in human interleukin 1β-stimulated fibroblast-like synoviocytes and in rat arthritis models. Arthritis Res Ther. 2009;11(2):R49
(38) Ying X, Chen X, Cheng S, Shen Y, Peng L, Xu HZ. Piperine inhibits IL-β induced expression of inflammatory mediators in human osteoarthritis chondrocyte. Int Immunopharmacol. 2013;17(2):293-9.
(39) Bukhari IA, Alhumayyd MS, Mahesar AL, Gilani AH. The analgesic and anticonvulsant effects of piperine in mice. J Physiol Pharmacol. 2013;64(6):789-94.
(40) Bagheri SM, Hedesh ST, Mirjalili A, Dashti MH. Evaluation of anti-inflammatory and some possible mechanisms of antinociceptive effect of Ferula assa foetida oleo gum resin. J Evid Based Complementary Altern Med. 2016;21(4):271-6.
(41) Bagheri SM, Dashti-R MH, Morshedi A. Antinociceptive effect of Ferula assa-foetida oleo-gum-resin in mice. Res Pharm Sci. 2014;9(3):207-12
(42) Sathanoun S, editors. Acute toxicity testing of YA-DAM and YA-DAM-SA-TU by using Brine shrimp lethality assay. Graduate school conference; 2019; Suan Sunandha Rajabhat University. Bangkok: 2019.
(43) Agung VL, Mappiasse AA, Wahab S, Alam G, Cangara MH, Patellongi I. Anti-inflammatory effect of Aloe Vera (L) Burm. F. on COX-2 and histamine expression in mice skin exposed to UVB. American Journal of Clinical and Experimental Medicine. 2016;4(4):94-7.
(44) Werawattanachai N, Kaewamatawong R, Junlatat J, Sripanidkulchai B. Anti-inflammatory potential of ethanolic bulb extract of Allium ascalonicum. Journal of science and technology, Ubon Ratchathani University. 2015;17(2):63-8.
(45) Mohammadi-Motlagh HR, Mostafaie A, Mansouri K. Anticancer and anti-inflammatory activities of shallot (Allium ascalonicum) extract. Arch Med Sci. 2011;7(1):38-44.
