การพัฒนายาเก่าเพื่อใช้รักษาโควิด-19
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การระบาดของโควิด-19 ส่งผลกระทบต่อผู้ป่วยและผู้เสียชีวิตที่มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างน่าวิตกทั่วโลก อัตราการเสียชีวิตประมาณ 1.4% ผู้ที่มีอายุ 80 ปี ขึ้นไป มีโอกาสเสียชีวิตสูงถึง 14.8% ในสถานการณ์ที่มีการระบาดของโควิด-19 ไปทั่วโลกเช่นนี้ จำเป็นต้องมีการค้นหายาใหม่เพื่อใช้ในการต่อสู้กับการระบาดของโรคใหม่ หากว่าการต้องเริ่มพัฒนายาใหม่จะต้องใช้เวลานานหลายปี การนำยาที่ได้รับการอนุมัติสำหรับโรคอื่นมาพัฒนาต่อ (re-purposed drug) จึงกลายเป็นกลยุทธ์ในการตอบสนองต่อโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ได้อย่างทันท่วงที มียาหลายชนิดได้รับการคัดเลือกให้พัฒนาต่อเพื่อเป็นยาสำหรับรักษาโควิด-19 เช่น ยามาลาเรีย (คลอโรควิน และไฮดร็อกซีคลอโรควิน) ยาถ่ายพยาธิ (ไอเวอร์เม็กติน) ยาแก้ไข้หวัดใหญ่ (ฟาวิพิราเวียร์) และ สมุนไพรฟ้าทะลายโจร เป็นต้น สำหรับยามาลาเรียมีหลักฐานพอเพียงที่องค์การอนามัยโลกแนะให้เลิกใช้ ส่วนยาตัวอื่นหลักฐานที่มีอยู่ในปัจจุบันส่วนใหญ่ยังมีความน่าเชื่อถือในระดับต่ำทำให้ไม่สามารถสรุปผลของประสิทธิภาพและความปลอดภัยของยาเหล่านี้ได้สำหรับการนำมาใช้รักษาโรคโควิด-19 เนื่องจากการศึกษาส่วนใหญ่มีการวัดผลการทดลองที่ไม่แม่นยำ มีช่วงความเชื่อมั่นที่กว้าง และมีขนาดของตัวอย่างน้อย รวมทั้งมีความกังวลเกี่ยวกับความเสี่ยงของอคติจากรูปแบบการศึกษา คุณภาพของงานวิจัยเพื่อการพัฒนายาที่นำกลับมาใช้ใหม่ควรมีคุณภาพเทียบเท่ากับการพัฒนายาใหม่ ข้อมูลควรแสดงให้เห็นถึงประสิทธิผลและความปลอดภัยของยาอย่างสิ้นสงสัย ความถูกต้องทางวิทยาศาสตร์และจริยธรรมของการวิจัยทางคลินิกจึงเป็นสิ่งจำเป็น การศึกษาในอนาคตควรเน้นที่คุณภาพและการออกรูปแบบการศึกษา แบบการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุมแบบปกปิด (double-blinded, randomized-controlled trial: RCT) และเลือกตัววัดผลให้เหมาะกับผู้ป่วยที่มีระดับความรุนแรงที่ต่างกันไป และอาจต้องมีการศึกษาหาขนาดยาเพื่อกำหนดขนาดยาที่เหมาะสมสำหรับโรคโควิด-19 บทความนี้นำเสนอการศึกษาที่สำคัญทางคลินิกของยาต้านไวรัสที่พัฒนามาจากยาอื่นที่มีการนำมาใช้ในประเทศไทย ทั้งที่ยอมรับอย่างเป็นทางการ หรือที่มีการใช้โดยความเชื่อของคนทั่วไป เพื่อเป็นข้อมูลช่วยในการตัดสินใจเลือกใช้ หรือเลิกใช้ หรือเลือกพัฒนายาเหล่านี้ต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Plipat T. 80% of COVID-19 patients present with mild symptoms and 30% of these patients are asymptomatic
only 20% need hospitalization. [Internet]. 2020 [cited 2021 Jul 20]; Available from: https://www.hfocus.org/
content/2020/04/18886 (in Thai)
WHO. COVID-19 clinical management: living guidance. [Internet]. 2021 [cited: 2021 Jun 26]; Available
from: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-clinical-2021-1.
Siddiqi H, Mehra MR. COVID-19 illness in native and immunosuppressed states: A clinical -therapeutic staging
proposal. J Heart Lung Transplant. 2020;39(5):405-7.
Zhou F, Yu T, Du R, Fan G, Liu Y, Liu Z, Xiang J, Wang Y, Song B, Gu X, Guan L, Wei Y, Li H, Wu X, Xu J, Tu
S, Zhang Y, Chen H, Cao B. Clinical course and risk factors for mortality of adult in patients with COVID-19
in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet. 2020;395 (10229):1054-62.
Liu B, Li M, Zhou Z, Guan X, Xiang Y. Can we use interleukin-6 (IL-6) blockage for coronavirus disease 2019
(COVID-19)-induced cytokine release syndrome (CRS)?. J Autoimmun. 2020;111:102452
The U.S. Food and Drug Administration. FDA approves first treatment for COVID-19. [Internet]. FDA News
release October 22, 2020. [cited 2021 Jul 20]; Available from: https://www.fda.gov/news-events/pressannouncements/fda-approves-first-treatment-covid-19
NIH. COVID-19 treatment guidelines. [Internet]. 24May 2021. [cited: 2021 May 30]; Available from: https://
www.covid19treatmentguidelines.nih.gov/therapeuticmanagement/.
White NJ. Guidelines should not pool evidence from uncomplicated and severe COVID-19. Lancet.
;397:1262-3.
Lu H. Drug treatment option for the 2019-new coronavirus (2019-nCoV). Biosci Trends. 2020;14(1):69-71.
Sanders JM, Monogue ML, Jodlowski TZ, Cutrell JB. Pharmacologic treatments for coronavirus disease 2019
(COVID-19): a review. JAMA. 2020;323(18):1824-36.
Dos Santos WG. Natural history of COVID-19 and current knowledge on treatment therapeutic options. Biomed & Pharmacother. 2020;129(8):110493.
Caly L, Druce JD, Catton MG, Jans DA, Wagstaff KM. The FDA-approved drug ivermectin inhibits the replication
of SARS-CoV-2 in vitro. Antiviral Res. 2020;178:104787.
Kanjanasirirat P, Suksatu A, Manopwisedjaroen S, Munyoo B, Tuchinda P, Jearawuttanakul K, Seemakhan
S, Charoensutthivarakul S, Wongtrakoongate P, Rangkasenee N, Pitiporn S, Waranuch N, Chabang N,
Khemawoot P, Sa-Ngiamsuntorn K, Pewkliang Y, Thongsri P, Chutipongtanate S, Hongeng S, Borwornpinyo
S, Thitithanyanont A. High-content screening of Thai medicinal plants reveals Boesenbergia rotunda extract
and its component panduratin A as anti-SARS-CoV-2 agents. Sci Rep. 2020;10(1):19963.
FDA News Release. Coronavirus (COVID-19) Update:FDA revokes emergency use authorizaition for chloroquine and hydroxychloroquine. [Internet]. June 2020 [cited 2021 Jun 26]; Available from: https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/coronavirus-covid-19-update-fda-revokes-emergency-use-authorizationchloroquine-and.
Matichon online. Dr. Surachoke Tangwiwat, FDA warns not to use ivermectin to treat COVID-19. [Internet].
Jun 30, 2021 [cited 2021 Jun 30]; Available from: https://www.matichon.co.th/covid19/covid19-alert/
news_2803628 (in Thai)
Department of medical service. Guidelines for medical practice, diagnosis, care and prevention of
hospital infections in the case of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). [Internet]. Jul 21, 2021 [cited
Jul 30]; Available from: https://covid19.dms.go.th/backend/Content/Content_File/Covid_Health/
Attach/25640625085440AM_CPG_COVID_v.15_n%2020210625.pdf (in Thai)
Sa-Ngiamsuntorn K, Suksatu A, Pewkliang Y, Thongsri P, Kanjanasirirat P, Manopwisedjaroen S, Charoensutthivarakul S, Wongtrakoongate P, Pitiporn S, Chaopreecha J, Kongsomros S, Jearawuttanakul K, Wannalo W, Khemawoot P, Chutipongtanate S, Borwornpinyo S, Thitithanyanont A, Hongeng S. Anti-SARS-CoV-2
Activity of Andrographis paniculata extract and its major component andrographolide in human lung epithelial
cells and cytotoxicity evaluation in major organ cell representatives. J Nat Prod. 2021;84(4):1261-70.
The Government Gazette, Volume 138, Special Section 120 Ngor, dated June 4, 2021. (in Thai)
Wang M, Cao R, Zhang L, Yang X, Liu J, Xu M, Shi Z, Hu Z, Zhong W, Xiao G. Remdesivir and chloroquine effectively inhibit the recently emerged novel coronavirus (2019-nCoV) in vitro. Cell Res. 2020;30(3):269–71
Beigel JH, Tomashek KM, Dodd LE, Mehta AK, Zingman BS, Kalil AC, Hohmann E, Chu HY, Luetkemeyer A, Kline
S, de Castilla DL, Finberg RW, Dierberg K, Tapson V, Hsieh L, Patterson TF, Paredes R, Sweeney DA, Short
WR, Touloumi G, Lye DC, Ohmagari N, Oh MD, Ruiz-Palacios GM, Benfield T, Fätkenheuer G, Kortepeter MG,
Atmar RL, Creech CB, Lundgren J, Babiker AG, Pett S, Neaton JD, Burgess TH, Bonnett T, Green M, Makowski
M, Osinusi A, Nayak S, Lane HC, ACTT-1 Study Group Members. Remdesivir for the treatment of Covid-19 -
final report. N Engl J Med. 2020;383(19):1813-26.
Spinner CD, Gottlieb RL, Criner GJ, Arribas López JR, Cattelan AM, Viladomiu AS, Ogbuagu O, Malhotra
P, Mullane KM, Castagna A, Chai LYA, Roestenberg M, Tsang OTY, Bernasconi E, Turnier PL, Chang SC,
SenGupta D, Hyland RH, Osinusi AO, Cao H, Blair C, Wang H, Gaggar A, Brainard DM, McPhail MJ,
Bhagani S, Ahn MY, Sanyal AJ, Huhn G, Marty FM, GS-US-540-5774 Investigators. Effect of remdesivir vs
standard care on clinical status at 11 days in patients with moderate COVID-19: A randomized clinical trial.
JAMA 2020;324(11):1048-57.
Goldman J, Lye DCB, Hui DS, Marks KM, Bruno R, Montejano R, Spinner CD, Galli M, Ahn MY, Nahass
RG, Chen YS, SenGupta D, Hyland RH, Osinusi AO, Cao H, Blair C, Wei X, Gaggar A, Brainard DM, Towner WJ,
Muñoz J, Mullane KM, Marty FM, Tashima KT, Diaz G, Subramanian A, GS-US-540-5773 Investigators. Remdesivir
for 5 or 10 days in patients with Severe Covid-19. N Engl J Med. 2020;383(19):1827-37
WHO Solidarity Trial Consortium, Pan H, Peto R, Henao-Restrepo AM, Preziosi MP, Sathiyamoorthy V, Karim QA, Alejandria MM, García CH, Kieny MP, Malekzadeh R,Murthy S, Reddy KS, Periago MR, Hanna PA, Ader F,
Al-Bader AM, Alhasawi A, Allum E, Alotaibi A, Alvarez-Moreno CA, Appadoo S, Asiri A, Aukrust P, Barratt-Due
A, Bellani S, Branca M, Cappel-Porter HBC, Cerrato N, Chow TS, Como N, Eustace J, García PJ, Godbole S,
Gotuzzo E, Griskevicius L, Hamra R, Hassan M, Hassany M, Hutton D, Irmansyah I, Jancoriene L, Kirwan
J, Kumar S, Lennon P, Lopardo G, Lydon P, Magrini N, Maguire T, Manevska S, Manuel O, McGinty S, Medina
MT, Rubio MLM, Miranda-Montoya MC, Nel J, Nunes EP, Perola M, Portolés A, Rasmin MR, Raza A, Rees H,
Reges PPS, Rogers CA, Salami K, Salvadori MI, Sinani N, Sterne JAC, Stevanovikj M, Tacconelli E, Tikkinen
KAO, Trelle S, Zaid H, Røttingen JA, Swaminathan S. Repurposed antiviral drugs for COVID-19 –interim WHO
solidarity trial results. N Engl J Med. 2021;384(6):497-511.
Wang Y, Zhang D, Du G, Du R, Zhao J, Jin Y, Fu S, Gao L, Cheng Z, Lu Q, Hu Y, Luo G, Wang K, Lu Y, Li H, Wang S,
Ruan S, Yang C, Mei C, Wang Y, Ding D, Wu F, Tang X, Ye X, Ye Y, Liu B, Yang J, Yin W, Wang A, Fan G, Zhou
F, Liu Z, Gu X, Xu J, Shang L, Zhang Y, Cao L, Guo T, Wan Y, Qin H, Jiang Y, Jaki T, Hayden FG, Horby PW,
Cao B, Wang C. Remdesivir in adults with severe COVID-19: a randomised, double-blind, placebo-controlled,multicentre trial. Lancet 2020;395(10236):1569-78.
National Institute of Health. Remdesivir: COVID-19 treatment guideline. [Internet]. April 21, 2021 [cited
July 5, 2021]; Available from: https://www.covid19treatmentguidelines.nih.gov/therapies/antiviral-therpay/
remdesivir/
Rochwerg B, Agarwal A, Zeng L, Leo Y-S, Appiah JA, Agoritsas T, Bartoszko J, Brignardello-Petersen R, Ergan
B, Ge L, Geduld H, Gershengorn HB, Manai H, Huang M, Lamontagne F, Kanda S, Kawano-Dourado L, Kurian L,
Kwizera A, Murthy S, Qadir N, Siemieniuk R, Silvestre MA, Vandvik PO, Ye Z, Zeraatkar D, Guyatt G. Remdesivir
for severe covid-19: a clinical practice guideline. BMJ. 2020;370:m2924.
World Health Organization. Therapeutics and COVID-19: living guideline. [Internet]. 2021 [cited July 10, 2021];
Available from: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-therapeutics-2021.2
Siemieniuk RAC, Bartoszko JJ, Ge L, Zeraatkar D, Izcovich A, Kum E, Pardo-Hernandez H, Qasim A, Martinez
JPD, Rochwerg B, Lamontagne F, Han MA, Liu Q, Agarwal A, Agoritsas T, Chu DK, Couban R, Cusano E,
Darzi A, Devji T, Fang B, Fang C, Flottorp SA, Foroutan F, Ghadimi M, Heels-Ansdell D, Honarmand K, Hou L, Hou
X, Ibrahim Q, Khamis A, Lam B, Loeb M, Marcucci M, McLeod SL, Motaghi S, Murthy S, Mustafa RA, Neary JD,
Rada G, Riaz IB, Sadeghirad B, Sekercioglu N, Sheng L, Sreekanta A, Switzer C, Tendal B, Thabane L, Tomlinson
G, Turner T, Vandvik PO, Vernooij RW, Viteri-García A, Wang Y, Yao L, Ye Z, Guyatt GH, Brignardello-Petersen
R. Drug treatments for COVID-19: living systematic review and network meta-analysis. BMJ. 2020;370:m2980
ClinicalTrial.gov. [Internet]. April 21, 2021 [cited July 5, 2021]; Available from: https://clinicaltrials.gov/ct2/results?recrs=&cond=Covid19&term=Remdesivir&cntry=&state=&city=&dist=
Bryant A, Lawrie TA, Dowswell T, Fordham EJ, Mitchell S, Hill SR, Tham TC. Ivermectin for prevention and
treatment of COVID-19 infection: a systematic review, meta-analysis, and trial sequential analysis to inform
clinical guidelines. Am J Ther. 2021;28(4):e434-60.
Schmith VD, Zhou J, Lobmer LRL. The approved dose of ivermectin alone is not ideal dose for the treatment
of COVID-19. Clin Pharmacol Ther. 2020;108(4):762-5.
Bangkok Business News. Quality of life team, Get to know Ivermectin, a parasitic drug repurposing to
anti-COVID drug Can it really help? [Internet]. 1 Jul 2021 [cited July 5, 2021]; Available from: https://www.
bangkokbiznews.com/news/detail/946317 (in Thai)
BBC News Thai. Ivermectin, a parasitic drug. [Internet]. March 28, 2021 [cited July 10, 2021]; Available from:
https://www.bbc.com/thai/international-56549526
Ivashchenko AA, Dmitriev KA, Vostokova NV, Azarova VN, Blinow AA, Egorova AN, Gordeev IG, Ilin AP, Karapetian RN, Kravchenko DV, Lomakin NV, Merkulova EA, Papazova NA, Pavlikova EP, Savchuk NP, Simakina
EN, Sitdekov TA, Smolyarchuk EA, Tikhomolova EG, Yakubova EV, Ivachtchenko AV. AVIFAVIR for treatment
of patients with moderate COVID-19: interim results of a phase II/III multicenter randomized clinical
trial. Clin.Infect. Dis. 2021;73(3):531-4.
Chen PJ, Chao CM, Lai CC. Clinical efficacy and safety of favipiravir in the treatment ofCOVID-19patients. J.Infect. 2021;82(5):186-230
Dabbous HM, El-Sayed MH, El Assal G, Elghazaly H, Ebeid FF, Sherief AF, Elgaafary M, Fawzy E, Hassany
SM, Riad AR, TagelDin MA. Safety and efficacy of favipiravir versus hydroxychloroquine in management
of COVID-19: A randomised controlled trial. Sci. Rep. 2021;11:1–7
Doi Y, Hibino M, Hase R, Yamamoto M, Kasamatsu Y, Hirose M, Mutoh Y, Homma Y, Terada M, Ogawa T,
Kashizaki F, Yokoyama T, Koba H, Kasahara H, Yokota K, Kato H, Yoshida J, Kita T, Kato Y, Kamio T, Kodama
N, Yujiro Uchida Y, Ikeda N, Shinoda M, Nakagawa A, Nakatsumi H, Horiguchi T, Iwata M, Matsuyama A,
Banno S, Koseki T, Teramachi M, Miyata M, Tajima S, Maeki T, Nakayama E, Taniguchi S, Lim CK, Saijo M,
Imai T, Yoshida H, Kabata D, Shintani A, Yuzawa Y, KondoM. A prospective, randomized, open-label trial
of early versus late favipiravir therapy in hospitalized patients with COVID-19. Antimicrob Agents Chemother.
;64e01897-20.
Khamis F, Naabi HA, Lawati AA, Ambusaidi Z, Sharji MA, Barwani UA, Pandak N, Balushi ZA, Bahrani MA,
Salmi IA, Al-Zakwani I. Randomized controlled open label trial on the use of favipiravir combined with inhaled
interferon beta-1b in hospitalized patients with moderate to severe COVID-19 pneumonia. Int. J. Infect. Dis
;102:538-43
Lou Y, Liu L, Yao H, Hu X, Su J, Xu K, Luo R, Yang X, He L, Lu X, Zhao Q, Liang T, Qiu Y. Clinical outcomes and plasma concentrations of Baloxavir Marboxil and favipiravir in COVID-19 patients: An exploratory randomized,
controlled trial. Eur. J. Pharmaceut.Sci. 2020;157:105631
Udwadia ZF, Singh P, Barkate H, Patil S, Rangwala S, Pendse A, Kadam J, Wu W, Caracta CF, Tandon M. Efficacy
and safety of favipiravir, an oral RNA-dependent RNA polymerase inhibitor, in mild-to-moderate
COVID-19: A randomized, comparative, open-label, multicenter, phase 3 clinical trial. Int. J. Infect. Dis.
;103:62-71
Zhao H, Zhu Q, Zhang C, Li J, Wei M, Qin Y, Chen G, Wang K, Yu J, Wu Z, Chen X, Wang G. Tocilizumab
combined with favipiravir in the treatment of COVID-19: A multi center trial in a small sample size. Biomed.
Pharmacother. 2021;133
Manabe T, Kambaysshi D, Akatsu H, Kudo K. favipiravir for the treatment of patients with COVID-19: a
systematic review and meta-analysis. BMC infect Dis 2021;21:489
Hassanipour S, Arab-Zozani M, Amani B, Heidarzad F, Fathalipour M, Martinez-de-Hoyo R. The efficacy
and safety of favipiravir in treatment of COVID-19: a systematic review and meta-analysis of clinical trials.
Sci Rep. 2021;11:11022.
Cai Q, Yang M, Liu D, Chen J, Shu D, Xia J, Liao X, Gu Y, Cai Q, Yang Y, Shen C, Li X, Peng L, Huang D, Zhang
J, Zhang S, Wang F, Liu J, Chen L, Chen S, Wang Z, Zhang Z, Cao R, Zhong W, Liu Y, Liu L. Experimental
treatment with favipiravir for COVID-19: an open-label control study. Engineering. 2020;6(10):1192-8
Doi K, Ikeda M, Hayase N, Moriya K, Morimura N, COVID-UTH Study Group. Nafamostat mesylate treatment
in combination with favipiravir for patients critically ill with Covid-19: a case series. Crit Care. 2020;24(1):392.
Yamamura H, Matsuura H, Nakagawa J, Fukuoka H, Domi H, Chujoh S. Effect of favipiravir and an
anti-inflammatory strategy for COVID-19. Crit Care. 2020;413(1):413.
Rattanaumpawan P, Jirajariyavej S, Lerdlamyong K, Palavutitotai N, Saiyarin J. Real-world experience with
favipiravir for treatment of COVID-19 in Thailand: Results from a multi-center observational study. medRxiv.
doi: 10.1101/2020.06.24.20133249.
Murohashi K, Hagiwara E, Kitayama T, Yamaya T, Higa K, Sato Y, Otoshi R, Shintani R, Okabayashi H, Ikeda
S, Niwa T, Nakazawa A, Oda T, Okuda R, Sekine A, Kitamura H, Baba T, Komatsu S, Iwasawa T, Kaneko, T,
Ogura T. Outcome of early-stage combination treatment with favipiravir and methylprednisolone for severe COVID-19 pneumonia: A report of 11 cases. Respir Investig. 2020;S2212–5345(20):30117–9.
Başaran NC, Uyaroğlu OA, Telli Dizman G, Özişik L, şahin TK, Taş Z, İnkaya AC, Sarahan S, Alp S, Apl
A, Metan G, Zarakol P, Guven GS, Oz SG, Topeli A, Uzun O, Akova M, Unal S. Outcome of non-critical
COVID-19 patients with early hospitalization and early antiviral treatment outside the ICU. Turk J Med Sci.
;51(2):411-20
Yaylaci S, Dheir H, Şenocak D, Genc AB, Kocayigit H, Çekiç D, Varim C, Aydin A, Koroglu M, Karabay O. The
effects of favipiravir on hematological parameters of covıd-19 patients. Rev Assoc Med Bras. 2020;66 Suppl
(Suppl 2):65–70.
Cáceres DD, Hancke JL, Burgos RA, Sandberg F, Wikman GK. Use of visual analogue scale measurements
(VAS) to assess the effectiveness of standardized Andrographis paniculata extract SHA-10 in reducing
the symptoms of common cold. A randomized double blind-placebo study. Phytomed. 1999;6(4):217-23.
Hancke J, Burgos R, Caceres D, Wikman GK. A doubleblind study with a new monodrug Kan Jang: decrease
of symptoms and improvement in the recovery from common colds. Phytothe Res 1995;9:559-62.
Malchior J, Palm S, Wikman GK. Controlled clinical study of standardized Andrographis paniculata extract
in common cold – a pilot trial. Phytomed. 1997;3(4):315-8.
Thamilikitkul V, Dechatiwongse T, Theerapong S, Chantrakul C, Boonroj P, Punkrut W, Espalakorn W,
Boontaeng N, Taechaiya S, Petcharoen S. Efficacy of Andrographis paniculata, Nees for pharyngotonsillitis
in adults. J Med Assoc Thailand. 1991;74(10)437-42.
Malchior J, Spassov AA, Ostrovskij OV, Bulanov AE, Wikman GK. Double-blind, placebo-controlled pilot and
phase III study of activity of standardized Andrographis paniculata herba Nees extract fixed combination (Kan
Jang) in the treatment of uncomplicated upper-respiratory tract infection. Phytomed. 2000;7(5):341-5.
Saxena RC, Singh R, Kumar P, Yadav SC, Negi MPS, Saxena VS, Joshua AJ, Vijayabalaji V, Goudar KS,
Venkateshwarlu K, Amit A. A randomized double blind placebo controlled clinical evaluation of extract
of Andrographis paniculata (KalmCold) in patients with uncomplicated upper respiratory tract infection.
Phytomed. 2009;17(3-4):178-85.
Gupta S, Mishra KP, Ganju L. Broad-spectrum antiviral properties of andrographolide. Arch Virol.
;162(3):611-23.
Puri A, Saxena R, Saxena RP, Saxena KC, Srivastava V, Tandon JS. Immunostimulant agents from Andrographis
paniculata. J Nat Prod. 1993;56(7):995-9.
Coon JT, Ernst E. Andrographis paniculata in the treatment of upper respiratory tract infections: a systematic
review of safety and efficacy. Plant Med. 2004;70:293-8.
Worakunphanich W, Thavorncharoensap M, Youngkong S, Thadanipon K, Thakkinstian A. Safety of Andrographis paniculata: a systematic review and meta-analysis. Pharmacoepidemiol Drug Safety. 2021;30(6):727-39.
Wang C, Sun S, Ding X. The therapeutic effects of traditional Chinese medicine on COVID-19: a narrative
review. Int J Clin Pharm. 2021;43(1):35-45.
Yearsley C. Thailand approves Asian herb andrographis to treat COVID-19. American Botanical Council, HerbalGram. 2021;129:35-7
Benjapolpitak A, Visitanon K, Sawangthum T, Thanirat T, Wanarat K. Short report on the use of Andrographis
panuculata as a treatment of COVID-19 patients. J Thai Trad Alt Med. 2021;19(1):229-33.
Zhang X-Y, Lv L, Zhou Y-L, Xie L-D, Xu Q, Zou XF, Ding Y, Tian J, Fan JL, Fan HW, Yang YX, Ye XQ. Efficacy
and safety of Xiyanping injection in the treatment of COVID-19: a multicenter, prospective, open-label
and randomized controlled trial. Phytother Res. 2021 Aug;35(8):4401-10.
Zhang W-X, Zhang Z-M, Zhang Z-Q, Wang Y, Zhou W. Andrographolide induced acute kidney injury: analysis
of 26 case reported in Chinese literature. Nephrology (Carlton). 2014;19(1):21-6.
