การสำรวจภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรในป่าครอบครัว อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร: กรณีศึกษา นายจวงจันทร์ อุสาพรหม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การสำรวจภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรในป่าครอบครัว มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้ภูมิปัญญาจากพืชสมุนไพรจากป่าครอบครัวของนายจวงจันทร์ อุสาพรหม ในอำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร โดยทำการลงพื้นที่สำรวจเก็บข้อมูลและสัมภาษณ์ข้อมูลจากผู้รู้ในพื้นที่ในระหว่างเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ พุทธศักราช 2562 แล้วนำข้อมูลที่ได้มาจำแนกประเภทตามการใช้ประโยชน์ ผลการสำรวจพรรณไม้ในป่าครอบครัวขนาด 12 ไร่ พบพันธุ์พืชทั้งหมด 76 ชนิด แบ่งการจำแนกตามวงศ์พืชได้ทั้งหมด 40 วงศ์ สำหรับวงศ์พืชที่พบมากที่สุด 3 ลำดับแรก คือ พืชวงศ์ Fabaceae พบจำนวน 9 ชนิด พืชวงศ์ Rubiaceae พบจำนวน 8 ชนิด และพืชวงศ์ Apocynacae พบจำนวน 4 ชนิด ตามลำดับ และแบ่งกลุ่มตามลักษณะการนำไปใช้ประโยชน์ได้ 6 ด้าน ได้แก่ (1) การใช้ประโยชน์เป็นสมุนไพร (2) การใช้ประโยชน์เป็นพืชผักพื้นบ้าน (3) การใช้ประโยชน์เป็นที่อยู่อาศัย เครื่องใช้ และเชื้อเพลิง (4) การใช้ประโยชน์เป็นผลไม้ตามฤดูกาล (5) การใช้ประโยชน์เป็นไม้ดอกไม้ประดับ (6) การใช้ประโยชน์เป็นพืชใช้สอยอื่น ซึ่งพบว่ามีพันธุ์พืชหลายชนิดที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายด้าน และการใช้ประโยชน์เป็นพืชสมุนไพรพบมากที่สุด จำนวน 38 ชนิด โดยส่วนใหญ่นำไปใช้ในการดูแลหญิงหลังคลอดและใช้บำรุงร่างกาย และพันธุ์พืชที่พบส่วนใหญ่สามารถนำไปใช้เป็นประโยชน์ได้ทุกฤดู ยกเว้นผลไม้ตามฤดูกาลที่จะได้ใช้ประโยชน์ในช่วงฤดูฝนและฤดูร้อน
Article Details
References
Sakham P. Participatory forest management: recommendations from the context of knowledge for biodiversity development in Nong Han watershed forest, Sakhonakorn province. Research and Development Journal, Loei Rajabhat University. 2016;11(supplement):41-50. (in Thai)
Department of Development of Thai Traditional and Alternative Medicine. The 1st national mother plan
for Thai herbs development. 1st ed. Samut Prakan: TS Interprint; 2016. 200. (in Thai)
Hermhuk S, Sungpalee W, Atnaseo C, Pothawong N, Sri-Ngernyuang K. Plants utilization of Tai Lue at Bann
Tapapao community forest Mae Tha District, Lamphun Province. Journal of Forestry. 2018;37(1):111-20. (in Thai)
Faculty of Pharmacy Mahidol University. Siam Phaisayaphruek. 2nd ed. Bangkok: Department of Pharmacy
Faculty of Pharmacy Mahidol University; 1995. 272. (inThai)
Pha Sri Thavorn Temple. Herbs Wat Pha Sri Thavorn In honor of 50 years reign. 1st ed. Bangkok: Swicharn
Printing; 1996. 150. (in Thai)
Subchareon P. Herbs in northeast national park. 1st ed. Bangkok: Thai Daily Printing; 2001. 223. (in Thai)
Royal Institute. Plant taxonomy, A (Kor) letter, Royal Institute. 1st ed. Bangkok: Peun Pim; 1995. 495. (in Thai)
Pongpangan S, Pooprasert S. Edible and poisonous plants in the Thai forest. 2nd ed. Bangkok: OS Printing
House; 1991. 176. (in Thai)
Matchacheep S. Medicinal plants. 2nd ed. Bangkok: Rungsil Printing (1997); 1999. 317. (in Thai)
Samitinan T. Name of plants of Thailand. 2nd ed. Bangkok: Funny Publishing; 1980. 379. (in Thai)
Pao-in T, Pao-in N. Interesting medicine tree. 1. Bangkok: Offset Press; 2001. 374. (in Thai)
Veesommai U, Kavduengtain P. Wild trees in Thailand I. 1st ed. Bangkok: HN Group Printing; 2004. 652. (in Thai)
Chuakun W, Chairmanthurak S, Janejittikul T. Encyclopedia of herbs, book no.5, northeast folk herbs. 1st ed.
Bangkok: Amarin Book Center; 2003. 191. (in Thai)
Wutthamavej W. Join in preserving Thai heritage: Encyclopedia of Thai medicines 1. 1st ed. Bangkok: Phetch
Printing; 2000. 288. (in Thai)
Wutthamavej W. Join in preserving Thai heritage: encyclopedia of herbs including Thai pharmaceutical
principles. 1st ed. Bangkok: Odeon Store Publisher; 1997. 626. (in Thai)
Tongboonkuea Y. Diversity and utilization of medicinal plants Tham Phet - Tham Thong forest park Takhlee
District, Nakhon Sawan Province. 1st ed. Nakhon Sawan: Office of Conservation Area 12 (Nakhon Sawan), Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation; 2008. 86. (in Thai)