การศึกษาปริมาณสารที่เกิดจากปฏิกิริยาในตำรับยาประสะไพลซึ่งเตรียมแบบลูกกลอนเปรียบเทียบกับชนิดบรรจุแคปซูล

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยสารที่เกิดจากปฏิกิริยา (artifacts) ในตำรับยาประสะไพลซึ่งเตรียมในรูปแบบยาลูกกลอนเปรียบเทียบกับยาแคปซูล โดยทำการเตรียมสารมาตรฐานของ สาร D (compound D),  สาร 1 (Artifact 1),  สาร 2 (Artifact 2) และ สาร 3 (Artifact 3) ด้วยวิธีทางเคมีสังเคราะห์  นำสารที่ได้มาพัฒนาวิธีวิเคราะห์โดยเครื่องโครมาโทกราฟีชนิดของเหลวสมรรถนะสูง (HPLC)  ซึ่งได้วิธีวิเคราะห์ที่ดี มีความถูกต้อง และความแม่นยำสูง จากนั้นทำการเตรียมยาประสะไพล 3 รูปแบบคือ ยาแคปซูล ยาลูกกลอนน้ำผึ้งธรรมดา และ ยาลูกกลอนน้ำผึ้งเคี่ยว นำยาทั้งสามรูปแบบมาวิเคราะห์หาปริมาณของ สาร D  สาร 1  สาร 2 และ สาร 3  ในช่วงเวลา 49 วัน พบว่ายาประสะไพลในรูปแบบยาลูกกลอนทั้งสองชนิดมีปริมาณสารที่เกิดจากปฏิกิริยาทั้ง 3 ชนิดน้อยกว่ายาแคปซูลอย่างชัดเจน  โดยยาลูกกลอนน้ำผึ้งธรรมดามีปริมาณสารที่เกิดจากปฏิกิริยาน้อยกว่ายาแคปซูล 1.57 – 2.07 เท่า ยาลูกกลอนน้ำผึ้งเคี่ยวมีปริมาณสารที่เกิดจากปฏิกิริยาน้อยกว่ายาแคปซูล 1.86 – 2.60 เท่า ทั้งนี้อาจเนื่องจากมีความชื้นในยาลูกกลอนทำให้ปฏิกิริยาเอสเทอริฟิเคชัน (esterification) เกิดขึ้นได้น้อยกว่า ดังนั้นหากต้องการเลี่ยงยาประสะไพลที่มีสารที่เกิดจากปฏิกิริยาดังกล่าวในปริมาณที่สูง ซึ่งพบได้ในรูปแบบยาแคปซูล ก็ควรใช้ในรูปแบบยาลูกกลอน ซึ่งยาลูกกลอนน้ำผึ้งธรรมดาหรือน้ำผึ้งเคี่ยวไม่มีความแตกต่างของสารที่เกิดจากปฏิกิริยาอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.01)