ความหมาย กระบวนการ และผลลัพธ์ของการรักษาโรคสะเก็ดเงินด้วยภูมิปัญญาหมอพื้นบ้าน: กรณีศึกษานายอนันต์ เหร่บุตร

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหมาย กระบวนการ และผลลัพธ์ของการใช้สมุนไพรรักษาโรคสะเก็ดเงิน ผู้ให้ข้อมูล มี 2 กลุ่ม คือ หมอพื้นบ้านนายอนันต์ เหร่บุตร ผู้ทำการรักษาโรคสะเก็ดเงินและผู้ป่วยสะเก็ดเงิน จำนวน 30 ราย คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง เก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์ และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเนื้อหา (content analysis) ผลการวิจัย พบว่าหมอพื้นบ้านให้ความหมายของโรคสะเก็ดเงินว่า เกิดจากเชื้อโรคหรือสิ่งมีชีวิตที่มองเห็นได้ด้วยตาเปล่าอาศัยอยู่ในผิวหนังเมื่อโดนความร้อนเชื้อโรคจะค่อย ๆ เคลื่อนตัวออกมาจากผิวหนังลักษณะคล้ายฟองน้ำสีขาว ในส่วนของกระบวนการรักษาโรคสะเก็ดเงิน มี 3 ขั้นตอน คือ การวินิจฉัยโรคก่อนลงมือรักษาโดยประเมินจาก ความรุนแรง และระยะเวลาการเกิดโรค หลังจากนั้นจึงทำการรักษาด้วยยาสมุนไพร 3 รูปแบบ ได้แก่ ยาต้มอาบหรือแช่ ยารับประทาน และยาทา ใช้ควบคู่กันตามระยะเวลาที่กำหนด รวมทั้ง งดอาหารแสลงต่อโรค และติดตามอาการหลังการรักษา ผลการรักษาด้วยกระบวนการดังกล่าวพบว่าผู้ป่วยร้อยละ 80 ที่ใช้สมุนไพร ได้ผลดีในการรักษา ผื่นยุบลง อาการของโรคสงบได้นานตั้งแต่ 3 เดือนถึง 3 ปี ผลการวิจัยนี้ทำให้เข้าใจความหมาย กระบวนการรักษา และผลลัพธ์ของการใช้สมุนไพร ซึ่งเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นใช้เป็นทางเลือกหนึ่งในการดูแลสุขภาพ และลดความเสี่ยงจากการใช้ยาแผนปัจจุบันได้ในระยะยาว คำสำคัญ: โรคสะเก็ดเงิน, ยาสมุนไพรพื้นบ้าน