สถานการณ์การวิจัยสมุนไพรไทย: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบและข้อเสนอเชิงนโยบาย

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดกลุ่มประเภทการศึกษาสมุนไพรไทย และเพื่อจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายต่อการวิจัยสมุนไพร โดยใช้วิธีการทบทวนวรรณกรรมบทความทั้งประเทศไทยและต่างประเทศอย่างเป็นระบบในฐานข้อมูล ThaiLis PubMed และ Scopus (ตีพิมพ์ พ.ศ. 2555 – 2560) ในส่วนของบทความต่างประเทศใช้การสุ่มร้อยละ 5 ของที่สืบค้นได้แล้วจึงทำการคัดกรอง ทำการจัดกลุ่มรูปแบบการศึกษาเป็น (1) งานวิจัยทางห้องปฏิบัติการ และงานวิจัยในสัตว์ทดลอง (2) งานวิจัยเชิงคุณภาพ งานวิจัยการทบทวนวรรณกรรม และกรณีศึกษา (3) งานวิจัยเชิงทดลอง (4) งานวิจัยพัฒนาผลิตภัณฑ์ (5) งานวิจัยเชิงสำรวจผู้ให้บริการ/ผู้ผลิต งานวิจัยการตลาด และงานวิจัยเชิงสำรวจผู้บริโภค (6) การประเมินทางเศรษฐศาสตร์ ผลการศึกษาพบบทความวิชาการไทยที่เกี่ยวข้องและนำมาวิเคราะห์ทั้งหมด 531 เรื่อง จำนวนเรื่องงานวิจัยเรียงตามกลุ่มรูปแบบการศึกษาคือ 116-23-12-24-19-2 มีสมุนไพรไทยทั้งหมด 281 ชนิดและพบการใช้ขมิ้นชันมากสุด บทความวิชาการต่างประเทศ ได้จำนวน 2,184 บทความ เรียงตามกลุ่มรูปแบบการศึกษาคือ 69-18-4-4-0-0 พบสมุนไพรทั้งหมด 852 ชนิด และมีการนำโสมมาใช้มากสุด โดยสรุปแล้วงานวิจัยสมุนไพรไทยยังขาดรูปแบบงานวิจัยในเชิงคุณภาพ การทบทวนวรรณกรรม และงานวิจัยเชิงทดลอง ข้อเสนอแนะการขับเคลื่อนงานวิจัยสมุนไพรในอีก 5 ปีข้างหน้า คืองานวิจัยที่ควบคู่กับนโยบายประเทศควรมีร้อยละ 30 งานวิจัยที่มีความสมดุลระหว่างนโยบายและการปฏิบัติร้อยละ 40 และงานวิจัยระดับนักวิจัยหน้าใหม่ร้อยละ 30