Folk Healers and Herbs in the Community Forest of Chachoengsao Province

Main Article Content

Sunantha Osiri
Somsook Matchacheep
Varangphorn Tritilanun
Pannarai Pithakcharoen
Warunee Phahanich
Narisara Letsomboonsuk
Damrongsak Chusrithong

Abstract

This survey study on folk healers and herbs in Chachoengsao Province, Thailand, was carried out in the period 2008-2009 by interviewing, collecting and identifying plant specimens. There was wide ranging folk healer network, composed of old and new generation folk healers in each amphur. A total of 157 folk healers from 10 districts were interviewed in depth. Most of them (103 or 67%) were male folk healers. Most of them were herbalists; some had expertise in healing herpes zoster and herpes simplex, erysipelas and tan-sang (fever in children). They felt very impressed when the patient’s symptoms were relieved, and wanted to help more patients. Plant specimens were identified in the surveys of the three community forest areas: Nongprayote, Lomphothong, and Thammaratnai in Amphur Tha Takiap. A large variety of herbs and 110 plant specimens belonging to 34 families were identified. The local name, scientific name and the usage of herbs by folk healers were compared with references. Many potential herbs should be studied further. This study is part of a project on developing knowledge management, supporting networks and conserving local wisdom.

Article Details

Section
Original Articles

References

1. คะนึงนิตย์ ชื่นค้า. การสำรวจประเภทของหมอพื้นบ้านในจังหวัดฉะเชิงเทรา. การประชุมวิชาการประจำปีการแพทย์แผนไทย การแพทย์พื้นบ้าน และการแพทย์ทางเลือกแห่งชาติ ครั้งที่ 3. นนทบุรี: กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก; 2549
2. สุภาภรณ์ ปิติพร, ดิสทัต โรจนาลักษณ์. 72 ปี ผู้ใหญ่วิบูลย์ เข็มเฉลิม สืบสาน ส่งต่อ พัฒนา ตำรับยาสมุนไพร. กรุงเทพมหานคร: ปรมัตถ์การพิมพ์; 2551.
3. ณรงค์ศักดิ์ พิทักษ์ต้นสกุล. ความหลากหลายพรรณพืชและการใช้ประโยชน์ด้านการพืชอาหารและพืชสมุนไพรในป่าชุมชนเขาเตียน อ. สนามชัยเขต จ.ฉะเชิงเทรา. สถาบันวิจัยและพัฒนา – สำนักงานผู้อำนวยการ มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนคริทร์; 2551
4. สุนันทา โอศิริ, สมสุข มัจฉาชีพ, วรางค์ภรณ์ ไตรติลานันท์, พรรณราย พิทักเจริญ, นริศรา เลิศสมบูรณ์สุข, ดำรงศักดิ์ ชูศรีทอง,และคณะ. แพทย์พื้นบ้านกับการใช้พืชสมุนไพร ในจังหวัดฉะเชิงเทรา. งบประมาณเงินแผ่นดิน มหาวิทยาลัยบูรพรา ภายใต้แผนงานวิจัย สมุนไพรและภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยในภาคตะวันออก; 2552.
5. ศูนย์การศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ พืชสมุนไพรในสวนป่าสมุนไพรเขาหินซ้อน ฉบับสมบูรณ์. สวนพฤกษศาสตร์ภาคตะวันออก (เขาหินซ้อน); 2548.
6. ก่องกานดา ชยามฤต. สมุนไพรไทย ตอนที่ 4. กรุงเทพฯ: ชุติมาการพิมพ์; 2528.
7. ก่องกานดา ชยามฤต. พืชมีประโยชน์วงศ์เปล้า. กรุงเทพฯ: ประชาชน; 2548.
8. ก่องกานดา ชยามฤต. ลีนา ผู้พัฒน์พงศ์. สมุนไพรไทย ตอนที่ 7. กรุงเทพฯ: ประชาชน; 2545.
9. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. สมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ อมรินทร์พริ้นติง แอนพลับลิชชิ่ง; 2539.
10. ชัยยุทธ กล่ำแวววงศ์ และคณะ. สวนพฤกศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ เล่ม 7. กรุงเทพฯ: โอ.เอส. พริ้นติ้งเอาส์; 2546.
11. ธารธรรมแก้ว เชื้อเมือง. สมุนไพรสำคัญที่ควรรู้จัก. กรุงเทพฯ: กำแก้ว; 2544.
12. นิจศิริ เรืองรังสี, ธวัชชัย มังคละคุปต์. สมุนไพรไทยเล่ม 1. กรุงเทพฯ: ฐานการพิมพ์; 2547.
13. บุศบรรณ ณ สงขลา. สมุนไพรตอนที่ 1. กรุงเทพฯ: ประชาชน; 2525.
14. พะยอม ต้นติวัฬน์. สมุนไพร. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย; 2521.
15. พเยาว์ เหมือนวงษ์ญาติ. สมุนไพรก้าวใหญ่. กรุงเทพฯ: ที พี พริ้นท์; 2537.
16. ยุทธนา คำดี. ไม้ดอกและไม้ประดับเฉลิมพระเกียรติ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: ด่านสุทธาการพิมพ์; 2536.
17. ราชบัณฑิตยสถาน. อนุกรมวิธานพืชอักษร ก. กรุงเทพฯ: เพื่อนพิมพ์; 2538.
18. ลีนา ผู้พัฒน์พงศ์. สมุนไพรไทย; ตอนที่ 5. กรุงเทพฯ: ชุติมาการพิมพ์; 2530
19. วงศ์สถิตย์ ฉั่วกุล และคณะ. สยามไภษัชยพฤกษ์. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พลับบิชชิ่ง; 2538.
20. วงศ์สถิต ฉั่วกุล และคณะ. สารานุกรมสมุนไพร เล่ม 4; กกยาอีสาน. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พลับบิชชิ่ง; 2543.
21. วุฒิ วุฒิธรรมเวช. สารานุกรมสมุนไพร รวมหลักเภสัชกรรมไทย. กรุงเทพฯ: โอ.เอส.พริ้นติ้ง เฮ้าส์;2540.
22. วุฒิ วุฒิธรรมเวช. หลักเภสัชกรรมไทย. กรุงเทพฯ: เอ็น.พี. สกรีน-พริ้นติ้ง; 2542.
23. สุธี วรคีรีนิมิต. สรรพคุณพืชสมุนไพร ยาไทยบรรเทาโรค. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: พิมพ์ทอง; (ม.ป.ป.).
24. สุนทรี สิงหบุตรา. สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด. กรุงเทพฯ: คุณ 39; 2535.
25. อุดมการณ์ อินทุใส, ปาริชาติ ทะนานแก้ว. สมุนไพรไทย: ตำรับยาบำบัดโรคบำรุงร่างกาย. กรุงเทพฯ: มติชน; 2549.
26. ชาครธมโม. เครือข่ายหมอพื้นบ้าน. การพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่น ด้านสุขภาพ. 2551. (ออนไลน์). Available from: URL: http://gotokhow.org/blog/kumpava/199886 [11 เมษายน 2554]