ปัจจัยนำของการเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตนในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ได้รับยาในกลุ่มยับยั้งโปรตีนขนส่งร่วม ของโซเดียม-กลูโคส-2: การศึกษาจากผลไปหาเหตุแบบหลายศูนย์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาจากผลไปหาเหตุแบบเก็บข้อมูลย้อนหลังในหลายศูนย์ รวบรวมข้อมูลผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ได้รับยาในกลุ่มยับยั้งโปรตีนขนส่งร่วมของโซเดียม-กลูโคส-2 ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย และโรงพยาบาลราชวิถี ช่วงวันที่ 1 ตุลาคม 2557 ถึง 30 เมษายน 2567 เพื่อศึกษาปัจจัยนำที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตน ในผู้ป่วยชาวไทยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ได้รับการรักษาด้วยยาในกลุ่มยับยั้งโปรตีนขนส่งร่วมของโซเดียม-กลูโคส-2 และเปรียบเทียบชนิดและความรุนแรงของภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตนที่เกิดขึ้น วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์ปัจจัยนำด้วยการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกแต่ละปัจจัย ร่วมกับการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกพหุคูณ เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างกลุ่มโดยใช้สถิติ Chi-square test, Fisher's exact test, Independent t-test และ Mann Whitney U test และกำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ p < .05
ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างจำนวน 310 ราย แบ่งเป็น กลุ่มศึกษา คือ ผู้ป่วยที่เกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตน 62 ราย (คิดเป็นความชุกของการเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตน ณ ช่วงเวลาที่ศึกษาเท่ากับร้อยละ 1.37) และกลุ่มควบคุม คือ ผู้ป่วยที่ไม่เกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตน 248 ราย โดยปัจจัยนำที่มีความสัมพันธ์ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตน ได้แก่ การติดเชื้อ (Adjusted OR = 28.31, p < .001) การปรับลดขนาดยาอินซูลินภายใน 1 เดือน (Adjusted OR = 5.58, p < .001) และการมีประวัติภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตนภายใน 1 ปี (Adjusted OR = 8.76, p = .038) โดยผู้ป่วยกลุ่มศึกษามีสัดส่วนของการเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตนชนิดที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง (ร้อยละ 54.84) มากกว่าชนิดที่มีระดับน้ำตาลในเลือดไม่สูง (ร้อยละ 45.16) ซึ่งผู้ป่วยส่วนมากเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตนในระดับรุนแรงเล็กน้อย (ร้อยละ 46.77) รองลงมา คือ รุนแรงระดับปานกลาง (ร้อยละ 27.42) และระดับรุนแรงมาก (ร้อยละ 25.81) ตามลำดับ ดังนั้นการติดเชื้อ การปรับลดขนาดยาอินซูลินภายใน 1 เดือน และการมีประวัติภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตนภายใน 1 ปี ในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ใช้ยาในกลุ่มยับยั้งโปรตีนขนส่งร่วมของโซเดียม-กลูโคส-2 เป็นปัจจัยชักนำที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตน ผู้ป่วยที่มีปัจจัยดังกล่าวควรได้รับการติดตามการใช้ยาและเฝ้าระวังการเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตนอย่างใกล้ชิด รวมถึงควรได้รับคำแนะนำการใช้ยาและการปฏิบัติตัวในช่วงที่ไม่สบาย (Sick day) และปรับแนวทาง การรักษาให้เหมาะสมในผู้ป่วยแต่ละราย เพื่อช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตนและเพิ่มความปลอดภัยจากการใช้ยาในกลุ่มยับยั้งโปรตีนขนส่งร่วมของโซเดียม-กลูโคส-2
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Reungsang BW, Charoensri S, Pongchaiyakul C. Euglycemic diabetic ketoacidosis: from basics to clinical practice - review article. J Med Assoc Thai 2020;103:183-90.
Dawwas GK, Flory JH, Hennessy S, Leonard CE, Lewis JD. Comparative safety of sodium–glucose cotransporter 2 inhibitors versus dipeptidyl peptidase 4 inhibitors and sulfonylureas on the risk of diabetic ketoacidosis. Diabetes Care 2022;45(4):919-27.
Yang Z, Yu M, Mei M, Chen C, Lv Y, Xiang L, et al. The association between GLP-1 receptor agonist and diabetic ketoacidosis in the FDA adverse event reporting system. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2022;32(2):504-10.
Douros A, Lix LM, Fralick M, Dell'Aniello S, Shah BR, Ronksley PE, et al. Sodium-glucose cotransporter-2 inhibitors and the risk for diabetic ketoacidosis: a multicenter cohort study. Ann Intern Med 2020;173(6):417-25.
Fralick M, Schneeweiss S, Patorno E. Risk of diabetic ketoacidosis after Initiation of an SGLT2 Inhibitor. N Engl J Med 2017;376(23):2300-2.
Palmer BF, Clegg DJ. Euglycemic ketoacidosis as a complication of SGLT2 inhibitor therapy. Clin J Am Soc Nephrol 2021;16(8):1284-91.
Thomas MC, Cherney DZI. The actions of SGLT2 inhibitors on metabolism, renal function and blood pressure. Diabetologia 2018;61(10):2098-107.
Zelniker TA, Wiviott SD, Raz I, Im K, Goodrich EL, Bonaca MP, et al. SGLT2 inhibitors for primary and secondary prevention of cardiovascular and renal outcomes in type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis of cardiovascular outcome trials. Lancet 2019;393(10166):31-9.
Musso G, Saba F, Cassader M, Gambino R. Diabetic ketoacidosis with SGLT2 inhibitors. BMJ 2020;371:m4147.
Kitabchi AE, Umpierrez GE, Murphy MB, Barrett EJ, Kreisberg RA, Malone JI, et al. Management of hyperglycemic crises in patients with diabetes. Diabetes Care 2001;24(1):131-53.
Taylor SI, Blau JE, Rother KI. SGLT2 Inhibitors May Predispose to Ketoacidosis. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 2015;100(8):2849-52.
Clark A, Mohammed AS, Raut A, Moore S, Houlden R, Awad S. Prevalence and clinical characteristics of adults presenting with sodium-glucose cotransporter-2 inhibitor-associated diabetic ketoacidosis at a Canadian academic tertiary care hospital. Can J Diabetes 2021;45(3):214-9.
The Food and Drug Administration (FDA). FDA revises labels of SGLT2 inhibitors for diabetes to include warnings about too much acid in the blood and serious urinary tract infections [Internet]. US: FDA; 2015 [updated 2020; cited 28 Nov 2024]. Available from: https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-revises-labels-sglt2-inhibitors-diabetes-include-warnings-about-too-much-acid-blood-and-serious.
Almazrouei R, Afandi B, AlKindi F, Govender R, Al-Shamsi S. Clinical characteristics and outcomes of diabetic ketoacidosis in patients with type 2 diabetes using SGLT2 Inhibitors. Clin Med Insights Endocrinol Diabetes 2023;16:11795514231153717.
Zhao Z, Zhao F, Zhang Y, Hu X, Li J, Tian C, et al. Risk factors of dapagliflozin-associated diabetic ketosis/ketoacidosis in patients with type 2 diabetes mellitus: a matched case-control study. Diabetes Res Clin Pract 2023;196:110236.
Ata F, Yousaf Z, Khan AA, Razok A, Akram J, Ali EAH, et al. SGLT-2 inhibitors associated euglycemic and hyperglycemic DKA in a multicentric cohort. Sci Rep 2021;11(1):10293.
Fralick M, Redelmeier DA, Patorno E, Franklin JM, Razak F, Gomes T, et al. Identifying risk factors for diabetic ketoacidosis associated with SGLT2 inhibitors: a nationwide cohort study in the USA. J Gen Intern Med 2021;36(9):2601-7.
Dutta S, Kumar T, Singh S, Ambwani S, Charan J, Varthya SB. Euglycemic diabetic ketoacidosis associated with SGLT2 inhibitors: a systematic review and quantitative analysis. J Family Med Prim Care 2022;11(3):927-40.
Limenta M, Ho CSC, Poh JWW, Goh SY, Toh DSL. Adverse drug reaction profile of SGLT2 inhibitor-associated diabetic ketosis/ketoacidosis in singapore and their precipitating factors. Clin Drug Investig 2019;39(7):683-90.
Sriphrapradang C, Thewjitcharoen Y, Buranapin S, Sawanyawisuth K, Yenseung N, Ubonchareon W, et al. Effectiveness and safety of sodium-glucose co-transporter-2 inhibitors in Thai adults with type 2 diabetes mellitus: a real-world study. Curr Med Res Opin 2020;36(10):1601-10.
Diabetes Association of Thailand, The Endocrine Society of Thailand. Clinical practice guideline for diabetes 2023. Bangkok: Srimuang Printing; 2023. (in Thai).
Kitabchi AE, Umpierrez GE, Miles JM, Fisher JN. Hyperglycemic crises in adult patients with diabetes. Diabetes Care 2009;32(7):1335-43.
Vanichbuncha K. Advanced statistical analysis with SPSS for windows. 5th ed. Bangkok: Department of Statistics, Faculty of Commerce and Accountancy, Chulalongkorn University; 2006. (in Thai)
Wang Y, Desai M, Ryan PB, DeFalco FJ, Schuemie MJ, Stang PE, et al. Incidence of diabetic ketoacidosis among patients with type 2 diabetes mellitus treated with SGLT2 inhibitors and other antihyperglycemic agents. Diabetes Res Clin Pract 2017;128:83-90.
Ueda P, Svanström H, Melbye M, Eliasson B, Svensson AM, Franzén S, et al. Sodium glucose cotransporter 2 inhibitors and risk of serious adverse events: nationwide register based cohort study. BMJ 2018;363:k4365.
Fadini GP, Bonora BM, Avogaro A. SGLT2 inhibitors and diabetic ketoacidosis: data from the FDA adverse event reporting system. Diabetologia 2017;60(8):1385-9.
Hosmer DW, Lemeshow S, editors.Applied logistic regression. 2nd ed. New York; Wiley; 2000. p. 47-90.
Kosiborod M, Lam CSP, Kohsaka S, Kim DJ, Karasik A, Shaw J, et al. Cardiovascular events associated with SGLT-2 inhibitors versus other glucose-lowering drugs: The CVD-REAL 2 study. J Am Coll Cardiol 2018;71(23):2628-39.
Stamatiades GA, D’Silva P, Elahee M, Viana GM, Sideri-Gugger A, Majumdar SK. Diabetic Ketoacidosis Associated with Sodium-Glucose Cotransporter 2 Inhibitors: Clinical and Biochemical Characteristics of 29 Cases. International Journal of Endocrinology 2023;2023(1):6615624.
