ปัจจัยทำนายการเกิดปอดอักเสบในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ปอดอักเสบเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งส่งผลกระทบต่อทั้งตัวผู้ป่วยและสถานพยาบาลและอาจเป็นสาเหตุการเสียชีวิตได้ การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ รวบรวมและสังเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับปัจจัยทำนายที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดปอดอักเสบในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง เพื่อให้ได้ข้อสรุปที่เป็นหลักฐานเชิงประจักษ์และนำสู่แนวทางในการพัฒนารูปแบบการพยาบาลเพื่อป้องกันปอดอักเสบในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โดยสืบค้นจากฐานข้อมูลการวิจัยทางการพยาบาลและวิทยาศาสตร์สุขภาพทั้งในและต่างประเทศ ที่ตีพิมพ์ผลการศึกษาฉบับเต็ม ใช้สถิติวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกและตีพิมพ์ผลการศึกษาระหว่างปี พ.ศ. 2553 – 2562
ผลการศึกษา พบหลักฐานเชิงประจักษ์ที่เกี่ยวข้องทั้งหมด 17 เรื่อง พบปัจจัยทำนายที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดปอดอักเสบในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง แบ่งเป็นปัจจัย 2 ด้าน คือ 1) ปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ อายุและเพศ และ 2) ปัจจัยด้านสุขภาพ ได้แก่ ภาวะกลืนลำบาก ภาวะหัวใจห้องบนสั่นพลิ้ว ระดับความรู้สึกตัวที่ประเมินโดยแบบประเมิน Glasgow Coma Scale Score (GCS) ระดับความรุนแรงของโรคหลอดเลือดสมองที่ประเมินโดยแบบประเมิน National Institute of Health Stroke Scale (NIHSS) ระดับความพิการที่ประเมินโดยแบบประเมิน modified Rankin Scale (mRS) ภาวะโรคร่วม รอยโรคของโรคหลอดเลือดสมอง การสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์ ระยะเวลาการใช้เครื่องช่วยหายใจ การใส่ท่อช่วยหายใจชนิด Tracheostomy tube และการใส่สายยางให้อาหาร
จากผลการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ พยาบาลควรตระหนักและประเมินปัจจัยทำนายการเกิดปอดอักเสบในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง และควรมีการพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลเพื่อป้องกันการเกิดปอดอักเสบในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองโดยคำนึงถึงปัจจัยทำนายจากการศึกษาครั้งนี้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
World Stroke Organization (WSO). Global stroke fact sheet. [Internet]. [cited 2020 September 5]. Available from: https://www.world-stroke.org/assets/downloads/WSO_Global_Stroke_Fact_Sheet.pdf.
GBD 2016 Stroke Collaborators. Global, regional, and national burden of stroke, 1990-2016: a systematic analysis for the global burden of disease study 2016. Lancet Neurol 2019;18(5):439-58.
Strategy and Planning Division, Ministry of Public Health. Public health statistics A.D.2017. [Internet]. Nonthaburi: Strategy and Planning Division, Ministry of Public Health; 2017. [cited 2020 September 7]. Available from: http://www.pcko.moph.go.th/Health-Statistics/stratistics60.pdf. (in Thai).
Arnold M, Liesirova K, Broeg-Morvay A, Meisterernst J, Schlager M, Mono ML, et al. Dysphagia in acute stroke: incidence, burden and impact on clinical outcome. PLoS One 2016;11(2):1-11.
Baroni AFFB, Fábio FCR, Dantas R. Risk factors for swallowing dysfunction in stroke patients. Arquivos de Gastroenterologia 2012;49(2):118-24.
Charn-narong N. Management of acute ischemic stroke. Bangkok: Chulalongkorn University Printing House; 2009. (in Thai).
Hirunkhro B, Aungsuroadkul S, Kittipenkul P, Lapsirianankul R. Stroke rehabilitation handbook for home care relatives. Bangkok: The Sun Group; 2011. (in Thai).
Yeung SM, Wong FK, Mok E. Holistic concerns of Chinese stroke survivors during hospitalization and in transition to home. J Adv Nurs 2011;67(11):2394-405.
Salter K, Hellings C, Foley N, Teasell R. The experience of living with stroke: a qualitative meta-synthesis. J Rehabil Med 2008;40(8):595-602.
Suttipong C, Sindhu S. Predicting factors of depression in older post stroke patients in urban communities. J Nurs Sci 2012;30(1):28-39. (in Thai).
Rochette A, Bravo G, Desrosiers J, St-Cyr Tribble D, Bourget A. Adaptation process, participation and depression over six months in first-stroke individuals and spouses. Clin Rehabil 2007;21(6):554-62.
Williams S, Murray C. The lived experience of older adults' occupational adaptation following a stroke. Aust Occup Ther J 2013;60(1):39-47
Aslanyan S, Weir CJ, Diener HC, Kaste M, Lees KR, GAIN International Steering Committee and Investigators. Pneumonia and urinary tract infection after acute ischaemic stroke: a tertiary analysis of the GAIN International trial. Eur J Neurol 2004;11(1):49-53.
Brogan E, Langdon C, Brookes K, Budgeon C, Blacker D. Respiratory infections in acute stroke: nasogastric tubes and immobility are stronger predictors than dysphagia. Dysphagia 2014;29(3):340-5.
Czernuszenko A. Risk factors for falls in post-stroke patients treated in a neurorehabilitation ward. Neurol Neurochir Pol 2007;41(1):28-35.
Jivaviroj A, Phutthikhamin N. The study of fall risk in stroke patients in rehabilitation phase. North-Eastern Thai Journal of Neuroscience 2013;8(2):26-34. (in Thai).
Mervis JS, Phillips TJ. Pressure ulcers: prevention and management. J Am Acad Dermatol 2019;81(4):893-902.
Suttipong C, Sindhu S. Predicting factors of pressure ulcers in older Thai stroke patients living in urban communities. J Clin Nurs 2012;21(3-4):372-9. (in Thai).
Kwon HM, Jeong SW, Lee SH, Yoon BW. The pneumonia score: a simple grading scale for prediction of pneumonia after acute stroke. Am J Infect Control 2006;34(2):64-8.
Ali AN, Howe J, Majid A, Redgrave J, Pownall S, Abdelhafiz AH. The economic cost of stroke-associated pneumonia in a UK setting. Top Stroke Rehabil 2018;25(3):214-23.
Wilson RD. Mortality and cost of pneumonia after stroke for different risk groups. J Stroke Cerebrovasc Dis 2012;21(1):61-7.
Pajarya K. Rehabilitation of stroke patients. 2nd ed. Bangkok: NP Press; 2007. (in Thai).
Ovbiagele B, Hills NK, Saver JL, Johnston SC. California acute stroke prototype registry investigators. Frequency and determinants of pneumonia and urinary tract infection during stroke hospitalization. J Stroke Cerebrovasc Dis 2006;15(5):209-13.
Taknongno P, Phutthikhamin N, Chanaboon S, Tiamkao S. Evaluation of psychometric property of risk assessment tool for pneumonia in stroke patients. North-Eastern Thai Journal of Neuroscience 2019;14(1):1-14. (in Thai).
Sari IM, Soertidewi L, Yokota C, Kikuno M, Koga M, Toyoda K. Comparison of characteristics of stroke-associated pneumonia in stroke care units in Indonesia and Japan. J Stroke Cerebrovasc Dis 2017;26(2):280-5.
Cugy E, Sibon I. Stroke-associated pneumonia risk score: validity in a French stroke unit. J Stroke Cerebrovasc Dis 2017;26(1):225-9.
Eltringham SA, Kilner K, Gee M, Sage K, Bray BD, Smith CJ, et al. Factors associated with risk of stroke-associated pneumonia in patients with dysphagia: a systematic review. Dysphagia 2020;35(5):735-44.
Wästfelt M, Cao Y, Ström JO. Predictors of post-stroke fever and infections: a systematic review and meta-analysis. BMC Neurol 2018;18(1):49.
Chitchaicham S, Somboontanont W, Leelahakul V, Thosingha O. Factors related to time to access the rt-PA treatment after the onset of acute ischemic stroke among older adults. Royal Thai Navy Medical Journal 2018;45(1):85-105. (in Thai).
Intolo S. The integrated stroke preventive care services for older persons. Royal Thai Navy Medical Journal 2020;47(3):686-702. (in Thai).
Grace J. Essential skills for evidence-based practice: strength of evidence. J Nurs Sci 2009;27(2):8-13.
Stetler CB. Utilization focused integrative reviews in a nursing service. Appl Nurs Res 1998;11(4):195-206.
Li Y, Zhang Y, Ma L, Niu X, Chang J. Risk of stroke-associated pneumonia during hospitalization: predictive ability of combined A2DS2 score and hyperglycemia. BMC Neurol 2019;19(1):298.
Castillo LL, Sumalapao DEP, Pascual JLR. Risk factors for pneumonia in acute stroke patients admitted to the emergency department of a tertiary government hospital. Natl J Physiol Pharm Pharmacol 2017;7(8):855-9.
Matz K, Seyfang L, Dachenhausen A, Teuschl Y, Tuomilehto J, Brainin M, et al. Post-stroke pneumonia at the stroke unit - a registry based analysis of contributing and protective factors. BMC Neurol 2016;16:107.
Ji R, Shen H, Pan Y, Wang P, Liu G, Wang Y, et al. Novel risk score to predict pneumonia after acute ischemic stroke. Stroke 2013;44(5):1303-9.
Hoffmann S, Malzahn U, Harms H, Koennecke HC, Berger K, Kalic M, et al. Development of a clinical score (A2DS2) to predict pneumonia in acute ischemic stroke. Stroke 2012;43(10):2617-338.
Maikrang W. Risk factors for pneumonia in stroke patients in Bangkok hospital. [Master’s Thesis, Faculty of Science in Infectious Diseases and Epidemiology]. Mahidol University; 2011. (in Thai).
Bruening T, Al-Khaled M. Stroke-associated pneumonia in thrombolyzed patients: incidence nd outcome. J Stroke Cerebrovasc Dis 2015;24(8):1724-9.
Quyet D, Hien NM, Khan MX, Dai PD, Thuan DD, Duc DM, et al. Risk factors for stroke associated pneumonia. Open Access Maced J Med Sci 2019;7(24):4416-9.
Ritarwan K, Batubara CA, Dhanu R. The relationship between pneumonia and glasgow coma scale assessment on acute stroke patients. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science 2018;125:1-5.
Almeida SR, Bahia MM, Lima FO, Paschoal IA, Cardoso TA, Li LM. Predictors of pneumonia in acute stroke in patients in an emergency unit. Arq Neuropsiquiatr 2015;73(5):415-9.
Liao CC, Shih CC, Yeh CC, Chang YC, Hu CJ, Lin JG, et al. Impact of diabetes on stroke risk and outcomes: two nationwide retrospective cohort studies. Medicine (Baltimore) 2015;94(52):1-8.
Maeshima S, Osawa A, Hayashi T, Tanahashi N. Elderly age, bilateral lesions, and severe neurological deficit are correlated with stroke-associated pneumonia. J Stroke Cerebrovasc Dis 2014;23(3):484-9.
Walcott BP, Kamel H, Castro B, Kimberly WT, Sheth KN. Tracheostomy after severe ischemic stroke: a population-based study. J Stroke Cerebrovasc Dis 2014;23(5):1024-9.
